Sy'n dod â ni at yr ail grŵp. Mae'r grŵp yma o welliannau yn ymwneud â chymhwystra rhieni. Gwelliant 6 yw'r prif welliant. Galwaf ar Siân Gwenllian i gynnig y prif welliant ac i siarad am y gwelliant yma a'r gwelliannau eraill yn y grŵp. Siân Gwenllian. 

Cynigiwyd gwelliant 6 (Siân Gwenllian).

Diolch, Llywydd. Hoffwn ei gwneud yn glir o'r cychwyn cyntaf y bydd Plaid Cymru yn pleidleisio yn erbyn y Bil Cyllido Gofal Plant (Cymru), a hynny ar y sail ein bod ni'n credu yn yr egwyddor o ofal plant am ddim. Mae hyn yn gyson efo'r hyn a wnaethom ni yn ystod Cyfnod 1. Ond yr ydym ni wedi cyflwyno gwelliannau er mwyn ceisio cryfhau y Bil yn y gobaith bod modd iddyn nhw gael eu derbyn, hyd yn oed mor hwyr yn y dydd â hyn. 

Fe gyflwynwyd gwelliant 6 gan Blaid Cymru er mwyn ymestyn yr hawl i rieni mewn addysg neu hyfforddiant i ddod o dan y cynnig gofal plant, ac roedd gwelliannau 5, 9 a 10 yn dilyn o hynny. Mae'n gwelliant 8 ni yn ceisio sicrhau bod hawl i ofal am ddim i rieni sydd ddim yn gweithio hefyd yn dod o dan y Bil gofal plant. Rydym ni yn credu y dylid cynnig 30 awr yr wythnos o addysg gynnar neu ofal am ddim i bob plentyn rhwng tair a phedair oed, ac mi fyddai hynny'n sicrhau bod plant o bob cefndir yn cael y dechrau gorau mewn bywyd. 

Rydym wedi gosod y gwelliannau yma er mwyn creu y newid pellgyrhaeddol sydd ei angen i'r cynllun gofal plant, yn unol â'n gweledigaeth ni, ac er mwyn rhoi'r cyfle i ni gyd bleidleisio dros ymestyn cynnwys y Bil yma. Efallai mai'r hyn sydd yn y Bil oedd ym maniffesto Llafur, ond roedd ein maniffesto ni ym Mhlaid Cymru yn mynd yn bellach, oherwydd bod ein ffocws ni ar fuddiannau pob plentyn, ac felly mae'n iawn ein bod ni'n dod â'r gwelliannau yma ger bron heddiw er mwyn anrhydeddu ein haddewidion maniffesto ni.

Ond hyd os nad ydych chi'n credu mai gofal plant am ddim i bawb ydy'r ffordd ymlaen, rydym yn cyflwyno gwelliant 6 er mwyn rhoi cyfle i chi fynegi'r farn y dylid cynnwys rhieni mewn addysg neu hyfforddiant yn y Bil. Mi fyddwn ni'n cefnogi gwelliant 11, er nad ydy o'n mynd mor bell ag yr hoffem ni, gan ein bod ni'n credu ei fod o'n dal i wella'r Bil. 

Mae'n gwelliant 9 ni yn caniatáu cyfyngu'r Bil i rai sydd angen y ddarpariaeth am ddim, ac yn stopio'r rhai mwyaf cyfoethog rhag manteisio ar wasanaeth am ddim pan fod modd ganddyn nhw i dalu. Nid ydy hi’n deg, ac nid ydy hi’n gyfiawn, nad ydy’r cynnig gofal plant yma yn darparu ar gyfer plentyn lle nad yw ei rieni’n gweithio tra ei fod yn cynnig y ddarpariaeth i blentyn lle mae’r ddau riant yn gweithio ac yn ennill £100,000 y flwyddyn. Yn fy marn i, mae hynny’n wallus, mae yn anghyfiawn, ac mae o jest yn anghywir. Ac mi fyddai cynnig gofal plant Llywodraeth Cymru, fel y mae’n sefyll ar hyn o bryd, yn cynyddu’r bwlch cyrhaeddiad addysgol.

