5. Datganiad gan y Dirprwy Weinidog a'r Prif Chwip: Gwneud Cymru'n Genedl Noddfa

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:31 pm ar 29 Ionawr 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Michelle Brown Michelle Brown UKIP 5:31, 29 Ionawr 2019

(Cyfieithwyd)

Diolch i chi am eich datganiad, Dirprwy Weinidog. Rwy'n croesawu'r datganiad ac yn cytuno'n llwyr y dylem wneud yn siŵr bod Cymru wir yn genedl o noddfa i'r rhai sydd ei angen. Fel cenedl sy'n gymharol ffyniannus, mae gennym ni ddyletswydd foesol i gynnig lloches i'r rhai sy'n ffoi rhag erledigaeth neu ryfel, ac mae'n rhaid i ni wneud popeth o fewn ein gallu i gynyddu ein gallu i wneud hynny ac i gynnig i bawb sydd yma, boed yn ddinesydd, yn fudwr, yn geisiwr lloches neu'n ffoadur, well ansawdd bywyd. Ni allwn ac ni ddylem droi ein cefnau ar ein cyd-ddinasyddion ac ar bobl pan eu bod angen cymorth, ac rwyf yn siŵr bod pawb yma yn cytuno â hynny.

Ym mis Mawrth y llynedd, dywedodd arweinydd y tŷ ar y pryd:

Rwy'n falch o'r ymateb y mae cymunedau Cymru a'r awdurdodau cyhoeddus wedi ei ddangos ers cyhoeddi ein cynllun ffoaduriaid a cheiswyr lloches diwethaf yn 2016.

Ond sut gall eich Llywodraeth fod yn falch o'r ffaith nad oedd dau o'r awdurdodau lleol wedi derbyn yr un ffoadur, dim un, i'w hailsefydlu yn ystod y flwyddyn flaenorol? A yw hynny wir yn rhywbeth y dylai eich Llywodraeth fod yn falch ohono, Dirprwy Weinidog? Yn ystod yr un flwyddyn honno, mewn gwrthgyferbyniad, fe ymrwymodd Cyngor Thanet, a oedd ar y pryd dan reolaeth UKIP, i ailsefydlu wyth teulu o ffoaduriaid, mwy na bron bob awdurdod lleol yng Nghymru o dan reolaeth Llafur. Felly, fy nghwestiwn i chi, Dirprwy Weinidog, fyddai: beth mae Llywodraeth Cymru yn bwriadu ei wneud i unioni'r anghydbwysedd hwn, ar wahân i gyhoeddi cynllun arall?

Fel y dywedais, credaf fod gennym ni ddyletswydd foesol i gynorthwyo'r rhai sy'n ffoi rhag erledigaeth a rhyfel, ond mae adnoddau'n brin, ac mae'n rhaid i bawb gofio, am bob mudwr economaidd sy'n cael lle mewn tŷ, ysgol, ysbyty ac ati, mae hynny'n golygu bod un lle yn llai ar gyfer person sydd heb ddim, sydd yn ffoi rhag erledigaeth neu ryfel, efallai mewn ofn am ei fywyd. Gall y Llywodraeth Cymru hon hawlio drosodd a throsodd ei fod yn cefnogi mewnfudo am resymau o degwch, ond mewn gwirionedd mae'r rhesymau yn rhai economaidd, sinigaidd. Mae eisiau rhyddid i symud oherwydd ei fod yn helpu i gywasgu cyflogau, sy'n golygu, i lawer, fod yr isafswm cyflog wedi dod yr uchafswm cyflog sydd ar gael iddyn nhw. Wel, yn fy marn i, pan fod ystyried pwy ddylai fod yn cael dod i Gymru yn y cwestiwn, fe ddylai fod am fwy na'r hyn sy'n dda i elw busnesau mawr. Allwn ni ddim cael drws agored i fudwyr economaidd a pharhau i gyflawni'r uchelgeisiau, yr uchelgeisiau da iawn, iawn, iawn, a nodir yn natganiad y Dirprwy Weinidog. Allwch chi ddim cael y ddau, Dirprwy Weinidog.

