Diolch, Lywydd. Wrth agor, credaf ei bod hi'n bwysig atgoffa ein hunain nad yw hyn yn rhywbeth newydd; nid yw'n codi o ganlyniad i'r cynnig. Nid yw'n anghyffredin bellach—ac rwyf fi'n ei wneud, fel rhiant—i gael addysg a gofal plant mewn gwahanol leoedd ac i wneud trefniadau o ran cludiant. Nid yw'r angen i gludo plant yn rhywbeth sy'n codi ym mhob lleoliad, fodd bynnag, neu ym mhob rhan o Gymru. Ond mae'n nodwedd o'r gwasanaethau a ddarperir mewn rhai lleoliadau, ac yn rhannol, mae'n codi o ganlyniad i hanes y sector a phwysau'r farchnad. Mae darparwyr gofal plant weithiau'n ymateb i'r hyn y mae rhieni'n gofyn amdano. Mae'n bwysig cofio efallai y bydd rhieni weithiau eisiau neu angen defnyddio mwy nag un darparwr ar gyfer gwahanol rannau o'r cynnig neu rannau gwahanol o ofal plant. Meddyliwch am rieni sy'n gweithio, er enghraifft, shifftiau hwyr neu gynnar, neu hyd yn oed ar benwythnosau. Felly, mae'n bwysig inni ymrwymo i sicrhau bod digon o hyblygrwydd yn y sector ac yn y cynnig i ddiwallu eu hanghenion hwythau hefyd.

Ond edrychwch, gadewch imi ei gwneud yn glir fy mod wedi dweud ar hyd yr amser y byddaf yn rhoi camau ar waith lle bynnag y gallaf i sicrhau bod y cynnig hwn mor ddi-dor â phosibl—rwy'n dweud hynny eto heddiw—er budd rhieni a phlant. Nawr, fel y dywedais yn ystod Cyfnod 2, nid wyf yn meddwl mai gosod dyletswydd ar Weinidogion Cymru i leihau effaith cludo plant rhwng darparwyr ar wyneb y Bil yw'r ffordd i fynd i'r afael â'r mater hwn. Mae'n aml yn codi o ganlyniad i amgylchiadau teuluol penodol neu amgylchiadau lleol, sydd y tu allan i gylch gwaith a phŵer y Llywodraeth. Ond ar gais yr Aelodau, rwyf wedi gofyn i fy swyddogion ychwanegu cwestiynau ymchwil sy'n ymwneud yn benodol â chludiant at y gwerthusiad annibynnol o flwyddyn 2, ac rwy'n gobeithio—. Janet, gallaf eich gweld yn nodio eich pen. Rwy'n gobeithio y byddwch yn croesawu hynny. A byddaf yn ystyried hyn eto fel rhan o'r adolygiad o'r broses o gyflwyno'r cynllun yn genedlaethol yn ogystal.

Bydd gwerthuso blwyddyn 2 o weithrediad cynnar y cynllun yn cynnwys cyfweliadau manwl ac arolwg cyfrifiad ar-lein o rieni a darparwyr, a byddwn yn gofyn i rieni a ydynt yn cael problemau o ran manteisio ar y cynnig sy'n ymwneud â chludiant neu ofal cofleidiol, a byddwn yn gofyn i rieni a ydynt yn teimlo bod unrhyw gludiant neu ofal cofleidiol y mae eu plentyn yn ei gael yn effeithio'n gadarnhaol neu'n negyddol, a buaswn yn dweud—oherwydd rwyf wedi ymweld â llawer o'r lleoliadau hyn, fod rhai ohonynt lle y cânt eu cydleoli, neu lle maent yn symud rhwng lleoliadau—ac i rai o'r rhieni, dyma'n union y maent ei eisiau. Felly, ni ddylem geisio cael gwared ar amrywiaeth. Ond credaf fod cael mwy o gydleoli yn darparu cynnig llawer mwy di-dor. Nawr, gofynnir i ddarparwyr yn yr arolwg hefyd ynglŷn â'r galw am ddarpariaeth, gan gynnwys cludiant a gofal cofleidiol, unrhyw heriau a allai fod ganddynt mewn perthynas â darparu hyn, a'u canfyddiad ynglŷn ag a yw hyn wedi cael effaith gadarnhaol neu negyddol ar y plant yn eu gofal.

Nawr, fel y dywedais, rwy'n llawn sylweddoli nad yw'r sefyllfa hon wedi codi dros nos. Mae wedi bod yno ers blynyddoedd. Yn rhannol, mae'n deillio o'n hymagwedd tuag at addysg a gofal plant yn hanesyddol, ac oherwydd nad yw addysg gynnar ond ar gael mewn lleoliadau penodol mewn rhai rhannau o Gymru. Nawr, mae hyn yn rhywbeth y mae Ysgrifennydd y Cabinet dros Addysg a minnau wedi'i drafod ac yn awyddus iawn i fynd i'r afael ag ef.

Felly, dosbarthwyd canllawiau diwygiedig i awdurdodau lleol ym mis Medi, yn dweud yn glir yr hoffem weld mwy o hyblygrwydd yn y trefniadau darparu addysg gynnar. Os caniatawn i ragor o ddarparwyr gofal plant gynnig hyn, dylai gynyddu'r dewisiadau ar gyfer darpariaeth un safle, sef yn union yr hyn rydych chi'n ceisio ei gyflawni yma, fel finnau. Ac ochr yn ochr â hyn, ym mis Gorffennaf, cyhoeddais £60 miliwn ar gyfer rhaglen grant cyfalaf dros y tair blynedd hyd at 2021, ac un o brif ddibenion y cyllid hwn yw hwyluso a chefnogi cydleoli'r ddarpariaeth addysg gynnar a gofal plant lle bynnag y bo modd. Mae hyn yn unol â'n hymrwymiad yn 'Ffyniant i Bawb' i gyflwyno model newydd o ganolfannau dysgu cymunedol, i ddarparu gwasanaethau estynedig gyda gofal plant, cymorth rhianta, dysgu fel teulu, mynediad cymunedol at gyfleusterau wedi'i adeiladu o gwmpas y diwrnod ysgol. I'r cyfeiriad hwnnw yr ydym yn teithio. A byddaf yn gallu rhannu mwy o wybodaeth gyda'r pwyllgor am ganlyniad y rhaglen grant honno yn gynnar yn y flwyddyn newydd.

Drwy ganllawiau, rhannu arferion da, a defnyddio'r ysgogiadau ariannol sydd gennym at ein defnydd gyda phethau fel y gronfa gyfalaf, rydym yn annog awdurdodau lleol a darparwyr i feddwl yn arloesol ynglŷn â sut y gallent ddarparu'r cynnig. Ceir llawer o fodelau da. Yn wir, rwyf wedi cynnig i aelodau'r pwyllgor fy mod yn nodi'r rheini iddynt a hyd yn oed trefnu iddynt i fynd i'w gweld. Nawr, yng ngoleuni'r sylwadau hynny a wneuthum ar fonitro effaith cludo plant fel rhan o'r gwaith o werthuso blwyddyn 2, ymagwedd fwy strategol tuag at leihau'r angen am gludiant rhwng lleoliadau, i fwy o gydleoli, atebion mwy arloesol, ni fyddwn yn cefnogi gwelliant 12, a gofynnaf i'r Aelodau eraill wneud yr un peth.