Part of the debate – Senedd Cymru am 1:05 pm ar 15 Ionawr 2019.
Fel llawer o rai eraill yn y Siambr hon, dim ond ers iddo gael ei ethol yn 2016 i ymuno â ni yma yr oeddwn i'n adnabod Steffan, ac yn y cyfnod byr hwnnw, mae ei gwrteisi a'i ddeallusrwydd wedi gadael eu hôl arnaf i a llawer un arall, fel y clywn ni o bob rhan o'r Siambr heddiw. Daeth fy nghyd-Aelod Jack Sargeant i'r Siambr hon gyda'r syniad o wleidyddiaeth fwy caredig. Roedd Steffan yn ymgorfforiad o'r wleidyddiaeth fwy caredig honno yr oedd yn dymuno ei weld. Roedd yn gwrtais, roedd gan bobl feddwl uchel ohono, byddai'n ystyried ei ddadleuon a chyflwynai achos cryf, fel y nodwyd eisoes.
Llywydd, mae cyfraniad Steffan i'r Cynulliad wedi cael ei gydnabod gan yr holl Aelodau, ond roedd ei gyfraniad i'r pwyllgor materion allanol yr oedd yn eistedd arno yn enfawr. Deuai ag ystyriaeth feddylgar i'r dadleuon ac fe ddefnyddiai'r ystyriaeth feddylgar honno gydag agenda am yr hyn a fyddai orau i bobl Cymru. Dyna oedd ei gyfraniad ef.
Nawr, fe wyddom i gyd beth oedd ei safbwynt gwleidyddol a'r hyn a oedd o'r pwys mwyaf iddo ef, sef bodolaeth gwladwriaeth genedlaethol annibynnol i Gymru. Ond yn bwysicach yn ei olwg oedd gwelliant gwirioneddol ym mywydau pobl yng Nghymru, a dyna'r hyn a dewisodd ei gyflawni a gweithio ar ei gyfer, ac roedd popeth a wnâi i'r perwyl hwnnw. Daeth â syniadau trawsbynciol ger ein bron, a chraffu ar Weinidogion, nad oedden nhw'n ei fwynhau bob amser chwaith, oherwydd roedden nhw ddrwgdybus iawn o Steffan weithiau pan oedd ef yn y pwyllgor oherwydd roedden nhw'n gwybod beth oedd ar ddod. Fe aeth i bobman i geisio'r wybodaeth honno. Rwy'n cofio iddo ddweud wrthyf i ei fod wedi mynd i Lundain er mwyn mynd o amgylch yr holl lysgenadaethau a swyddfeydd yr is-genhadon i gael gwybod sut beth fyddai Ewrop y dyfodol. Rwy'n cofio iddo ddweud wrthyf hyd yn oed ei fod eisiau trefnu taith i Norwy gyda'i deulu gyda'r bwriad gwirioneddol o fynd at y ffin rhwng Sweden a Norwy i weld beth oedd yn digwydd ar y ffin honno.
Er y byddwn ni'n gweld eisiau ei ddeallusrwydd a'i ffraethineb yma yn y Cynulliad hwn, nid yw hynny'n ddim o'i gymharu â cholled ei deulu yn ystod y cyfnod anodd hwn. Mae fy meddyliau a'm gweddïau gyda'i deulu nawr ac i'r dyfodol, ond un peth a wn yw y bydd ei fab yn tyfu i fyny i weld ei uchelgais yn cael ei gwireddu ryw bryd; rwy'n credu hynny. Efallai mai amser byr a gafodd Steffan, ond bydd ei etifeddiaeth yn parhau.