Yn ôl Coleg Brenhinol y Therapyddion Lleferydd ac Iaith, ar gyfartaledd, mae plant o 20 y cant tlotaf ein cymdeithas dros 17 mis ar ôl plentyn o’r grŵp incwm uchaf o ran datblygiad iaith pan yn dair oed. Nid ydy’r Bil yma yn mynd i’r afael â hynny, ac yn wir, mae perygl iddo waethygu’r sefyllfa, gan y bydd plant lle nad yw un neu ddau riant mewn gwaith yn colli allan. Mae’r comisiynydd plant yn ategu’r farn honno, ac yn dweud yn hollol glir y bydd plant sydd ddim mewn cyflogaeth yn mynd ar eu hôl hi o’u cymharu â’u cyfoedion—hynny yw, plant â rhieni sydd ddim mewn cyflogaeth.

Mae hi yn cefnogi polisi gofal am ddim i bob plentyn tair i bedair oed, ac yn dweud ymhellach fod tystiolaeth gref, os ydych yn buddsoddi mewn addysg blynyddoedd cynnar a gofal plant o ansawdd uchel, yna byddwch yn gwneud gwahaniaeth sylweddol i gyfleon bywyd y plant o’r cefndiroedd tlotaf. Os ydych chi’n cefnogi ein gwelliannau ni heddiw yma, mi fyddwch chi’n gwella’r ddeddfwriaeth ac yn creu’r newid pellgyrhaeddol i fywydau plant sydd wir angen cefnogaeth.

Oes, mae yna gynlluniau eraill ar gael, ac rwy’n siŵr y bydd y Gweinidog yn cyfeirio at Gymru’n Gweithio, cronfa ariannol wrth gefn addysg bellach, grant gofal plant addysg uwch, ac yn y blaen, ac yn y blaen. Ond, mae yna ddryswch. Nid ydy pobl yn gwybod eu bod nhw’n gymwys ar gyfer y cynlluniau yma. Nid oes yna ddim sicrwydd y bydd y cynlluniau yma’n parhau os yw'r ffynonellau cyllid yn sychu i fyny. Ac i ni, mae’n gwneud synnwyr llwyr i ddod â’r cyfan at ei gilydd mewn un cynllun syml lle mae pawb sydd yn gymwys, pawb sydd yn ffitio’r meini prawf, yn hollol glir beth ydy eu hawliau nhw, yn hytrach na rhyw ddryswch fel sydd yn digwydd ar hyn o bryd. Diolch.

Mae gwelliannau 11 ac 19 wedi'u hailgyflwyno o Gyfnod 2 gan ein bod hefyd yn siomedig ynglŷn ag ymateb y Gweinidog ynghylch hepgor rhieni sy'n ymgymryd â hyfforddiant ar gyfer cyflogaeth rhag manteisio ar y cynnig. Yn ystod Cyfnod 1 y Bil, roedd gwrthwynebiad cryf i'r ffordd roedd y Bil yn gyfyngedig i rieni sy'n gweithio yn unig, gan gynnwys pryderon ynglŷn â diffyg sylfaen dystiolaeth dros gyfyngu'r cynnig, yn ogystal â'r ffaith bod bylchau cyrhaeddiad yn gwaethygu ac nad oes digon o botensial i helpu i rwystro plant sy'n byw mewn tlodi rhag llithro ar ôl eu cyfoedion yn gynnar.

