Diolch ichi, Ddirprwy Lywydd.

Gwneud y gorau o ddiwrnodau glawog yng Nghymru—pan fo llawer o bobl yn meddwl am Gymru, un peth a ddaw i'r meddwl yw ei henw fel man sydd wedi arfer â diwrnodau glawog niferus. Yn wir, yn ôl y Swyddfa Dywydd,

Mae gan Gymru hinsawdd sy'n arforol i bob pwrpas, gyda thywydd sy'n aml yn gymylog, yn wlyb a gwyntog ond yn fwyn.

Eryri, yn y gogledd, yw'r ardal wlypaf, a cheir glawiad blynyddol cyfartalog o dros 3,000 mm—sy'n uwch o lawer na'r cymunedau arfordirol a'r rhai ar hyd y ffin â Lloegr, sy'n cael llai na 1,000 mm y flwyddyn. Er y gall hyn ymddangos yn fach mewn cymhariaeth, mewn gwirionedd mae gennym ardaloedd trefol gwlyb iawn hefyd. Caerdydd yw'r ddinas wlypaf yn y DU, ac mae'n cael 115 cm ar gyfartaledd bob blwyddyn—mwy na Manceinion.

Yn amlwg, gellid dadlau mai Cymru gyfan, o Fae Caerdydd i Gapel Curig, yw'r rhan wlypaf o'r DU. Mae tystiolaeth o'r digonedd o law a geir yma yn amlwg o ystyried y ffaith drawiadol mai'r Deyrnas Unedig, o'r holl wledydd yn Ewrop, sydd yn y pumed safle o ran dyddodiad cyfartalog, ar ôl Gwlad yr Iâ, y Swistir, Albania a Norwy.

Yn y ddadl hon, rwy'n mynd i roi munud i Suzy Davies hefyd.

Mae effaith glaw yn hysbys iawn i'r Siambr hon oherwydd y dinistr a achosir gan lifogydd, fel yn fy etholaeth i, Aberconwy. Yn hytrach na sôn am y pethau negyddol hyn, heddiw rwyf am sbarduno rhaeadr o gydweithrediad a sgwrs am ddŵr glaw, ein hadnodd naturiol mwyaf o bosibl.

Nid ydym yn anghyfarwydd â manteision glaw yng Nghymru. Yn wir, defnyddir dŵr glaw eisoes i gynhyrchu ynni gwyrdd a glân, diolch i'n cynlluniau ynni dŵr. Yn wahanol i ffynonellau eraill o ynni, mae ynni dŵr yn cynnig cynhyrchiant hirdymor, ac mae gan gynlluniau hyd oes o 80 mlynedd, o gymharu â 25 mlynedd yn achos ynni gwynt ac ynni'r haul, a 35 mlynedd yn achos ynni niwclear.

Yn ôl Llywodraeth Cymru, mae disgwyl i Gymru gynhyrchu 70 y cant o'r trydan a ddefnyddia o ynni adnewyddadwy erbyn 2030. Wrth ystyried ein bod ar hyn o bryd ar oddeutu 50 y cant, a hyd oes hwy cynlluniau ynni dŵr, mae'n rhesymegol inni wella cynhyrchiant ynni adnewyddadwy drwy ynni dŵr.

Yn wir, ceir potensial sylweddol yn y sector hwn. Er enghraifft, er bod cynhwysedd gosodedig o 1,676 MW yn y DU ar hyn o bryd, mae astudiaethau diweddar o adnoddau wedi dangos bod potensial ymarferol i gael 2 GW pellach o gynhwysedd. Yn fwy na hynny, canfu adroddiad fod gan Gymru botensial ymarferol i ddarparu rhwng 26,730 kW a 63,000 kW o gynhwysedd ynni dŵr. Yn amlwg, dyma gyfle a gollwyd, yn enwedig o ran datblygiad pellach cynlluniau llai o faint.

Fel y dywedodd Claire Perry, y Gweinidog Gwladol dros Ynni a Thwf Glân:

O orsafoedd pŵer i baneli solar, mae'r dyfodol yn lleol.

Mae hi'n gywir. Er enghraifft, ceir tua 600 o afonydd yng Nghymru, a gallai llawer ohonynt ddarparu ffynhonnell bosibl ar gyfer ynni dŵr, er enghraifft drwy gynlluniau ynni dŵr micro, pico ac ar raddfa fach. Ymwelais â datblygiad bach yn fy etholaeth, ac rwy'n ymwybodol o brosiectau eraill sy'n cynhyrchu rhwng 30 a 100 kW yr awr, ac rwy'n deall bod fy nghyd-Aelod Mark Isherwood wedi bod yn gweld cynllun ynni dŵr yr wythnos diwethaf.