13. Datganiad gan y Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol: Paratoi ein Gwasanaethau Cyhoeddus at Brexit heb Gytundeb — Argyfyngau Sifil Posibl

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:44 pm ar 22 Ionawr 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rhianon Passmore Rhianon Passmore Labour 6:44, 22 Ionawr 2019

(Cyfieithwyd)

Gweinidog, diolch am eich datganiad heddiw ynglŷn â sut mae Llywodraeth Cymru yn gweithio'n agos gyda llywodraeth leol a phartneriaid yn yr asiantaethau cyhoeddus i baratoi cymaint â phosib ar gyfer cynllunio diogelwch sifil wrth gefn pe byddai Brexit heb gytundeb. Dylai Brexit heb gytundeb gael ei alw'n Brexit caled, oherwydd dyna beth ydyw; dyma'r glatsen economaidd waethaf bosib i bobl Cymru a bydd yn effeithio'n anghymesur ar ddefnyddwyr ein gwasanaethau cyhoeddus sydd fwyaf agored i niwed, gan mai nhw sy'n defnyddio ein sector cyhoeddus fwyaf. Rwyf yn credu y buoch chi fel Gweinidog, ynghyd â'r Cwnsler Cyffredinol, yn cyfarfod arweinwyr llywodraeth leol i drafod y posibilrwydd o Brexit heb gytundeb.

Felly, mae Brexit caled neu adael heb gytundeb yn golygu llawer i'n hasiantaethau cyhoeddus, gan eu bod nhw, fel y dywedwyd eisoes, o dan straen aruthrol o ganlyniad i gyni a thoriadau i Gymru. Felly, rhaid defnyddio pob dull posib i wrthsefyll unrhyw effeithiau posib Brexit heb gytundeb—ar swyddi, p'un a yw hynny'n gynnydd mewn prisiau bwyd, digartrefedd, argaeledd meddyginiaethau, yswiriant teithio dramor, ein dinasyddion sy'n byw dramor a'u trefniadau iechyd yn y gwledydd hynny, a hefyd rhannu data diogelwch cenedlaethol. Fel Mark Isherwood, gallwn ddweud rhagor, ond wnaf i ddim.

Mewn cyfarfod arbennig o'r cyngor partneriaeth llywodraeth leol gwelwyd cynrychiolwyr llywodraeth leol, cynghorau cymuned a thref, Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru, yr heddlu, awdurdodau tân ac awdurdodau parciau cenedlaethol yn dod ynghyd, felly mae'n briodol fod y cydweithredu dwys hwn a'r gwaith wyneb yn wyneb gan bartneriaeth ledled Cymru yn ceisio paratoi yn rhannol ar gyfer effeithiau Brexit caled heb gytundeb, sy'n ymddangos yn fwyfwy tebygol bellach. Yma yng Nghymru rydym ni'n gwybod bod y Prif Weinidog wedi amlinellu'n gyson sut y byddai gadael yr UE heb gytundeb yn drychinebus. Dywedodd y Prif Weinidog:

Gallai achosi anrhefn sylweddol a niweidio ein heconomi, swyddi, masnach a gwasanaethau cyhoeddus... Dylai pob sector cyhoeddus yng Nghymru fod wedi hen ddechrau cynllunio ar gyfer unrhyw sefyllfa heb gytundeb.

Gweinidog, pa gynlluniau eraill sydd yna i'r cyngor partneriaeth llywodraeth leol eu cyflawni, a sut gall Llywodraeth Cymru gefnogi a helpu ei waith yn y trobwll gwleidyddol chwyrlïol yma, a pha sicrwydd allwch chi ei roi o gwbl i bobl Islwyn bod Cymru a'i gwasanaethau cyhoeddus yn barod ac wedi paratoi ar gyfer canlyniadau niweidiol unrhyw Brexit caled heb gytundeb?