Nawr, er bod Plaid Cymru wedi cyflwyno gwelliant tebyg iawn, credwn fod cyfyngu'r cynnig i rieni sy'n ymgymryd â hyfforddiant am o leiaf 16 awr yr wythnos am o leiaf 10 wythnos mewn blwyddyn academaidd yn golygu bod pryderon Chwarae Teg ynglŷn â'i ymestyn i fod yn gynnig cyffredinol yn creu risg o ledaenu'r cynnig yn rhy denau, ac mae angen inni sicrhau nad yw hynny'n digwydd. Byddai cyfyngu ar yr oriau a'r wythnosau'n lleihau beichiau gweinyddol ymhellach. Byddai prosesu cyrsiau nad ydynt yn para mwy na rhai dyddiau neu wythnosau'n cynyddu'r baich ceisiadau. Mae'r rheol 10 wythnos yn caniatáu ar gyfer cyrsiau sy'n rhedeg dros dymor academaidd. Fodd bynnag, rydym yn cefnogi gwelliant 10 Siân Gwenllian, gan y byddem ninnau hefyd eisiau diffinio 'a ragnodir'.

Nid yw ymatebion y Gweinidog hyd yma ond wedi ailadrodd yr amrywiaeth enfawr o brosiectau a geir i helpu rhieni i ddychwelyd i'r gwaith. Fodd bynnag, rydym yn dal i gredu bod y ffordd y mae Llywodraeth Cymru yn mynnu cyfyngu rhai o'r prosiectau hyn sydd eisoes yn bodoli yn ôl codau post rhieni yn peri pryder. Er bod y Gweinidog yn ymrwymo i ddod â gwaith i'r pwyllgor ar y rhaglenni cymorth hyn, nid yw hynny'n mynd i'r afael â'r bwlch sylweddol sydd eisoes yn bodoli yn y ddarpariaeth o ofal plant am ddim. Er enghraifft, mae Dechrau'n Deg wedi cael ei feirniadu gan y Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg eleni am ei fod yn methu cyrraedd bron i ddwy ran o dair o'r plant sy'n byw mewn tlodi. A sawl gwaith y byddwn yn codi llais ar ran ein plant sy'n byw mewn tlodi yma yn y sefydliad hwn? Ond maent y tu allan i ardaloedd cyfyngedig iawn Dechrau'n Deg. Mae'r rhaglen Rhieni, Gofal Plant a Chyflogaeth i'w dirwyn i ben yn 2020 hefyd. Felly, ni fydd yn cynnwys rhieni sy'n chwilio am gymorth gyda gofal plant cyn i'r rhaglen genedlaethol gofal plant ddod yn weithredol.

Felly, er bod Ysgrifennydd y Cabinet dros Addysg a'r Gweinidog wedi nodi eu cefnogaeth i ymestyn y cynnig, nid ydynt yn cefnogi'r cyfle i wneud hynny drwy'r gwelliant hwn. At hynny, mae'r gwerthusiad o'r gweithredwyr cynnar wedi nodi bod 60 y cant o rieni a gafodd eu cyfweld wedi dweud bod y cynnig wedi rhoi mwy o gyfleoedd hyfforddiant mewn gwaith a chyfleoedd dysgu iddynt. Rydym yn credu, felly, y dylid ymestyn y dyhead hwn i rieni sydd wrthi'n weithredol yn chwilio am waith drwy addysg a hyfforddiant, a gofynnaf i'r holl Aelodau gefnogi'r gwelliant hwn.

Cyfnodau esemptio dros dro—gwelliant 17—unwaith eto, rydym wedi gorfod ailgyflwyno gwelliant 17 i dynnu sylw at ein pryderon ynghylch dibyniaeth y Gweinidog ar y cynllun gweinyddol anstatudol i gyflawni'r rhan hon o'r cynnig. Mae'r gwelliant yn cynnwys rhieni sy'n colli'r cymhwysedd presennol dros dro  drwy ddarparu cyfnod o ras. Er gwaethaf galwadau'r Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg, NASUWT a Chwarae Teg i gynnwys hyn yn y Bil, rydym yn pryderu nad yw ymatebion y Gweinidog yn ystod Cyfnodau 1 a 2 wedi bod yn ddigon cryf. Drwy israddio'r maes hynod bwysig hwn i'r cynllun gweinyddol anstatudol unwaith eto, nid oes cyfle i Gynulliad Cenedlaethol Cymru ddadlau a thrafod sut y gall weithredu'n ddidrafferth ar sail genedlaethol.

