5. Pa gamau y mae Llywodraeth Cymru wedi'u cymryd i wella'r sffêr cyhoeddus yng Nghymru? OAQ53227

Ymhlith y camau yr ydym ni'n eu cymryd fydd y darpariaethau hynny i hyrwyddo ymgysylltu amrywiol a safonau uchel o ymddygiad yn y Bil llywodraeth leol ac etholiadau, y bydd Llywodraeth Cymru yn ei gyflwyno i lawr y Cynulliad eleni.

Bydd llawer o Aelodau yn ymwybodol o Fforwm Polisi Cymru, sy'n cynnal cynadleddau undydd yng Nghaerdydd a ledled Cymru ar faterion o ddiddordeb yn y maes cyhoeddus. Maen nhw'n codi tâl o £230 y person a TAW ar gynrychiolwyr o'r sector cyhoeddus sy'n mynychu digwyddiadau undydd. Fe'u harweinir, yn rhad ac am ddim, gan randdeiliaid allweddol, y bydd llawer ohonom yn gyfarwydd â nhw, ac fe'u cadeirir hefyd gan Aelodau yn y Siambr hon, gan gynnwys fi fy hun, yn y gorffennol. Nid yw Fforwm Polisi Cymru wedi ei leoli yng Nghymru ac mae'n rhan o gwmni sy'n masnachu fel Westminster Forum Projects Ltd, sydd â'i bencadlys yn Bracknell. Rwyf i wedi ymchwilio i'w cyfrifon cyhoeddedig a derbyniodd eu dau gyfarwyddwr, C.J. Whitehouse a P.S. Van Gelder, yn eu trefn, ddifidendau gan y cwmni o £250,000 yn 2017, £550,000 yn 2016, £350,000 yn 2017 a £642,335 yn 2016 yn eu trefn.

Felly, er fy mod i'n deall atyniad y digwyddiadau hyn, wedi bod ynddyn nhw, byddwn yn cwestiynu'n gryf eu gwerth am arian. Nid yw Westminster Forum Projects Ltd yn gwneud unrhyw gyfraniad gwreiddiol, gan ddibynnu'n llwyr ar y gwirfoddolwyr hynny, a cheir ffyrdd mwy cost-effeithiol o wella'r maes cyhoeddus yng Nghymru. A yw'r Prif Weinidog yn cytuno â'r farn hon, ac a yw ef neu a oes unrhyw un o Weinidogion Llywodraeth Cymru yn bwriadu mynd i unrhyw un o'r digwyddiadau Fforwm Polisi Cymru a gynhelir yn ystod y tymor Cynulliad hwn?

Dirprwy Lywydd, a gaf i ddiolch i'r Aelod am y cwestiwn pwysig yna? Mae'n bwysig i mi ddechrau drwy ddweud fy mod i'n croesawu pob math o ddadl a thrafodaeth ar faterion polisi cyhoeddus yma yng Nghymru, ac nid oes gen i unrhyw wrthwynebiad mewn egwyddor i sefydliadau masnachol sydd eisiau bod yn rhan o'r dirwedd honno. Fodd bynnag, y cwestiwn y mae'r Aelod yn ei godi rwy'n credu yw pa un a ddylai cyfranogiad gan Weinidogion Cymru, neu, yn wir, Aelodau eraill o'r Cynulliad, fod yn rhan o fodel busnes preifat menter breifat sy'n gwneud elw. Nawr, ceir aelodau o gwmpas y Siambr mewn gwahanol bleidiau sy'n noddwyr, rwy'n credu, o'r sefydliad, a bydd llawer o Aelodau yn y fan yma wedi cymryd rhan yn ei ddigwyddiadau. Yn bersonol, o adeg gynnar yn fy nghyfnod fel Gweinidog iechyd, a byth ers hynny, penderfynais mai fy safbwynt diofyn fyddai peidio â derbyn gwahoddiadau i siarad mewn digwyddiadau o'r fath, gan ffafrio defnyddio fy amser i gyfrannu mewn digwyddiadau lle nad oedd angen i ddinasyddion Cymru dalu i glywed yr hyn sydd gennyf i'w ddweud.

Rwy'n credu bod yr Aelod wedi cydnabod yn ei gwestiynau atodol y gallai fod rhai achlysuron pan allai pwysigrwydd pwnc, neu'r cyfle i annerch cynulleidfa benodol, arwain pobl eraill i wahanol gasgliad. Yn y pen draw, rwy'n credu bod yn rhaid penderfynu ar wahoddiadau o'r fath ar sail achosion unigol. Fy safbwynt sylfaenol i yw nad wyf i'n derbyn gwahoddiadau o'r fath oni bai fod rheswm cymhellol i wneud hynny a, hyd yn hyn, nid oes amgylchiadau cymhellol o'r fath wedi codi.