Hwn, o bosib, yw'r cyfraniad anoddaf y bu'n rhaid i mi ei wneud yn y Senedd hon erioed yn y 15 mlynedd yr wyf wedi bod yn Aelod Cynulliad. Mae pob un ohonom ni yn nheulu Plaid Cymru mewn galar eithafol o golli ein cyfaill a'n cydweithiwr, ac mae ein cydymdeimlad o waelod ein calonnau â'i deulu, y gwn eu bod ym mhoen eu hiraeth ar ôl ei golli ef. Ond mae Steffan yn golled i'n cenedl ni hefyd, i'n democratiaeth ni—mae'n golled i'n dyfodol ni.

Roedd gan Steffan un o'r ymenyddiau gwleidyddol gorau yng ngwleidyddiaeth Cymru. Roedd wedi darllen yn anhygoel o eang, ac roedd ganddo ddealltwriaeth ryngwladol, a oedd yn golygu ei fod yn gallu tynnu ar enghreifftiau bob amser—enghreifftiau eithaf astrus weithiau—i dynnu sylw at neu brofi ei bwynt. Fel y soniodd eraill, roedd ei gyfraniadau, yn enwedig ar Brexit ond ar faterion eraill hefyd, bob amser yn ystyrlon, yn bwyllog, yn wybodus, ac yn amlach na pheidio—nid bob amser, ond yn amlach na pheidio—byddai Steffan yn cael ei brofi'n iawn yn y pen draw.

Mae digonedd o bobl wedi rhoi teyrnged i gyfraniad gwleidyddol cyhoeddus Steff, a bydd llawer ohonoch chi yma yn ymwybodol iawn o hynny, ond hoffwn ganolbwyntio fy sylwadau i'n fyr ar Steffan fel person. Buom ni'n gweithio'n agos iawn gyda'n gilydd am tua thair blynedd cyn iddo gael ei ethol yn Aelod Cynulliad. Roedd yn drylwyr, gallai feddwl yn greadigol, a gallai feddwl yn strategol. Roedd yn hynod o deyrngar a gonest, ac roedd yn barod iawn i ddweud pan fyddai'n anghytuno â rhywbeth neu pan na fyddai'n hoffi rhywbeth. Ond roedd hefyd yn chwarae i'w dîm, yn barod i weithio'n galed iawn i sicrhau llwyddiant pob un o'n hamcanion cyffredin. Gyda Steff, ni waeth pa mor anodd neu anorchfygol y gallai'r broblem ymddangos, ni fyddai byth yn derbyn nad oedd unrhyw ateb i'w gael. Fe aethom ni i''r afael â llawer o broblemau anodd gyda'n gilydd, fe wnaethom ni rai ymyriadau gwleidyddol gwych gyda'n gilydd ac mae gennyf i atgofion rhyfeddol o'm gwaith a'm cyfeillgarwch gyda Steffan, y byddaf i nawr yn gallu eu trysori am byth.

Mae pob un ohonom wedi ein breintio o gael atgofion, a bod yn rhan o'i fywyd, ac rydym ni i gyd yn awyddus i dynnu gyda'n gilydd nawr i gefnogi ei deulu a chefnogi ein gilydd drwy'r wythnosau a'r misoedd anodd nesaf.

Nos da, Steffan. Cwsg yn dawel, fy ffrind.