Part of the debate – Senedd Cymru am 3:49 pm ar 23 Ionawr 2019.
Diolch i chi, Helen Mary, am fy atgoffa o'r hyn a ddywedoch chi mewn gwirionedd, gan fy mod yn mynd i ddweud mewn ymateb i hynny fod gan bobl hŷn ffordd eisoes o gwyno i'r comisiynydd pobl hŷn os nad ydynt yn credu eu bod yn cael eu trin yn deg, yn ogystal â'r holl ffyrdd eraill y gall pawb ohonom gwyno. Credaf fod gennyf bryderon ein bod yn canolbwyntio ar un grŵp penodol—un grŵp arbennig nad yw wedi gwneud mor wael â phobl eraill yn sgil y rhaglen gyni ers 2010. Y bobl sydd wedi dioddef fwyaf o'r rhaglen gyni yw plant, nad oes ganddynt unrhyw lais a fawr iawn o bŵer. Felly, rwy'n pryderu am gydbwysedd ein dull o weithredu, ac fel y dywed Darren Millar, mae'n credu y byddai'n costio £1.75 miliwn i'w weithredu, ac rwy'n meddwl tybed onid oes ffyrdd gwell o ailffurfio gwasanaethau i ddiwallu anghenion pobl yn well na chael deddfwriaeth newydd. Gweithredu sydd ei angen arnom, nid geiriau. Os bydd angen inni roi mwy o arian tuag at wasanaethau pobl hŷn, rydym yn mynd i orfod canfod ffyrdd o'i gynhyrchu. A pham fod cynigion Holtham yn dadlau, os ydym yn mynd i gael gofal cymdeithasol am ddim lle y mae ei angen, ac am ddim lle y caiff ei ddarparu, bydd yn rhaid inni ddod o hyd i fecanwaith arall ar gyfer rhoi mwy o arian yn y system, oherwydd ar hyn o bryd nid ydym yn talu digon i bobl am wneud y gwaith pwysig iawn y maent yn ei wneud.
Yn wahanol i Helen Mary Jones, rwyf wedi gweld arferion da iawn yn fy etholaeth. Rwyf hefyd wedi gweld enghreifftiau o arferion gwael, ac ymdriniwyd â'r rheini gan Arolygiaeth Gofal Cymru, ac maent wedi cael eu cau o ganlyniad. Dyna sut y dylai fod. Ond credaf ei bod yn warth nad ydym yn talu mwy i bobl, ac rwy'n credu bod angen inni fynd i'r afael â pham nad ydym yn rhoi mwy o arian yn y system fel cymdeithas i sicrhau bod pobl hŷn yn cael henaint rhagorol. Bydd rhai pobl yn dewis mynd i gartref nyrsio preswyl, neu gartref preswyl, ond bydd eraill yn dymuno aros yn eu cartref eu hunain, a dyna lle yr hoffwn weld llawer iawn mwy o ffocws.
Felly, o ran yr hyn roedd Caroline yn ei ddweud ynglŷn â chwmnïau yswiriant car yn gwahaniaethu yn erbyn pobl hŷn—wyddoch chi, cwmnïau preifat yw'r rhain. Byddant yn ymdrechu i godi'r uchafswm y gallant lwyddo i'w gael, ac mae angen i bobl eu herio a cheisio mynd i rywle arall. Nid yw pob person hŷn yr un fath. Mae rhai pobl hŷn yn berffaith abl i ddadlau eu hachos, fel y mae rhai pobl iau yn methu dadlau eu hachos yn dda. Fe gymeraf ymyriad—