At hynny, er mwyn sicrhau bod darpariaethau'r ardaloedd peilot yn cael eu cyflwyno'n llyfn ar sail genedlaethol, dylai rhieni gael gwybod am fwriadau Llywodraeth Cymru ar wyneb y Bil. Felly, Aelodau, cefnogwch y gwelliant hwn.

Yn olaf, ar welliant 22—mae hwn yn galw am gynnwys diffiniad o 'ofal' yn y rheoliadau a wnaed o dan adran 1. Fel y bydd Suzy Davies yn ei ddangos wrth ddarparu mwy o fanylion yn ei gylch, mae'n bryder fod Llywodraeth Cymru wedi gadael cymaint o fanylion allan o gymhwysiad y Bil, i'r graddau bod rhai o'r adrannau'n mynd yn ddiystyr mewn gwirionedd. Felly, rydym yn argymell, fan lleiaf, fod 'gofal' yn cael ei ddiffinio'n glir yn yr is-ddeddfwriaeth a wneir o dan y Bil er mwyn inni wybod pwy fydd yn elwa o'r cynnig. Diolch.

Wrth gwrs, nod y Bil yw cael rhieni plant o oedran amhenodol i mewn i waith neu eu cadw yn y gwaith drwy gyflwyno cyfnod amhenodol o ofal plant wedi'i gyllido, ac yn naturiol, mae angen iddo fod yn glir beth a olygir wrth 'rhiant', ac mae'n llwyddo i wneud hynny yn adran 1(7)(a) drwy gyfeirio at gyfrifoldeb rhiant fel y'i diffinnir yn Neddf Plant 1989, ac yna'n llai llwyddiannus yn 1(7)(b) drwy gynnwys, ac rwy'n dyfynnu,

'unrhyw unigolyn a chanddo ofal am y plentyn'.

Nawr, beth yw 'gofal am y plentyn'? Hynny yw, yn fy marn i, ni waeth pa mor anghydlynol yw diffiniad y Llywodraeth o 'ofal plant', mae'n amlwg fod 'gofal' yn golygu rhywbeth arall yma, gan mai rhieni yw'r rhai sy'n elwa o fod eraill yn darparu gofal plant. Nawr, nid yw'n cynnwys rhianta corfforaethol, gan ei fod yn cyfeirio at unigolyn a chanddo ofal am y plentyn. A yw'n golygu rhiant maeth, swyddogol neu answyddogol? Beth sy'n rhaid i unigolyn ei wneud i brofi bod ganddo ofal am y plentyn? Credaf fod yr is-adran hon yn eithaf diystyr fel y mae, ac mae'r gwelliant hwn yn caniatáu i'r Gweinidog gael ffordd o roi ystyr iddi, er fy mod yn dal i gredu y dylai fod wedi bod yn glir ar wyneb y Bil.

Os yw'n bwriadu peidio ag argymell cefnogi'r gwelliant hwn, rwy'n gofyn i chi, Weinidog, i egluro sut y bwriadwch unioni'r gwendid hwn, o gofio nad oes dim yn y Bil ar hyn o bryd sy'n ei gwneud yn ofynnol i chi gyflwyno rheoliad er mwyn egluro'r sefyllfa. Nid wyf yn meddwl y bydd sicrwydd syml gennych chi'n foddhaol, oni bai ei fod yn cael ei ategu gan ymrwymiad ac amserlen ar gyfer datrys y broblem. Pa bryd fyddwch chi'n cyflwyno rheoliad? Oherwydd nid wyf yn credu bod esboniad o 'hyblygrwydd' yn mynd i weithio mewn perthynas â hyn ychwaith, oherwydd bydd pawb ohonom eisiau gwybod pwy all honni eu bod yn arfer gofal. Diolch.

