Hoffwn ddiolch i Darren am gyflwyno'i gynnig ar gyfer Bil ar hawliau pobl hŷn. Rwy'n cefnogi'r bwriad sy'n sail i gynigion Darren yn llawn, ac fe wnaf bopeth a allaf i helpu i sicrhau bod y Bil hwn yn dod yn Ddeddf y Cynulliad hwn. Rwy'n teimlo'n angerddol ynglŷn â threchu unigrwydd ac arwahanrwydd ac rwyf wedi siarad yn y Siambr hon droeon ar y pwnc. Bydd diogelu hawliau pobl hŷn yn mynd yn bell i ymdrin ag achosion craidd arwahanrwydd yn ein poblogaeth hŷn.

Yn anffodus, mae rhagfarn ar sail oedran yn dal i fodoli yn ein cymdeithas, ac mae'n sefydliadol mewn llawer o ffyrdd. Cefais nifer o alwadau ffôn gan bobl dros 75 oed yr oedd eu hyswiriant car wedi dyblu neu dreblu hyd yn oed oherwydd eu hoedran yn unig, nid oherwydd nad oedd yn ddiogel iddynt yrru neu ar ôl cael damweiniau, ond oherwydd eu hoedran yn unig—ac os nad yw hynny'n wahaniaethu ar sail oedran, nid oes dim arall—gan eu prisio allan o'r farchnad, i bob pwrpas, eu hamddifadu o'u rhyddid a chyfrannu at gynyddu unigrwydd ac arwahanrwydd. Nid y cwmnïau yswiriant yn unig sy'n arddangos rhagfarn sefydliadol. Mae gwasanaethau o fanciau i gwmnïau cyfleustodau yn symud fwyfwy ar-lein, gan ynysu cenhedlaeth a ystyriai gyfrifiaduron fel pethau maint adeiladau mawr ac yn eiddo i lywodraethau a phrifysgolion yn unig.

Yn anffodus, mae lefelau allgáu digidol ar eu huchaf ymhlith pobl dros 65 oed a gwaethygir ei effeithiau gan Lywodraethau'n symud gwasanaethau ar-lein, gan fanciau'n cau a chwmnïau cyfleustodau'n mynd yn ddi-bapur. Mae'n ffaith drist yng Nghymru'r unfed ganrif ar hugain fod pobl yn cael eu trin yn wahanol oherwydd eu bod yn hŷn.

Cryfhawyd rhagfarn ar sail oedran yn y blynyddoedd diwethaf gan y drafodaeth ynglŷn â dyfodol pensiynau a gofal cymdeithasol. Weithiau trafodwyd hyn yn ansensitif gan greu gwrthdaro rhwng y cenedlaethau a rhoi'r bai ar y rhai dros 65 oed am galedi'r rhai a anwyd ar ddiwedd yr ugeinfed ganrif.

Mae'r cenedlaethau hŷn wedi talu treth ac yswiriant gwladol am dros 50 mlynedd; maent wedi mwy na thalu am eu gofal a'u lles yn ystod eu hymddeoliad. A mater i Lywodraethau olynol oedd cynllunio a darparu ar gyfer gofal cymdeithasol a phensiynau.

Mae'n amlwg i mi fod angen inni ymgorffori hawliau pobl hŷn yng Nghymru mewn cyfraith er mwyn tanlinellu egwyddorion y Cenhedloedd Unedig ar gyfer pobl hŷn, sy'n hyrwyddo annibyniaeth, cyfranogiad, gofal, hunangyflawniad ac yn bwysig iawn, urddas. Dylai'r egwyddorion hyn fod yn sail i ddarparu gwasanaethau cyhoeddus a phreifat i bobl hŷn yng Nghymru. Bydd gosod dyletswydd ar Weinidogion Cymru i roi sylw dyledus i egwyddorion y Cenhedloedd Unedig yn cael effaith ddramatig ar hawliau pobl hŷn yng Nghymru.

Dull o weithredu gwasanaethau cyhoeddus sy'n seiliedig ar hawliau yw'r dull cywir. Felly, rwy'n croesawu argymhellion Darren ar gyfer y Bil hwn ac yn ei gefnogi'n llwyr, ac rwy'n annog Aelodau o bob rhan o'r Siambr i gefnogi'r cynnig hwn, cynnig sy'n ennyn cefnogaeth aruthrol o blith y cyhoedd a'r trydydd sector. Felly, gadewch i bawb ohonom weithio gyda'n gilydd, ar draws y Siambr hon i ymgorffori hawliau pobl hŷn yng Nghymru yn y gyfraith. Diolch yn fawr.