Y Gyfradd Carcharu

Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 2:00 pm ar 22 Ionawr 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour 2:00, 22 Ionawr 2019

(Cyfieithwyd)

Diolchaf i'r Aelod am y cwestiwn atodol pwysig yna, ac rwy'n cytuno â llawer iawn o'r hyn a ddywedodd wrth gyflwyno'r cwestiwn. Mae'r darlun cyffredinol o ran cyfiawnder troseddol yng Nghymru a Lloegr wedi bod yr un fath ers bron i chwarter canrif. Mae cyfraddau troseddau a gofnodir yn gostwng, mae llai o bobl yn ymddangos gerbron y llysoedd, ac eto mae mwy o bobl yn cael eu hanfon i'r carchar ac am fwy o amser. Nid yw honno'n gyfres dderbyniol o amgylchiadau i Lywodraeth Cymru, ac mae'n arbennig o annerbyniol yn yr amgylchiadau y cyfeiriodd Leanne Wood atyn nhw, pan, er enghraifft, fel y mae'r ffeil ffeithiau yn ei ddweud wrthym ni, fod chwarter y menywod sy'n cael eu hanfon i'r carchar yng Nghymru yn cael eu hanfon i'r carchar am lai na mis. Ac eto, mewn mis, gallwch golli eich cartref, gallwch golli eich swydd, gallwch golli eich plant—yn y modd y nododd Janet Finch-Saunders—ac mae'r rhain am droseddau di-drais ac, mewn rhai achosion, am droseddau sy'n cael eu cyflawni am y tro cyntaf. Nid yw hynny o fudd i neb. Nid yw o fudd i'r unigolyn, y dioddefwyr, na'r gymdeithas yn gyffredinol.

Hoffwn, Dirprwy Lywydd, fabwysiadu dull ymarferol o ddatganoli'r system cyfiawnder troseddol. Nid wyf eisiau i ni beidio â chael y camau ymarferol y gallem ni eu cymryd drwy chwilio am rywbeth sydd y tu hwnt i'n gallu i'w gyflawni. Felly, rwy'n credu bod tri maes y dylem ni ddechrau â nhw fel pwyslais. Dylem ni geisio datganoli'r system cyfiawnder ieuenctid, dylem ni geisio datganoli'r gwasanaeth prawf i Gymru, a dylem ni geisio pwerau newydd o ran troseddwyr benywaidd. Dyna'r rhannau o'r system cyfiawnder troseddol sydd agosaf at y cyfrifoldebau sydd wedi'u datganoli eisoes a lle y gallem ni wneud y gwahaniaeth mwyaf uniongyrchol. Rwy'n credu, mewn ffordd ymarferol, y dylem ni ganolbwyntio ar yr agweddau hynny yn gyntaf, ac os gallwn ni sicrhau eu bod yn cael eu datganoli i Gymru, yna byddwn yn gallu symud ymlaen o'r fan honno i'r agweddau eraill a fyddai'n dilyn.