Part of the debate – Senedd Cymru am 3:27 pm ar 23 Ionawr 2019.
Cytunaf yn llwyr gyda Huw Irranca-Davies, a hoffwn ddiolch iddo am bopeth y mae wedi'i wneud i hyrwyddo'r agenda hon. Ond rydym yn gwybod hefyd fod yna grwpiau eraill mewn cymdeithas sy'n dioddef anghydraddoldeb ac yn haeddu cael eu hawliau wedi'u gwireddu yn llawer mwy cyson.
Gwyddom eisoes fod galwadau wedi bod i weithredu'r Confensiwn ar Ddileu Pob Ffurf ar Wahaniaethu yn erbyn Menywod, a hefyd i ddwyn confensiwn y Cenhedloedd Unedig ar hawliau pobl anabl i mewn i gyfraith Cymru. Ond byddai gweithredu ar yr achosion a wnaed dros ddeddfwriaeth a gyflwynwyd ar ran gwahanol grwpiau yn creu perygl o ddull tameidiog o greu deddfwriaeth, a chredaf y byddai dull anwastad yn ddryslyd i'r cyrff cyhoeddus sydd â dyletswyddau, fel y byddai i bobl Cymru.
Fel Llywodraeth Cymru, rydym hefyd yn pryderu, yn dilyn Brexit, y gallai Llywodraeth y DU yn hawdd geisio gwanhau neu hyd yn oed ddiddymu Deddf Hawliau Dynol y DU. Yma heddiw nid yw'n bosibl rhagweld a fydd y pryderon hyn yn datblygu, ond fel Llywodraeth, rhaid inni fabwysiadu dull sy'n cynnig hyblygrwydd i ymateb i'r amgylchiadau posibl. Rwy'n gweld bod yr holl dadleuon hyn yn ddadleuon dros fabwysiadu dull mwy uchelgeisiol, mwy cyfannol o ddeddfu ar gyfer hawliau dynol wedi'i ddiogelu yn erbyn amgylchiadau posibl. Felly, er mwyn datblygu ein dull a ffafrir, mae camau eisoes wedi'u cymryd tuag at gomisiynu ymchwil annibynnol i edrych ar sut y gallwn ymgorffori saith cytuniad hawliau'r Cenhedloedd Unedig ac Egwyddorion y Cenhedloedd Unedig ar gyfer Pobl Hŷn yng nghyfraith Cymru, gweithredu'r ddyletswydd economaidd-gymdeithasol a chryfhau rheoliadau neu ganllawiau presennol.
Bydd Gweinidogion yn cyfarfod ag amrywiaeth eang o randdeiliaid, gan gynnwys y comisiynydd pobl hŷn a'r comisiynwyr eraill a'u cynrychiolwyr ar 6 Chwefror, a gwn fod yr Aelod a gyflwynodd y Bil hwn wedi cael gwahoddiad i fynd i'r seminar honno hefyd i drafod y materion hyn. Rydym yn bwriadu ymgynghori ar y modelau deddfwriaethol sy'n deillio o'r ymchwil a'r nod yw cyflwyno cynigion erbyn diwedd y flwyddyn hon. Gwneir hyn i gyd gan gynnwys y bobl hŷn a'u cynrychiolwyr, ymhlith eraill.
Felly, i gloi, er fy mod yn cefnogi'r teimladau sydd wrth wraidd y Bil hwn yn gryf, nid dyma'r amser ar gyfer y ddeddfwriaeth benodol hon. Pan fyddwn yn deddfu, dylem wneud hynny mewn ffordd gyfannol ar gyfer y gymdeithas gyfan ac mewn ffordd sy'n nodi anghenion yr holl grwpiau difreintiedig. Gan nad wyf yn gallu cefnogi'r Bil hwn heddiw, byddaf yn anelu i weithio'n agos gyda'r Aelod cyfrifol, y comisiynydd pobl hŷn a phartneriaid a rhanddeiliaid pwysig eraill, beth bynnag yw canlyniad y bleidlais yn ddiweddarach heddiw, er mwyn gwneud hawliau'n real i bobl hŷn. Nid wyf yn credu bod unrhyw anghytundeb o gwbl yma ynglŷn â'r egwyddorion, ond yn hytrach, awydd y Llywodraeth i weld dull mwy uchelgeisiol, cyfannol a strategol, ac nid wyf yn meddwl mai dyna sydd gennym yn y cynnig sydd ger ein bron heddiw.