Part of the debate – Senedd Cymru am 5:30 pm ar 9 Ionawr 2019.
Wel, roeddwn yn meddwl fy mod yn cytuno i ryw raddau gyda'r Aelod ar hyn, ac yn benodol, cynllun datblygu lleol Caerffili a rhwygo hwnnw a cheisio dechrau eto, a rhai o'r cynigion ar gyfer adeiladu ar fynydd Caerffili a sut y byddai'r rheini'n ddibynnol ar y defnydd o gar a'r angen i gysylltu â'r hyn a oedd yn digwydd yng nghynllun datblygu lleol Caerdydd. Roeddwn yn meddwl bod hynny i gyd yn synhwyrol ac roeddwn yn meddwl ein bod yn cytuno ar hynny i ryw raddau.
Ond yn sicr, o ran y niferoedd yng Nghaerffili, mae'r adeiladu wedi bod yn llai na'r cynnydd mawr a welsom yn Nhorfaen a Chasnewydd, ac roeddwn yn awyddus i bwysleisio hynny. Ac rwy'n credu eu bod yn ymwneud â rhoi diwedd ar dollau Hafren. Byddwn yn gweld twf economaidd oherwydd bod tollau'r Hafren wedi mynd, ond yn ei dro, mae adeiladu tai hefyd yn helpu i sbarduno'r twf economaidd hwnnw. Rydych yn mynd i ddweud, 'O, ond roedd mwy o ecwiti tai', ond mewn gwirionedd, mae hynny'n wirioneddol bwysig. Os yw gwerth tai pobl yn codi, un o'r pethau y mae hynny'n arwain ato yw creu cryn dipyn yn fwy o fusnesau a thwf busnesau. A phan edrychaf ar y lefelau o fusnesau newydd sy'n cael eu ffurfio neu entrepreneuriaeth yn ne-ddwyrain Cymru a chymharu hynny â'r hyn a welais yn flaenorol yn ne-ddwyrain Lloegr, nid wyf yn credu bod gwahaniaeth o ran entrepreneuriaeth yr unigolion na chymaint â hynny hyd yn oed yn y sgiliau y mae pobl yn eu dwyn i'r busnesau hynny o reidrwydd. Y gwahaniaeth mawr yw argaeledd ecwiti tai, ac mae gennym bethau da gan Fanc Datblygu Cymru, ond yn gyffredinol, mae banciau sector preifat yn ei chael hi'n anodd iawn rhoi benthyg i fusnesau bach sy'n dechrau pan nad oes ganddynt warantau. Eto, os yw'r cyfarwyddwyr mewn sefyllfa i roi gwarant bersonol o ecwiti tai, ceir llawer mwy o fenthyca i fusnesau, sy'n gyrru llawer mwy o dwf economaidd drwy fusnesau bach, ac mae hynny'n rhywbeth y credaf y dylem ei groesawu a chefnogi'r adeiladu hwnnw a'r hyn y mae'n ei wneud i'r economi yn gyffredinol, wedi ei yrru gan dde-ddwyrain Cymru. Gadewch i ni ei annog.