Galwaf ar y Gweinidog. 

Diolch eto, Lywydd. Diolch yn fawr iawn.

Yn gyntaf, gadewch imi ddechrau drwy ddweud bod y cynnig gofal plant hwn yn glir iawn ynglŷn â beth y mae'n ei wneud. Credaf mai peth o'r drafodaeth yma yw'r hyn a nodir ar wyneb y Bil mewn deddfwriaeth sylfaenol a'r hyn a nodir mewn rheoliadau neu mewn cynlluniau gweithredu ac ati. Mae'r Bil hwn yn gul iawn mewn gwirionedd. Os caf ailadrodd: dyma'r mecanwaith sy'n sefydlu gweithgarwch CThEM i drafod cymhwysedd rhieni i geisio am y cynnig gofal plant. Fodd bynnag, buaswn yn dweud hyn—ac mewn ymateb i uchelgeisiau Siân ar gyfer yr hyn y gallai cynnig gofal plant fod, beth y gallai cynnig ar gyfer y blynyddoedd cynnar fod—mae yna bob amser drafodaethau ynglŷn â ble yr awn yn y dyfodol, ond buaswn yn dweud hyn: peidiwch â chael gwared ar yr hyn sy'n dda iawn yn yr ysfa am berffeithrwydd. Oherwydd dangosodd ymatebion y gweithredwyr cynnar—yr ymateb blwyddyn 1 i hyn—pa mor llwyddiannus y bu a pha mor dda y bu'r ymateb iddo, a'r ffaith ei fod yn rhoi £200 i £250 i aelwydydd, gyda rhai ohonynt ar y cyflogau isaf hefyd—felly mae hwn yn gweithio, mae'n effeithiol. Ond rwy'n deall y dyheadau i wneud mwy yn y dyfodol ac ati, ac mae llawer ohonom wedi mynegi'r dyheadau hynny ar gyfer yr hyn a wnawn yn y dyfodol, ond mae'r cynnig gofal plant hwn yn glir iawn, mae'r Bil yn gul iawn. Fodd bynnag, mae peth o'r drafodaeth hon yn ymwneud â'r hyn sydd ar wyneb y Bil ac yn y blaen. Gadewch imi droi at hyn: mae'r rhan fwyaf o'r gwelliannau yn y grŵp hwn, yn enwedig gwelliannau 6, 11, 8 a 5 a gwelliannau canlyniadol 19 a 10, yn ymwneud â'r meini prawf cymhwysedd ar gyfer y cynnig ac maent yn cyd-fynd yn agos â rhai o argymhellion y pwyllgor cyfrifol ynglŷn ag ehangu cwmpas y cynnig i gynnwys rhieni mewn addysg a hyfforddiant. Nawr, fe drafodwyd hyn yn eithaf helaeth yn nhrafodion Cyfnod 2, ac yn ddiweddar iawn mewn gwirionedd, ysgrifennais at Gadeirydd ac aelodau'r Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg yn amlinellu'r cynlluniau amrywiol sydd ar gael i rieni sydd y tu allan i baramedrau'r cynnig hwn.

