Cwestiwn Brys: Y Ffatri Beiriannau ym Mhen-y-bont ar Ogwr

Part of the debate – Senedd Cymru am 2:05 pm ar 15 Ionawr 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour 2:05, 15 Ionawr 2019

(Cyfieithwyd)

A gaf i ddiolch i Suzy Davies am ei chwestiynau? Ceir nifer o bwyntiau pwysig a chynhyrchion posibl, yn enwedig trenau pŵer, y gellid eu hystyried yn y blynyddoedd i ddod ar gyfer safle Pen-y-bont ar Ogwr. Yn gyntaf oll, o ran amodau sydd ynghlwm wrth gymorth gan Lywodraeth Cymru, wrth gwrs, daethpwyd ag injan Dragon i Ben-y-bont ar Ogwr o ganlyniad i'r cymorth a gynigiwyd gan Lywodraeth Cymru, a bydd yr amodau sydd ynghlwm wrth y cymorth hwnnw o ran diogelwch gwaith am o leiaf pum mlynedd yn sefyll. Mae injan Dragon yn injan ddiogel mewn gwirionedd gan fod modd ei chynhyrchu ar sail hybrid. O fewn y cylch cynhyrchion newydd y mae Ford yn eu hystyried, cynhyrchu ar sail hybrid yn hytrach na symud yn llwyr at drydaneiddio trenau pŵer yn llawn ar unwaith fyddai eu blaenoriaeth. Dyna pam rwy'n credu ei bod hi'n debyg mai injan Dragon yw un o'r cynhyrchion mwyaf deniadol y maen nhw'n eu cynhyrchu ar hyn o bryd mewn gwirionedd, i'w chynhyrchu ar sail hybrid ar gyfer marchnad fyd-eang.

Yr hyn yr ydym ni eisiau ei wneud yw sicrhau bod cynhyrchu'r injan Dragon ar sail hybrid yn dod gyntaf, cyn trenau pŵer eraill, a bod y gwaith hwnnw yn cael ei wneud ym Mhen-y-bont ar Ogwr. Mae potensial, wrth gwrs, i gynyddu capasiti o ran yr injan Dragon. Mae oddeutu 125,000 yn cael eu gweithgynhyrchu ar hyn o bryd. Gallai hyn gynyddu i 250,000 o unedau. Ceir marc cwestiwn ynghylch gweithrediadau Ford yn Rwsia. Pe byddai Rwsia yn cael ei chymryd allan o'r drafodaeth, yna byddai hynny'n amlwg yn rhoi cyfle enfawr i gynyddu cynhyrchiant injan Dragon yng ngwaith Pen-y-bont ar Ogwr. Mae'r rhain i gyd yn ffactorau sydd ar y gweill ar hyn o bryd yr ydym ni'n eu monitro, ac yr ydym ni'n amlwg yn ceisio dylanwadu arnyn nhw gyda'r bwriad o wneud yn siŵr ein bod ni'n cael y canlyniad gorau i Ben-y-bont ar Ogwr.

Cododd yr Aelod, a hynny'n gwbl briodol, y cwestiwn o ba gymorth y gellir ei roi i weithwyr sy'n cael eu heffeithio gan unrhyw benderfyniad gan gwmni i leihau nifer y gweithwyr. O ran y cymorth y gallwn ni ei gynnig, yn amlwg byddem ni'n ceisio defnyddio'r un math o gymorth a gynigiwyd i weithwyr Tata, yn bennaf drwy ein cynllun cyflogadwyedd a chyda sylw arbennig i gyfres newydd Cymru'n Gweithio o ymyraethau i wneud yn siŵr y gellir hyfforddi pobl mewn sgiliau newydd os oes angen i'w cael yn syth yn ôl i mewn i waith neu eu cyfeirio at gyfleoedd uniongyrchol sydd eisoes yn y sector y maen nhw'n arbenigwyr ynddo.

Cododd yr Aelod hefyd y prosiect posibl pwysicaf efallai ar gyfer y safle—prosiect Seagull yw hwn mewn gwirionedd. 'Grenadier' yw enw'r cynnyrch a roddwyd i'r cerbyd oddi ar y ffordd 4x4 gerwin. Buddsoddiad posibl gan Ineos yw hwn. Mae Llywodraeth Cymru wedi gweithio'n ddiflino ar y cyd â Ford ac Ineos i sicrhau ein bod ni yn y sefyllfa orau i sicrhau'r buddsoddiad hwnnw. Os byddwn ni'n dod â chynhyrchiant y cerbyd hwnnw i Ben-y-bont ar Ogwr, bydd yn cynnig gwaith i gannoedd ar gannoedd o bobl a miloedd yn y gadwyn gyflenwi o bosibl. Bydd penderfyniad yn cael ei wneud y mis nesaf. Y cwestiwn mawr yw a all Cymru ennill y contract hwnnw o flaen un safle arall yn Ewrop wrth i ni adael yr UE. Efallai mai hwn fydd y prawf mwyaf o ba un a all economi Cymru wrthsefyll yr her Brexit y byddwn yn ei wynebu yn ystod y misoedd sydd i ddod.