Part of the debate – Senedd Cymru am 4:25 pm ar 19 Chwefror 2019.
Diolch am y cwestiynau am amrywiaeth o feysydd. Y £41.2 miliwn yw'r ffigur ar gyfer y saith cais yr wyf i wedi cyfeirio atynt. Y swm mwy yr ydych chi'n cyfeirio ato yw'r potensial yn y ceisiadau a dderbyniwyd eisoes ac yr wyf yn edrych ymlaen at eu hadolygu—dros yr wythnos hon yw fy uchelgais; fe hoffwn i wneud dewisiadau ynghylch y rheini i alluogi pobl i fwrw ati i gyflawni. Mae ceisiadau eraill ar y gweill, ac rwy'n hapus i dawelu meddwl yr Aelod a'r Siambr, ac unrhyw un sy'n gwylio, gan fy mod yn ffyddiog yn disgwyl bod gan bob bwrdd partneriaeth rhanbarthol unigol yn y wlad gais. Yn hollol ffyddiog. Mae hynny'n cynnwys Powys, mae hefyd yn cynnwys Cwm Taf—mae eu ceisiadau yn cael eu trafod â swyddogion. Felly, maen nhw ar gam datblygedig, yn hytrach nag ar gam o feddwl, pendroni ac ystyried. Ac, mewn gwirionedd, mae bod mewn sefyllfa i ddechrau gwneud cyhoeddiadau, fel yr oeddwn i yn yr hydref, yn ddefnyddiol o ran cyflymu pethau mewn rhannau eraill o'r wlad—does neb eisiau ymddangos fel petai'n cael ei adael ar ôl—ond o ran rhannu'r wybodaeth yn y meysydd sy'n cael eu cynnwys hefyd ar y cychwyn. Ac, yn fwy na hynny, ein cynllun yw rhannu gwerthuso a dysgu drwy'r broses hon hefyd. Felly, wrth inni fwrw ymlaen, bydd y dysgu yn rhyngweithiol hefyd, ac rwyf eisiau gwneud yn siŵr fod hynny wedi'i gysylltu'n fwriadol. Felly, rhan o'r diben o gael adolygiad cyflym yw sicrhau y gallwn ni ddeall blaenoriaethau gwerthuso ymhob cais, a hefyd y blaenoriaethau polisi o fewn 'Cymru Iachach' a'r egwyddorion dylunio a amlinellwyd gennym ni, i wneud yn siŵr ein bod ni mewn gwirionedd—wrth gael adolygiad allanol, pa un a ydynt yn cymeradwyo cynigion mewn gwirionedd sy'n driw i'r blaenoriaethau polisi a'r egwyddorion dylunio eraill a amlinellwyd gennym.
O ran byrddau partneriaeth a'u cysylltiadau â chymunedau lleol, rwy'n credu ein bod yn crwydro ychydig o'r gronfa trawsnewid, ond, wrth gwrs, mae gan aelodau llywodraeth leol eu mandad eu hunain a'u mandadau democrataidd eu hunain i gyflawni eu swyddogaethau. Fe wnaethom ni gytuno yn Neddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014 i greu byrddau partneriaeth rhanbarthol i geisio denu pobl at ei gilydd. Felly, fe wnaethom ni, fel sefydliad cenedlaethol, benderfynu creu'r strwythur hwnnw, a rhan o'n her ni yn awr yw sut ydym ni'n cydnabod y gwahanol bartneriaethau sydd gennym ni a gwneud defnydd priodol ohonyn nhw. Felly, maen nhw'n fforymau lle gall pobl wneud yn siŵr eu bod yn cytuno ar yr hyn y dylen nhw ei wneud ac yna mynd ati i gyflawni hynny. Ac mae gennym ni ddulliau atebolrwydd lleol, rhanbarthol a chenedlaethol amrywiol ar gyfer hynny, gan gynnwys, wrth gwrs, y sgwrs hon yn y Siambr heddiw.