Felly, gadewch imi atgoffa'r holl Aelodau am hynny'n fyr. Ceir amryw o raglenni eraill sydd eisoes ar waith i ddarparu cymorth i gategorïau eraill o rieni. Mae hyn yn cynnwys y rhaglen rhieni, gofal plant a chyflogaeth—PaCE—Dechrau'n Deg, cymorth ar gyfer dysgu seiliedig ar waith ar gyfer dysgwyr nad ydynt yn gyflogedig, y gronfa ariannol wrth gefn ar gyfer unigolion sy'n mynychu addysg bellach, a'r grant gofal plant i fyfyrwyr mewn addysg uwch. Mae PaCE yn darparu £13.5 miliwn o arian prosiect Llywodraeth Cymru a chronfa gymdeithasol Ewrop. Mae'n targedu ei wasanaethau tuag at rieni anweithgar yn economaidd ledled Cymru sy'n ystyried mai gofal plant yw'r prif rwystr rhag gallu cael mynediad at gyfleoedd hyfforddiant neu gyflogaeth. Ac ers mis Gorffennaf, mae wedi gweithio gyda dros 3,400 o rieni ac mae wedi helpu 1,100 o'r rheini i gael gwaith. Mae 590 o rieni wedi cael cymorth ariannol drwy PaCE er mwyn i'w plant gael mynediad at ofal plant cofrestredig. Mae hyn wedi galluogi'r rhieni hynny i ymgymryd â hyfforddiant, profiad gwaith, gwirfoddoli, a chynyddu hyder a sgiliau cyflogadwyedd, sydd wedi gwella eu gobaith o gael gwaith—[Torri ar draws.]. Gwnaf mewn munud, Siân. Mae hefyd wedi talu dros £400,000 mewn costau gofal plant, ac wedi cynorthwyo rhieni i baratoi ar gyfer gwaith yn ogystal â'u helpu i bontio i gyflogaeth am yr ychydig wythnosau cyntaf, ac fel yr amlinellais yn y llythyr, mae'r trafodaethau'n parhau gyda Swyddfa Cyllid Ewropeaidd Cymru ynglŷn ag ymestyn y prosiect PaCE wedi 2020. A bydd canfyddiadau'r gwerthusiad sydd gennym fel rhan o'r cynnig gofal plant hwn yn ffurfio rhan o'r ystyriaeth honno. Siân.

Rydw i jest eisiau gwybod faint o'r cynlluniau yma sydd yn rhai statudol a faint sy'n ddibynnol ar ffynonellau ariannol tymor byr?

Wel, soniais mewn perthynas â PaCE ein bod wedi mynd y tu hwnt i lle y gellid disgwyl yn rhesymol inni fynd mewn gwirionedd gan ein bod yn edrych ar ymestyn y tu hwnt i 2020 bellach, y tu hwnt i'r gyfran bresennol o arian, ac rydym wrthi'n gweithio ar hynny. Ond nid dyna'r unig un wrth gwrs. Mae gennym Dechrau'n Deg hefyd, er enghraifft, sy'n darparu gofal plant o ansawdd i rieni plant cymwys dwy a thair oed am ddwy awr a hanner y dydd, bum niwrnod yr wythnos am 39 wythnos. Ac mae gwaith yn mynd rhagddo yn y Llywodraeth ar ystyried beth y gallwn ei wneud ymhellach na hynny hefyd, y tu hwnt i'r 10 y cant a addaswyd gennym eleni er mwyn ymestyn hyblygrwydd Dechrau'n Deg. Felly, mae'r trafodaethau hynny'n parhau.

Mae'r gronfa ariannol wrth gefn yn darparu cymorth i fyfyrwyr mewn addysg bellach sydd angen help gyda chostau gofal plant. Yn 2016-17, dyfarnwyd cyfanswm o £2.7 miliwn i 901 o fyfyrwyr addysg bellach sy'n rhieni i helpu gyda chostau gofal plant, a cheir eraill a nodais yn y llythyr yn ogystal. Ond bydd angen inni gadw'r ddarpariaeth hon yn gadarn yn ein golygon er mwyn gwneud yn siŵr ei bod ar waith ochr yn ochr â'r cynnig hwn, nid yn rhan o'r cynnig hwn.

Felly, er fy mod yn cydymdeimlo'n fawr â'r holl heriau y mae pob rhiant, beth bynnag fo'u hamgylchiadau, yn eu hwynebu wrth ddod o hyd i ofal plant fforddiadwy pan fo'i angen arnynt, rwyf wedi dweud o'r cychwyn fod y cynnig—y cynnig hwn—wedi'i dargedu'n benodol ar gyfer plant tair a phedair oed rhieni sy'n gweithio.