Pe byddem ni'n cyfyngu ar y nifer o fewnfudwyr economaidd, gallem dderbyn mwy o ffoaduriaid a cheiswyr lloches, heb achosi straen ar ein GIG sydd eisoes yn gwegian, rhestrau hir am dai a phrinder lleoedd mewn ysgolion. Yn fyr, gallem helpu mwy o geiswyr lloches a ffoaduriaid pe gallem reoli mudo economaidd. Er gwaetha'r holl sôn ein bod ni'n genedl ofalgar, yn 2017, y flwyddyn olaf y llwyddais i ganfod ffigyrau ar ei chyfer, dim ond 325 o ffoaduriaid a dderbyniwyd gan Gymru, o'i gymharu â'r miloedd o fewnfudwyr economaidd o'r UE yr oedd yn rhaid i ni eu cartrefu, sy'n defnyddio ein GIG a gwasanaethau cyhoeddus eraill. Pe na byddem ni'n cael ein gorfodi i gymryd mewnfudwyr o'r UE, pob un ohonyn nhw yn dod o wledydd diogel, fe ddylwn ychwanegu, sy'n penderfynu eu bod eisiau dod yma, yna fe allem ni gymryd mwy o ffoaduriaid  sydd angen lle diogel ar eu cyfer eu hunain a'u teuluoedd.

Nid yw'n ymddangos i mi bod Llafur Cymru yn poeni o gwbl, pan fo Cymru dan reolaeth Llafur ddim ond wedi adsefydlu nifer fach o ffoaduriaid wrth barhau i ymgyrchu dros ryddid i symud sy'n arwain at gynghorau ddim ond yn gallu derbyn nifer gyfyngedig iawn o ffoaduriaid a cheiswyr lloches. Ni allwch ddisgwyl i bobl eich credu pan ddywedwch eich bod yn poeni am geiswyr lloches tra eich bod ar yr un pryd yn cefnogi  rhyddid i symud llwyr o'r UE, dim ond am eich bod yn meddwl bod hyn o fudd i'n heconomi, pan fo hynny'n arwain at orfod rheoli nifer y ffoaduriaid yr ydym yn eu derbyn. Fel y dywedais eisoes, mae gennym adnoddau cyfyngedig, ac felly mae'r cwestiwn yn codi: i bwy ydym ni'n rhoi'r flaenoriaeth? I'r ceiswyr lloches neu'r mudwyr economaidd? Gweinidog, fe fyddwn i'n blaenoriaethu—wel, Dirprwy Weinidog, mae'n ddrwg gennyf—byddwn i'n blaenoriaethu ceiswyr lloches a ffoaduriaid yn hytrach nag ymfudwyr economaidd bob tro. A dyna pam yr wyf yn gofyn i chi gyfaddef os ydym ni eisiau cynnal gwasanaethau cyhoeddus sy'n perfformio ar gyfer pawb yng Nghymru, yn ddinasyddion neu'n ymfudwyr, mae'n rhaid inni gytuno i reoli mudo economaidd er mwyn inni flaenoriaethu'r ffoaduriaid a cheiswyr lloches—rhai sydd angen inni gynnig noddfa iddynt, ac fel y gallwn ni sicrhau bod y noddfa honno'n sefydlog gydag adnoddau da.

Felly, fy nghwestiwn olaf, Ddirprwy Weinidog yw: a fyddech chi'n barod i reoli mewnfudiad y rheini sydd yn dymuno dod yma fel y gallwn gynyddu'r nifer a rhoi bywyd gwell nag a wnawn ar hyn o bryd i'r rhai sydd angen dod yma? Diolch. Atebwch y cwestiwn.