Ar 11 Rhagfyr 1282, ar ddiwrnod oer a chaled yng Nghilmeri, lladdwyd Llywelyn ap Gruffudd neu Llywelyn ein Llyw Olaf, tywysog Cymru. Gyda'i farwolaeth ef, dan law Stephen de Frankton, un o filwyr Edward I, collodd Cymru a'i phobl eu rhyddid. Dilynodd wedyn saith canrif o ymladd yn erbyn gormes, gan ymdrechu dros hunanbenderfyniad, dros hunanlywodraeth a thros ryddid i gael bod yn wlad annibynnol. Heddiw, mae Llywelyn yn parhau i fod yn rhan greiddiol o hanes ein gwlad a chof ein cenedl. Ynddo ef oedd eginyn gwladwriaeth Gymreig sifil a gobaith dros ddyfodol gwell i'n gwlad. Mae ysbryd annibynnol Llywelyn a'r 18 o ddistaw dystion a safodd gydag ef tan y diwedd yn parhau ynom ninnau heddiw sydd yn barod i sefyll yn erbyn anghyfiawnder a thros annibyniaeth i Gymru. Cofiwn Llywelyn gan anrhydeddu ei weledigaeth drwy orymdeithio yn ein blaen tuag at greu Cymru newydd annibynnol, lle mae pob un yn rhydd. Diolch yn fawr.