Nawr, pwrpas gwelliant 9 yw sicrhau bod yr uchafswm enillion wedi'i gynnwys yn y rheoliadau, gan fanylu ar yr amodau sy'n rhaid i rieni eu bodloni er mwyn cael eu hystyried yn gymwys ar gyfer y cynnig. Ni fyddaf yn cefnogi'r gwelliant hwn, am nad yw'r gwelliant yn wahanol o ran ei effaith ymarferol i'r hyn sydd yn y Bil eisoes, ac felly, nid wyf yn ystyried bod ei angen. Mae'r uchafswm enillion yn rhan sylfaenol o'r meini prawf cymhwysedd ac fel y cyfryw, bydd yn rhaid pennu manylion y cap mewn rheoliadau o dan adran 1—mae hyn yn ailadrodd yr un drafodaeth a gawsom o'r blaen—er mwyn gallu gwneud y gwiriadau cymhwysedd. Ac mewn ymateb i'r cap ei hun, yn y dyfodol, Siân, gallwn newid y cap pe baem yn dymuno gwneud hynny, ond ceir cwestiynau dilys yma ynglŷn â'r ymrwymiad i gyflwyno'r cynnig hwn yn llawn ledled Cymru erbyn 2020, a'r galw sydd am wneud hynny hefyd.

Mae cysoni hyn â'r cynnig presennol CThEM sydd yno ar hyn o bryd yn ein galluogi i'w gyflawni gyda llai o risg o ran amser, y gost, ac i'w gael yn weithredol. Yn y dyfodol, gallwn ddychwelyd yn wir, ar sail canfyddiadau'r gwerthusiad, i edrych ar hyn eto, ac os penderfynwn fel Aelodau Cynulliad ein bod am ei ostwng i 80 neu 60—a gyda llaw, rydym wedi gwneud rhywfaint o'r dadansoddi a'r cwmpasu cychwynnol ac mae materion yn codi o ran dadansoddiad cost a budd, faint y byddai'n ei gostio i wneud hynny, a faint y byddech yn ei arbed drwy wneud hynny—gadewch i mi eich atgoffa, fel y dywedais o'r blaen yn y pwyllgor, mae dros 60 y cant o'r rhai sydd yn derbyn y gofal plant hwn yn ei gyfnodau gweithredu cynnar yn cael llai na'r cyflog canolrifol. Nid yw hyn yn arwain at y math o gamddefnydd y clywsom sôn amdano mewn perthynas â'r system, lle mae pobl yn byw yn eu plastai gyda'u pyllau nofio ac ati ac yn defnyddio hwn. Pobl sy'n ennill cyflogau bach sy'n gwneud defnydd ohono, ac mae'n eu helpu i gynyddu eu horiau gwaith ac ati.

Nawr, pwrpas gwelliant 17, yw sicrhau bod manylion ynghylch cyfnodau esemptio dros dro yn cael eu cynnwys yn y rheoliadau o dan adran 1(2). Cyfnod esemptio dros dro yw'r cyfnod o amser y byddai person yn parhau i elwa ar y cynnig er ei fod wedi peidio â bod yn gymwys. Nawr, rwyf wedi darparu nodyn ac rwyf wedi siarad gyda'r pwyllgor ynglŷn â hyn o'r blaen hefyd. Rwyf wedi darparu nodyn i'r pwyllgor cyfrifol yn ystod Cyfnod 1. Cefais drafodaethau pellach gyda Suzy a Janet ar hyn, ac rwy'n siomedig nad fu modd i mi dawelu eu meddyliau, er bod y cyfnod hwnnw gennym ar waith eisoes gyda'r cynnig sy'n ymdrin â'r union fater hwnnw. Rwy'n dal i gredu mai'r cynllun gweinyddol yw'r lle gorau ar gyfer materion gweinyddol fel hwn. Nid yw hynny'n golygu nad wyf am i Aelodau'r Cynulliad gael unrhyw lais yn y materion hyn, ac rwyf wedi cynnig dod â'r cynllun gerbron y Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg yn y gwanwyn er mwyn inni allu ei drafod ymhellach mewn gwirionedd. Felly, ar y sail hon, ni fyddwn yn cefnogi gwelliant 17.

