Pan ddywedais i fod 2026 ymhell i ffwrdd, nid bod yn wamal yr oeddwn i. Yr hyn yr oeddwn yn ceisio ei ddweud mewn gwirionedd—nid yn ddigon eglur, mae'n amlwg—oedd y daw hynny cyn inni sylweddoli. A dyna pam mae wedi bod yn gwbl hanfodol i mi ein bod wedi cael Cymwysterau Cymru yn cymryd rhan yn y broses o'r cychwyn cyntaf. Mae gwaith yn mynd rhagddo'n barod i ddeall y goblygiadau i gymwysterau o ganlyniad i'r newidiadau hyn i'r cwricwlwm. A phe carai'r Aelod gael rhagor o fanylion, byddwn yn hapus i hwyluso cyfarfod rhyngddi hi a Chymwysterau Cymru, fel y gall hi glywed, gyda mwy o amser nag yr wyf i'n gallu ei roi yma'r prynhawn hwn, a thrafod natur y gwaith hwnnw, gan gofio, wrth gwrs, fod cymwysterau bellach hyd braich oddi wrth Weinidogion.

Daw hynny â mi at fater asesu. Bydd angen newid manylion a phwyslais ein trefniadau asesu ni ar gyfer rhoi'r gefnogaeth orau i'r cwricwlwm newydd. Prif ganolbwynt asesiad yn y dyfodol fydd sicrhau bod yr holl blant a'r bobl ifanc yn deall sut y maent yn perfformio, ac, yn hollbwysig, yr hyn y mae angen iddyn nhw ei wneud nesaf ar gyfer gwneud cynnydd a dod yn eu blaenau. Felly bydd yna fwy o bwyslais yn cael ei roi ar asesu ffurfiannol, i lywio'r camau nesaf ar gyfer dysgu ac addysgu. I gryfhau'r berthynas rhwng y cwricwlwm ac asesu, a chanolbwyntio ar gynnydd pob plentyn, ni cheir lefelau mwyach. Yn hytrach, caiff asesiad ei seilio ar ddeilliannau cyflawniad, a gyhoeddir ochr yn ochr â chynnwys y Meysydd Addysg a Phrofiad. Ac fe fyddan nhw'n nodi'n bendant yr hyn y mae cyflawniad yn ei olygu ym mhob un o'r chwe Maes Dysgu a Phrofiad hynny. A'r hyn yr wyf yn ei gynnig—ac sy'n cael ei gynnwys yn y Papur Gwyn—yw y bydd gan benaethiaid ddyletswydd i bennu deilliannau cyflawniad ar gyfer cefnogi'r holl blant a'r bobl ifanc yn eu hysgol, i deithio yn eu blaenau ar hyd y continwwm dysgu. Ac i sicrhau y ceir cysondeb rhwng ysgolion, rydym yn cynnig y bydd yn rhaid iddyn nhw roi ystyriaeth i'r deilliannau cyflawniad, a fydd, fel y dywedais, yn cael eu cyhoeddi yn ddiweddarach eleni.

Felly, bydd y canolbwyntio ar asesiadau athrawon yn parhau, ac asesu ar gyfer dysgu, ochr yn ochr â'n cyfundrefnau asesu eraill, fel y profion ymaddasol ar-lein. O ran gwerthuso, sydd, fel y dywedais i'n gynharach, yn rhywbeth gwahanol—a dyna sut yr ydym yn dal y system i gyfrif, yr ysgolion unigol a'r system yn ei chyfanrwydd—caiff manylion am hynny eu cyhoeddi yn nes ymlaen.

