Diolch, Lywydd. Rydym yn cadw gwelliant 34, gan nad yw ymatebion y Gweinidog ar gynllunio'r gweithlu drwy gydol Cyfnod 1 a 2 wedi bod yn ddigon boddhaol. Mae'r gwelliant hwn yn sicrhau bod dyletswydd ar Weinidogion i archwilio gallu'r gweithlu gofal plant fel bod digon o ofal plant ar gael i rieni allu manteisio ar y cynnig.

Mae'n hanfodol ein bod yn gallu craffu ar gapasiti gan fod tystiolaeth wedi dangos bod problemau wedi codi, yn enwedig ar adegau penodol, yn ystod blynyddoedd academaidd, yn enwedig yn ystod gwyliau'r ysgol. At hynny, mae Cwlwm—y corff ymbarél ar gyfer pump o ddarparwyr gofal plant yng Nghymru—wedi nodi prinder staff cymwysedig, anawsterau o ran cadw staff oherwydd cyflogau isel ac oriau annigonol, diffyg lleoliadau cofrestradwy ac argaeledd adeiladau ysgol a chymunedol i gynnal gwasanaethau gofal plant.

Yn anffodus, ceir diffygion mewn rhai meysydd o'r sector gofal plant, gan gynnwys darparwyr sy'n gallu darparu gofal plant drwy gyfrwng y Gymraeg a staff sydd wedi'u hyfforddi i ddarparu gofal plant ar gyfer plant ag anghenion dysgu ychwanegol. Mae Cymdeithas Genedlaethol i Blant Byddar Cymru wedi galw ar Lywodraeth Cymru i ystyried setiau sgiliau'r gweithlu gofal plant mewn perthynas â phlant ag anghenion dysgu ychwanegol.

Ar ben hynny, dangosodd ailwerthusiad diweddar o ardal beilot y cynnig gyfraddau isel o ddefnydd ar gyllideb anghenion addysgol arbennig Llywodraeth Cymru ar gyfer awdurdodau lleol sy'n weithredwyr cynnar. Mae awdurdodau lleol yn tynnu sylw at ansicrwydd ymysg awdurdodau lleol ynglŷn â sut i ddyrannu'r gyllideb hon, a gellid ei defnyddio i hyfforddi'r darparwyr gofal plant. Mae Gofal Cymdeithasol Cymru hefyd yn amcangyfrif y byddai angen 21,000 o leoedd ychwanegol cyfwerth ag amser llawn i ateb y galw, os yw'r nifer ddisgwyliedig o rieni'n manteisio ar y cynnig, a byddai angen 2,637 o weithwyr ychwanegol yn genedlaethol erbyn i'r cynnig gael ei gyflwyno'n llawn yn 2020. Gan nad oes capasiti ar hyn o bryd i ddarparu hyn, er mwyn mynd i'r afael â'r prinder posibl, byddai angen cynnydd o 700 y cant yn nifer y prentisiaethau gofal plant a gaiff eu recriwtio a'u cwblhau dros ddwy flynedd. Yn ogystal, mae'r gwerthusiad diweddar o weithredwyr cynnar y cynnig gofal plant wedi nodi, er nad oes llawer o ddarparwyr yn pryderu ynglŷn â chapasiti, er mwyn diwallu'r galw presennol, mae llawer yn nodi eu bod eisoes yn gweithredu ar gapasiti llawn neu bron yn llawn. Ac nid oedd eraill am ehangu gan y byddai hynny'n effeithio'n andwyol ar gymeriad eu lleoliad gofal plant. Testun pryder arall yw'r ffaith nad oes gan un rhan o dair o'r darparwyr gofal plant yn yr ardaloedd peilot gapasiti i ehangu ar hyn o bryd pe bai'r galw'n cynyddu.

Felly, yma eto, nid yn unig fod hyn yn gwrthddweud honiadau'r Gweinidog yng Nghyfnod 2 nad oedd awdurdodau sy'n weithredwyr cynnar yn dangos straen o fewn y system, mae'n gwneud adolygiad o gapasiti'r gweithlu hyd yn oed yn fwy angenrheidiol. Er bod y Gweinidog yn addo adolygiadau mwy trylwyr o gynlluniau ar gyfer y gweithlu yn mlynyddoedd dau a thri o weithredu'r cynnig, mae hynny'n dal i hepgor swyddogaethau'r Cynulliad i graffu ar gapasiti'r gweithlu gofal plant i ddarparu'r cynnig hwn. Diolch i chi.