Diolch, Lywydd. Rydym wedi ailgyflwyno gwelliant 26 fel hyn i helpu i egluro pwy fydd yn gyfrifol am ddarparu'r cynnig gofal plant ar adeg ei gyflwyno'n genedlaethol. Nid yw'r Bil yn dweud dim ar hyn o bryd pa un ai Llywodraeth Cymru ar lefel ganolog neu ein hawdurdodau lleol a fydd yn gwneud hynny. Er bod asesiad effaith rheoleiddiol y Bil yn sôn am hynny, heb yr angen am ddeddfwriaeth, gellid cyflwyno'r model gweithredu a gyflawnir gan awdurdodau lleol ar y cam treialu ar lefel genedlaethol. Mae'r memorandwm esboniadol yn nodi bod angen deddfwriaeth i greu un system genedlaethol ar gyfer ymgeisio a gwirio cymhwysedd sy'n osgoi unrhyw wahaniaethau. At hynny, mae Llywodraeth Cymru wedi dweud mai'r opsiwn y mae'n ei ffafrio yw defnyddio CThEM fel cyfrwng i dderbyn a gwirio ceisiadau. Yng Nghyfnod 2, roeddwn yn teimlo bod ymateb y Gweinidog wedi methu pwynt y gwelliant hwn i raddau. Nododd y Gweinidog nad oedd unrhyw beth i'w ennill drwy ailddatgan dyletswydd sydd gan yr awdurdodau lleol eisoes, a dywedodd fod y ddyletswydd hon sy'n bodoli eisoes yn ehangach, gan ei bod yn cynnwys dyletswyddau ar gyfer plant anabl a'r Gymraeg. Er fy mod yn sylweddoli hynny, nid yw'r Bil yn dweud dim ynglŷn â phwy sy'n gyfrifol am gyflawni'r cynnig ar y cam cyflwyno cenedlaethol. O ganlyniad, rhaid i'r Gweinidog ddarparu eglurder ar y mater hwn, gan mai'r Bil yw'r mecanwaith i fod ar gyfer asesu ceisiadau am y cynnig gofal plant. Ar hyn o bryd, bydd CThEM yn gyfrifol am yr ochr honno o ddarparu'r cynnig. Felly, rhaid i'r Gweinidog gadarnhau ai Llywodraeth Cymru neu awdurdodau lleol sydd i'w dwyn i gyfrif yn y pen draw am weinyddu'r cynnig hwn.

Hefyd ni allaf bwysleisio digon pa mor bryderus yr ydym y bydd mwyafrif llethol y cynnig gofal plant yn cael ei adael i'r cynllun gweinyddol a heb fod ar wyneb y Bil. Mae gwneud hynny'n hepgor manylion allweddol, gan gynnwys oedrannau, oriau'r cynnig, sut y gall rhieni fanteisio ar y cynnig gofal plant, a'r amodau sydd angen i ddarparwyr eu bodloni. Mae'n destun pryder mawr na fydd gan y cynllun gweinyddol a amlinellir gan y Gweinidog unrhyw statws cyfreithiol, nac unrhyw weithdrefn graffu ar gyfer Cynulliad Cenedlaethol Cymru.

Mae'r ddau welliant a ailgyflwynwyd, sef gwelliannau 27 a 28, yn ymwneud ag amodau sy'n rhaid i ddarparwyr eu bodloni—gwelliant 28—a sut y maent i gael eu hariannu—gwelliant 27—materion sy'n cael eu gadael ar hyn o bryd i'w penderfynu o dan y cynllun gweinyddol. Mynegodd rhai rhanddeiliaid a roddodd dystiolaeth i'r Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg eu pryder ynglŷn â phwy fyddai'n gallu darparu'r gofal plant, sut y gwneir taliadau, ac ar ba gyfradd yr awr. Dywedodd Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru fod angen sicrhau bod rolau awdurdodau lleol a CThEM wedi eu diffinio'n glir ar gyfer penderfynu ar drefniadau ôl-gymhwysedd ar gyfer gofal plant, felly nid yw gweithrediad ymarferol y Bil a'r cynnig gofal plant wedi'u heffeithio'n benodol. Nodwyd bod anghysondebau wedi codi yn Lloegr wedi i CThEM archwilio'r meini prawf cymhwysedd mewn gwirionedd.

Rhoddwyd tystiolaeth a oedd yn gwrthddweud ei hun gan y Gweinidog a'i swyddogion yn ystod Cyfnod 1. Er bod y Gweinidog wedi honni y byddai'r system dalu'n cael ei datblygu ar wahân i'r system wirio cymhwysedd yn y Bil, dywedodd ei swyddogion y byddai'n rhaid i Lywodraeth Cymru ganfod pa bryd y bydd angen i awdurdodau lleol gael gwybodaeth am gymhwysedd er mwyn gwneud eu penderfyniadau ar ddyrannu lleoedd ar gyfer addysg y blynyddoedd cynnar. Mae hyn yn awgrymu bod trefniadau cymhwysedd ac ôl-gymhwysedd eisoes yn cael eu cysylltu. Yn ystod pob cam o'r Bil hwn mae'r Gweinidog wedi dweud dro ar ôl tro ei fod eisiau hyblygrwydd. Fodd bynnag, drwy roi llawer o feini prawf cymhwysedd y cynnig o dan y cynllun gweinyddol, daw'r angen hwn am hyblygrwydd ar draul pwerau craffu sylfaenol Cynulliad Cenedlaethol Cymru.

Felly, unwaith eto mae'n galondid fod rhai consesiynau wedi'u gwneud, ond nid yw  gosod y cynllun gweinyddol gerbron y Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg yn y gwanwyn yn golygu y bydd yr un prosesau craffu yn cael eu cyflawni ag a fyddai pe baent yn cael eu gosod ar wyneb y Bil. Felly, mae angen mwy o eglurder ar gyfer trefniadau ôl-gymhwysedd er mwyn sicrhau y bydd y system gofal plant newydd yn gweithredu'n llyfn. Mae'n amlwg o'r dystiolaeth a glywodd y Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg fod trefnu i dalu darparwyr gofal plant lawn mor bwysig â sicrhau y gweinyddir y system ymgeisio ar gyfer y cynnig yn gywir. Felly, gofynnaf i'r Aelodau gefnogi'r gwelliant hwn. Diolch.