O ran yr iaith Gymraeg, roeddwn yn ddiolchgar iawn o gael cefnogaeth Cymdeithas yr Iaith ddoe, sydd wedi croesawu'r hyn yr ydym ni'n ei wneud o ran y continwwm dysgu Cymraeg yn fawr iawn. A byddwn yn pellhau oddi wrth y gwahaniaeth hwn rhwng yr hyn a ddosberthir yn 'iaith gyntaf', a'r hyn sy'n 'ail iaith'. Mae'n hen bryd inni weld hynny'n digwydd yn ein system ni, ac rwy'n falch iawn ein bod cyrraedd y sefyllfa o fod yn sefydlu continwwm. Bydd y continwwm hwnnw'n bodoli hefyd, wrth gwrs, ar gyfer yr iaith Saesneg, a byddem yn disgwyl i blant deithio ar hyd y naill gontinwwm neu'r llai, ar gyfradd ac mewn ffordd sy'n gymesur â natur iaith yr addysgu yn eu hysgol. Felly, wrth reswm, byddem yn disgwyl plentyn sydd mewn addysg cyfrwng Cymraeg, lle mae iaith y dysgu drwy gyfrwng y Gymraeg—y byddai'r plentyn hwnnw fwy na thebyg yn symud ymlaen ar hyd y camau cynnydd yn gyflymach. Ond ein bwriad ni yw adolygu'r camau cynnydd yn barhaus fel y gallwn ni ychwanegu trylwyredd ychwanegol at y system wrth i'r blynyddoedd fynd heibio.

Byddaf i'n gwbl glir, fel yr oeddwn i gyda Suzy Davies: mae'n ofynnol yn y cyfnod sylfaen eisoes i blant ddatblygu ymwybyddiaeth o'n dwy iaith ni, ac mae sgiliau iaith a ddysgir mewn un iaith yn cefnogi datblygiad a gwybodaeth a sgiliau mewn iaith arall. Nid oes dim yn y fan hon a fydd yn tanseilio mater trochi. Ac mewn gwirionedd—yn y 'cylchoedd' yr wyf yn eu hadnabod orau, yn sicr, mewn ardaloedd o Gymru lle mae angen i fwy o bobl wneud dewis cadarnhaol, i ddewis cylch, a dewis cyfrwng Cymraeg ar gyfer eu plant—mae'r 'cylchoedd' hynny'n gweithio mewn ffordd ddwyieithog, yn arbennig ar gyfer plant fel fy mhlant i, sy'n dod o deulu cwbl ddi Gymraeg, i allu ymgartrefu, a gallu mwynhau eu hamser yno, a datblygu eu sgiliau iaith Gymraeg. Ac nid oes dim yn y cynigion hyn a fyddai'n tanseilio hynny.

Mewn gwirionedd, byddwn hyd yn oed yn mynd cyn belled â dweud nad yw'n gredadwy dweud y byddai unrhyw gynnig yn y papur hwn yn niweidio ein huchelgais ar gyfer miliwn o siaradwyr Cymraeg, a pheth arall a ddywedaf yw y dylech weld fy mewnflwch Gweinidogol. Rwy'n ceisio cadw at fy egwyddorion a sicrhau bod ansawdd y dysgu yng Nghymru cystal ag y gallai fod. Ond mae hynny'n golygu fy mod i'n cael rhai negeseuon e-bost cas iawn yn fy mewnflwch, ac mae'n dangos i mi fod gennym ffordd bell i'w theithio eto—ffordd bell i'w theithio—i ennill y ddadl o ran profi mai cael plant sy'n ddwyieithog yw'r rhodd orau bosib y gallwn ei rhoi i'n plant a'n pobl ifanc.

Ac mae'n rhaid inni fod yn ofalus iawn am rywfaint o'r iaith a ddefnyddiwn ni ein hunain wrth drafod y materion hyn. Rwy'n cael fy synnu'n aml yn fy mewnflwch fod gennym ni rieni sy'n ysgrifennu ataf nad ydyn nhw'n credu y dylai eu plant gael gwersi Cymraeg o gwbl—o gwbl—yn ein system ni. Wrth inni gyflwyno system sy'n—. Fel y dywedais i, rwy'n awyddus i sicrhau bod ein plant i gyd yn cael cyfle cyfartal i fod yn siaradwyr dwyieithog—. Wedyn, mae angen inni symud ymlaen yn ofalus, a sicrhau nad ydym yn codi bwganod, nac yn teimlo bod mater yr iaith yn cael ei danseilio mewn unrhyw ffordd.