8. Datganiad gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Lywodraeth Leol a Gwasanaethau Cyhoeddus: Tuag at Ddull Gweithredu Penodol o ran y System Gosbi yng Nghymru

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:00 pm ar 11 Rhagfyr 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Isherwood Mark Isherwood Conservative 5:00, 11 Rhagfyr 2018

(Cyfieithwyd)

'Mae cyfrifoldebau datganoledig Llywodraeth Cymru a threfniadau partneriaeth presennol yng Nghymru yn gwneud darparu gwasanaethau prawf yn dra gwahanol i'r hyn yr ydyw yn Lloegr. Mae'r fframwaith deddfwriaethol yn rhoi cyfle inni ddatblygu trefniadau cyflawni amgen sy'n adlewyrchu'r cyd-destun cyfiawnder troseddol yng Nghymru yn well... Byddwn wedyn yn ystyried a yw dysgu yn sgil y trefniadau newydd hyn yn berthnasol i'r system yn Lloegr.'

Wel, roedd hynny bedwar mis yn ôl. Rydych chi wedi sôn am ymgysylltu â nifer o gyrff, gan gynnwys Gwasanaeth Carchardai a Phrawf Ei Mawrhydi; Tybed a wnewch chi roi unrhyw gig ar yr esgyrn hynny o ran trafodaethau ynghylch yr agenda honno yr ydych chi wedi eu cael wedyn.

Nid wyf am ymateb i'r temtasiynau gwleidyddol pleidiol a roesoch o'm blaen i mewn meysydd nad wyf yn mynd i'w henwi, oherwydd bydd yn crwydro, efallai, o'r ateb y byddwch yn ei roi i mi, a cheisiaf ganolbwyntio ar eich pwyslais chi ar droseddwyr ifanc a menywod sy'n troseddu. 

Rydych yn dweud, yn gywir, o ran troseddwyr ifanc, eich bod yn credu y gall ymyrraeth gynnar helpu i gadw pobl ifanc draw o'r system cyfiawnder troseddol a sut orau i osod carfan fechan o bobl ifanc yn y ddalfa a helpu'r bobl ifanc hynny i adfer ac ymsefydlu yn eu cymunedau. Wel, fe soniodd y ddogfen ymgynghori hefyd am gynyddu integreiddio ar draws carchardai a'r gwasanaeth prawf yng Nghymru gyda mewnbwn gan y trydydd sector, gan wneud defnydd o gyfalaf pobl. Yn dilyn y digwyddiad hwnnw, yn eithaf diweddar mewn gwirionedd fe euthum i allan gyda'r Gwasanaeth Prawf Cenedlaethol i gyfarfod Eagle House Youth Development, cwmni buddiannau cymunedol ym Mangor, i drafod eu gwaith gyda phobl ifanc sy'n cyflawni troseddau, neu mewn perygl o gyflawni trosedd. Fe'u dewiswyd, er enghraifft, gan y ganolfan byd gwaith ar gyfer eu stondin yn y Sioe Frenhinol eleni fel corff arweiniol y trydydd sector yr oedden nhw'n gweithio â nhw i helpu pobl ifanc oedd efallai â'r nodweddion posibl hynny neu y gallent fod mewn perygl yn y dyfodol. Felly, sut byddwch chi'n ymgysylltu â sefydliadau megis Eagle House?

Hefyd, yr wythnos diwethaf, fel efallai eich bod yn ymwybodol—er yn anffodus nid oeddech chi yno—roeddwn i'n croesawu lansiad y pecyn cymorth Clean Slate Cymru mewn digwyddiad i ddathlu'r prosiect Clean Slate Cymru yn y Pierhead, gyda Construction Youth Trust Cymru, Bwrdd Hyfforddi'r Diwydiant Adeiladu, a'r cwmni adeiladu BAM Nuttall, yn dathlu prosiect Cymru gyfan i gefnogi pobl sydd ag euogfarnau i gael gwaith ym maes adeiladu a lansio canllawiau ar sut y gall y diwydiant adeiladu ymgysylltu â chyn-droseddwyr mewn carchardai a chymunedau ledled Cymru a chyflawni gwerth cymdeithasol drwy hyfforddi cyn-droseddwyr, dod o hyd i gyflogaeth yn y sector adeiladu, drwy leoliadau gwaith, sgiliau hyfforddi a llawer o bethau eraill. Unwaith eto, a ydych chi wedi ymgysylltu, neu a ydych chi'n bwriadu ymgysylltu â'r prosiectau blaenllaw hyn sydd eisoes yn gwneud gwahaniaeth ac wedi dwyn ynghyd y trydydd sector, y sector preifat a rhai o asiantaethau'r Llywodraeth a oedd yn bresennol ar yr agenda hon?

Rwyf am gloi drwy gyfeirio at eich cyfeiriad, yn briodol iawn, at fenywod yn cael eu hanfon i'r carchar, yn aml ar gyfer dedfrydau byr, a'r angen i ddatblygu gwasanaethau i gynorthwyo menywod i osgoi mynd i'r ddalfa a hefyd rhoi blaenoriaeth i geisio cael dedfrydau byr y tu allan i amgylchedd carchar, ond hefyd yr hyn sy'n digwydd pan fo pobl yn cael eu rhoi yn ystad carchardai menywod presennol Cymru. Pa ymgysylltiad, felly, yr ydych chi wedi ei gael gyda Llywodraeth y DU ers ei chyhoeddiad, yn hytrach na sefydlu pum carchar cymunedol i fenywod yng Nghymru a Lloegr, y bydd yn treialu pum canolfan breswyl i helpu menywod sydd wedi troseddu sydd â phroblemau megis dod o hyd i waith, camddefnyddio sylweddau ac ati; gyda'r rhai â dedfrydau cymunedol, fel y cydnabyddir yn glir gan Lywodraeth y DU yn ogystal â gennych chi eich hun, yn llai tebygol o droseddu na'r rhai sydd wedi treulio dedfryd fer mewn carchar, gyda'r bwriad o gael un o'r canolfannau hynny yng Nghymru, ond hefyd yn hygyrch yng Nghymru? Oherwydd, yn amlwg, byddai pobl sy'n byw yng ngogledd-ddwyrain Cymru yn cael anhawster pe byddai'r ganolfan wedi'i lleoli yn Abertawe neu Gaerdydd, ac i'r gwrthwyneb.

Yn olaf, yn y cyd-destun hwnnw, fel y gwyddoch, yn y gogledd, a rhannau helaeth o Gymru, mae menywod sy'n troseddu ac yn gorfod mynd i'r carchar yn cael eu hanfon i Styal. Rwyf i'n byw rhyw 40 milltir o Styal, felly, iddyn nhw, mae'n fwy hygyrch na rhywle yng nghanolbarth neu dde Cymru. Ond pa gamau ydych chi wedi eu cymryd, neu yr ydych chi yn eu cymryd ynghylch y menywod sy'n troseddu, yn enwedig rhai Cymraeg eu hiaith sydd yn ystad Lloegr, er mwyn sicrhau eu bod yn cael y gefnogaeth briodol o fewn yr ystad garchardai i gyfathrebu a rhoi cymorth iddyn nhw pan fyddan nhw'n cael eu rhyddhau?