Mae gwelliant 22 yn ceisio diffinio beth a olygir wrth 'ofal' yn y rheoliadau. Rydym newydd grybwyll hyn. Cafodd ei drafod yng Nghyfnod 2, ac fel y dywedais ar y pryd, nid wyf yn gweld beth sydd i'w ennill drwy ddiffinio beth yw ystyr 'gofal' o dan reoliadau o dan y Bil hwn. Bydd is-ddeddfwriaeth o dan adran 1 yn manylu'n glir iawn ar yr amodau y bydd yn rhaid i riant neu bartner rhiant eu bodloni er mwyn bod yn gymwys i gael cyllid o dan y cynnig hwn—ac mae'n cynnwys rhieni a gwarcheidwaid sy'n gweithredu in loco parentis megis gofalwyr sy'n berthnasau neu ofalwyr maeth.

Buaswn yn annog Aelodau'r Cynulliad i beidio â chefnogi gwelliannau 6, 11, 8, 19 a 10, sy'n ymwneud ag ehangu cwmpas y Bil i gynnwys rhieni mewn addysg a hyfforddiant. Mae'n hollol iawn fod gennym hynny ar waith, ond mae tu allan i gwmpas y cynnig hwn. Yn ogystal ag ysgrifennu at y pwyllgor cyfrifol am yr ystod o gynlluniau a ddisgrifiais sydd eisoes ar waith i gefnogi categorïau gwahanol o rieni, rwyf wedi gofyn i fy swyddogion edrych hefyd ar y ffordd orau o dynnu hyn i gyd at ei gilydd a gwella cyfathrebu yn ei gylch er mwyn iddi fod yn gliriach i bobl, beth bynnag fo'u hamgylchiadau, pa gymorth y gallant fanteisio arno i gynorthwyo gyda'u hanghenion gofal plant. Felly, ni fyddaf yn cefnogi gwelliant 9, gan ei fod yn ddiangen yn ein barn ni.

Rwy'n credu mai dyna'r cyfan, Lywydd. Diolch yn fawr.

Siân Gwenllian i ymateb i'r ddadl.

Jest yn ffurfiol i fynd ar ôl y pwynt ynglŷn â'r holl gynlluniau eraill yma—mae'r rhain yn creu'r dryswch rhyfeddaf i bobl, nid ydy pobl yn gwybod amdanyn nhw, ac, i mi, mi fyddai o'n gwneud synnwyr cyffredin i ddod â'r cwbl at ei gilydd fel bod pawb sydd efo plant o oed tair a phedair oed yn gallu cael yr hawl, wedyn, i gael gofal am ddim.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 6? A oes unrhyw wrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Symudwn i bleidlais electronig. Agor y bleidlais. Cau'r bleidlais. O blaid wyth, neb yn ymatal, 35 yn erbyn. Gwrthodwyd gwelliant 6.

Gwelliant 6: O blaid: 8, Yn erbyn: 35, Ymatal: 0

Gwrthodwyd y gwelliant

Gwelliant 11. Janet Finch-Saunders—gwelliant 11?

Cynigiwyd gwelliant 11 (Janet Finch-Saunders).

Rwy'n cynnig.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 11? A oes unrhyw wrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Symudwn i bleidlais electronig. Agor y bleidlais. Cau'r bleidlais. O blaid 18, neb yn ymatal, 25 yn erbyn. Gwrthodwyd gwelliant 11. 

Gwelliant 11: O blaid: 18, Yn erbyn: 25, Ymatal: 0

Gwrthodwyd y gwelliant