Nid yw'r gronfa trawsnewid, fel yr wyf wedi dweud droeon, yn ymwneud cymaint â hynny â'r defnydd o'r £100 miliwn. Mewn gwirionedd rwy'n ceisio osgoi cael fy nhynnu i mewn i'r cyfrannau ar gyfer gwahanol rannau o'r wlad. Catalydd yw'r £100 miliwn; mae'n ffordd o gynllunio a darparu'r dyfodol—i ddwyn ynghyd y syniadau gorau i gael yr effaith trawsnewidiol mwyaf. Ac mae hynny llawn cymaint ynghylch fod gan ein system iechyd a gofal cymdeithasol rywfaint o uchelgais ar y cyd a chydnabod yr hyn y gallan nhw ei wneud. Felly, os nad oes cronfa trawsnewid, yna rydym ni wedi creu'r math o ddiwylliant ac amgylchedd lle, mewn gwirionedd, gall y partneriaid hynny, gyda'i gilydd, barhau i drawsnewid iechyd a gofal cymdeithasol. Oherwydd ni fyddwn ni'n gwneud popeth y mae angen inni ei wneud yn y ddwy flynedd nesaf ac yn ystod hyd oes y gronfa. Felly, mae a wnelo hynny â'r effaith sy'n trawsnewid y defnydd o'r adnodd presennol a rennir o tua £9 biliwn sydd gan iechyd a gofal cymdeithasol, nid ynghylch sut gallwn ni wario'r £100 miliwn ei hun.
Ac o ran sut yr ydym ni'n mynd i allu gwneud hynny a sut yr ydym ni'n mynd i allu dangos a gwerthuso effaith y gronfa, wel, bydd gwerthusiad ar ddiwedd pob prosiect. Ond, yn fwy na hynny, mae'n ymwneud â'r hyn a welwn ni wedyn yn cael ei ddarparu yng nghyd-gynlluniau'r partneriaid, yn ymwneud â chael cyd-gynlluniau iechyd a gofal cymdeithasol y bydd pobl yn eu cefnogi, ac, os oes prosiect llwyddiannus, yna bydd y bartneriaeth honno yn gallu datblygu hwnnw, ac, mewn gwirionedd, mae'n ymwneud â pha mor llwyddiannus ydym ni o ran uwchraddio hwnnw ar lefel genedlaethol. Felly, mae rhan i'w chwarae gan bartneriaid unigol o fewn hynny. Mae rhan i bartneriaethau rhanbarthol ei chwarae, ac, wrth gwrs, mae rhan i'r Llywodraeth hefyd. Er enghraifft, pan fyddwn ni'n cymeradwyo cynlluniau tymor canolig integredig byrddau iechyd a fyddwn ni'n gweld, a fydd disgwyl—os wyf i yn y swydd, gallwch ddisgwyl y byddai—i syniadau llwyddiannus gael eu huwchraddio ac y byddwch yn gweld y ffordd flaengar y byddan nhw'n cael eu rhoi ar waith yn yr ardaloedd byrddau iechyd a'u dechreuodd nhw, ond hefyd yn yr ardaloedd byrddau iechyd hynny nad ydyn nhw'n datblygu'r ceisiadau penodol hynny? Felly, rwy'n disgwyl gweld mewnbwn gwirioneddol genedlaethol. Ac enghraifft dda fyddai, er enghraifft, y trawsnewid yng Ngwent i wasanaethau plant ac ymagwedd fwy ataliol tuag at iechyd meddwl. Wel, mewn gwirionedd, mae hynny'n rhan o'r hyn y maen nhw'n edrych arno. Nawr, os bydd hynny'n gweithio yng Ngwent, byddai angen ichi fy narbwyllo pam na fyddech chi ac na ddylech chi eisiau gweld hynny'n cael ei uwchraddio mewn rhannau eraill o'r wlad, ac mae gennym ni ddulliau gwahanol o ran sut y gallem ni geisio gwneud hynny.