6. Dadl Aelodau o dan Reol Sefydlog 11.21(iv): Pensiynau Allied Steel and Wire

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:30 pm ar 23 Ionawr 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mike Hedges Mike Hedges Labour 4:30, 23 Ionawr 2019

(Cyfieithwyd)

Diolch. Fel y mae'r Aelodau yma'n gwybod, rwy'n eich cynrychioli ar gronfa bensiwn Aelodau'r Cynulliad, ac mae pobl o wahanol grwpiau oedran yma a fydd mae'n debyg yn gwybod yn union faint o bensiwn sydd ar y ffordd iddynt. Rwy'n gofyn i chi sut y byddech yn teimlo pe bai'r hyn a ddigwyddodd i bensiynwyr ASW yn digwydd i chi. [Torri ar draws.] Gallaf ddweud wrthych beth sydd gennych, Bethan, pe baech am imi wneud hynny ryw dro arall. [Chwerthin.]

I bob pwrpas, cyflogau gohiriedig yw pensiynau, ac fel y dywedodd Bethan Sayed, nid yw staff Allied Steel and Wire wedi cael gwerth llawn eu pensiynau. Mae'r arian wedi'i ddwyn oddi arnynt. Yn anochel mae hyn yn mynd i olygu caledi ariannol nad oeddent yn ei ddisgwyl i rai unigolion. Roeddent yn gwybod faint y byddent yn ei gael—. Ac a gaf fi helpu pobl—? Po agosaf y dowch at oedran ymddeol, y mwyaf o ddiddordeb fydd gan bobl yn y swm o arian sydd ganddynt yn eu pensiynau. Mae pobl yn disgwyl i'w pensiynau fod yno fel oedd disgwyl iddynt fod, a heb eu hailraddnodi tuag i lawr. Mae hyn yn ymwneud â chyfiawnder a dangos arweiniad moesol, ac nid yw'n swm mawr o arian o ran y Llywodraeth, ac rwy'n credu ei bod yn anffodus nad ydynt yn barod i ddod o hyd i swm cymharol fach. Byddent yn darparu digonedd o arian ar ei gyfer pe bai'n rhyfel.

Andrew Davies, rwy'n cytuno'n llwyr â chi. Mae'r diffyg wedi amddifadu pobl o'u cynlluniau ar gyfer y dyfodol. Effeithiwyd yn wael iawn ar ymddeoliad pob gweithiwr. Mae rhai wedi wynebu eu dyfodol yn cael ei wneud yn wahanol iawn i'r hyn a ddisgwylient. Mae'n anghyfiawnder, ac yn anghyfiawnder sydd angen ei gywiro. Mae angen inni ddangos ein bod yn eu cefnogi fel bod modd gwneud y peth iawn ar eu rhan.

Mick Antoniw—unwaith eto, mae'n achos cyfiawn iawn. Credaf fod hwnnw'n sylw a wnaethpwyd gan bawb a siaradodd. Mae ganddynt hawl i gyfiawnder. Nid yw hyn yn ymwneud â gofyn am elusen. Nid yw'n ymwneud â gofyn am rywbeth mwy na'r hyn y gall pobl ei ddisgwyl: mae a wnelo â chyfiawnder, ac i mi, yma, os rhywbeth, mae'n frwydr dros bobl lai cefnog nad ydynt yn cael cyfiawnder.

Mae anghysondebau yn y diwydiant pensiynau—credaf ei bod yn anffodus ein bod wedi symud i'r cyfnod wedi 1979 pan oedd trachwant yn dda a dadreoleiddio yn dda a phan ganiatawyd i gwmnïau optio allan, fel y dywedodd Mick Antoniw, ac i dynnu arian allan, nid darparu ar gyfer risg, a phan ddeuai'n bryd eu talu, câi bylchau yn y gronfa bensiwn eu talu gan y gweithwyr a dalodd i mewn i'r gronfa bensiwn honno. Credaf fod hynny'n hynod o drist i'r rhai dan sylw. A chofiwch, pe na baech yn eistedd yma yn awr, gallai eich cynnwys chi.

Credaf fod safbwynt Mick Antoniw ynglŷn â'r comisiwn brenhinol ar bensiynau yn un da iawn. Nid wyf yn meddwl y cawn un, ond credaf ei fod yn rhywbeth y dylem ofyn amdano. Dai Lloyd—cynllun diogelwch pensiwn a gefnogir gan y Llywodraeth, y credai pawb ei fod yn mynd i fod yn ateb. Wel, rwy'n credu bod gweithwyr ASW wedi darganfod nad oedd, a chredaf fod hynny'n drist, oherwydd pan gyflwynir cynlluniau y disgwylir iddynt fynd i'r afael â rhywbeth lle y mae pobl yn gwybod bod yna anghysondebau, mae'n drist iawn eu bod yn methu. Ac mae gweithwyr ASW yn barhaus—. Ac rwy'n mynd i ddal ati i ddefnyddio'r gair hwn—tegwch.

Ac rwy'n falch fod y Gweinidog wedi disgrifio ASW fel 'anghyfiawnder dybryd'. Maent wedi eu hamddifadu o'r hyn a ddisgwylient. Mae'r Llywodraeth yn cefnogi'r cyn-weithwyr ASW, ac rwy'n falch eu bod yn cael cefnogaeth gan Lywodraeth Cymru. Rwy'n falch iawn—ac rwy'n credu bod Dai Lloyd wedi gwneud y penderfyniad iawn i alw am bleidlais a enwir i bawb sy'n ei gefnogi, ond ni all fod yn iawn fod pobl yn heneiddio bellach, pobl sydd wedi ymddeol yn eu 60au ac sydd, ar ddiwedd eu 70au yn dal i boeni am y pensiwn, ac fel y gall Bethan Sayed ddweud wrthych hefyd gydag ymgyrch Visteon, bu llawer o bobl farw tra'n aros am gyfiawnder pensiwn. Credaf mai dyna un o'r pethau tristaf o bosibl yw fod pobl yn aros am gyfiawnder ac nad ydynt byth yn ei gael, ac efallai y bydd cyfran ohono'n gwneud ei ffordd at eu perthnasau agosaf, ond ni fyddant hwy byth yn cael y cyfiawnder y buont yn ymgyrchu drosto ac yn ymladd amdano.

Credaf y dylem gefnogi gweithwyr ASW i'r carn. Dylem ddweud, 'Credwn eich bod yn haeddu cyfiawnder, a chredwn y dylai Llywodraeth San Steffan ddarparu'r arian', sydd, o safbwynt gwariant Llywodraeth, yn swm cymharol fach—un taflegryn yn llai efallai a gallem ei dalu. Rwy'n credu ein bod eisiau sefyllfa mewn gwirionedd lle y darperir yr arian a bod pobl yn cael yr hyn y maent yn ei haeddu. Felly, rwy'n gobeithio y bydd pawb yn yr ystafell hon yn ei gefnogi.