7. Dadl y Ceidwadwyr Cymreig: Cyfraddau Treth Imcwm Cymru

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:59 pm ar 23 Ionawr 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Alun Davies Alun Davies Labour 4:59, 23 Ionawr 2019

(Cyfieithwyd)

Efallai eich bod yn dweud hynny, ond nid wyf yn siŵr ei bod hi'n ddadl sy'n argyhoeddi'n llwyr, ond fe gawn y ddadl honno.

Felly, beth a wnawn fel ymateb? Ni chredaf ei bod hi'n ddigon da, a bod yn onest, i Lywodraeth Lafur fodloni ar wneud wynebau ar y Ceidwadwyr a rhoi'r bai ar gyni am ein holl broblemau. Un o'r problemau sy'n rhaid inni eu hwynebu ac un o'r profion sy'n rhaid inni eu hwynebu yw cymryd cyfrifoldeb am rai o'r materion a wynebwn yma heddiw. Nid yw'n ddigon da dweud, 'Fel Llywodraeth Cymru, rydym am wario mwy o arian ar y gwasanaeth iechyd, ar lywodraeth leol, ar addysg neu beth bynnag. Mae gennym bŵer i godi'r arian hwnnw, ond rydym wedi gwrthod defnyddio'r pŵer hwnnw, ond rydym yn dal eisiau gwario mwy.' Nid yw hwnnw'n ymateb digonol bellach i'r heriau a wynebwn, ac mae'r heriau sy'n ein hwynebu yn fwy nag y mae rhai pobl yn deall ac yn sylweddoli yn fy marn i.

Pan safodd Theresa May o flaen y gynhadledd Geidwadol yn yr hydref a dweud bod 'Cyni wedi dod i ben', roedd hi'n gyfan gwbl anghywir, ac roedd hi'n camarwain pobl yn sylfaenol, oherwydd os cymerwn wariant ar iechyd ar y lefelau presennol a'n bod yn cymryd yn ganiataol na fyddwn yn torri'r gwasanaeth iechyd yn y dyfodol, byddwn yn gweld gostyngiadau yng ngwariant pob gwasanaeth arall er mwyn talu am hynny—pob gwasanaeth arall. Ac yng Nghymru, fel y mae Nick Ramsay wedi nodi ac fel y mae Rhun ap Iorwerth wedi nodi, byddwn yn gweld gostyngiad yn y sylfaen drethu, a fydd yn cyfyngu ymhellach ar ein gallu i drethu yn y wlad hon. Felly, rhaid inni gael sgwrs sylfaenol am hynny a sgwrs aeddfed am hynny.

Hoffwn pe bai Llywodraeth Cymru yn derbyn y ddau welliant gan Blaid Cymru y prynhawn yma, oherwydd credaf eu bod yn dangos ein bod yn fodlon cael y ddadl fwy aeddfed honno, ein bod yn barod i gymryd cyfrifoldeb, nid yn unig i basio penderfyniadau a gwneud areithiau, ond i weithredu fel Senedd mewn gwirionedd, i ddweud, os ydym am weld gwell gwasanaethau, y byddwn yn talu am y gwasanaethau gwell hynny, i fuddsoddi yn ein heconomi, i fuddsoddi yn ein seilwaith, i wneud y pethau y mae Senedd a Llywodraeth yn gorfod eu gwneud ac i wneud hynny'n seiliedig ar ein gwerthoedd.

A'r pwynt olaf yr hoffwn ei wneud, gyda'ch amynedd, Ddirprwy Lywydd, yw hwn: rwy'n gobeithio y bydd tegwch a chynaliadwyedd wrth wraidd y gwerthoedd hynny, oherwydd mae gennym gyfle drwy rannau o'r ddeddfwriaeth hon nid yn unig i symud cyfraddau treth incwm i fyny neu i lawr, ond i edrych ar dreth mewn ffordd wahanol ac i fabwysiadu a datblygu mathau newydd o drethiant ac i newid y model trethiant. A chredaf fod hwnnw'n gyfle cyffrous iawn i ni hefyd, nid yn unig i fuddsoddi yn ein pobl a'n lle, ond i wneud hynny mewn ffordd sy'n adlewyrchu ein dyheadau a'n gwerthoedd.