Part of the debate – Senedd Cymru am 3:40 pm ar 20 Chwefror 2019.
A gaf fi groesawu'r adroddiad gan ein cynrychiolwyr ym Mhwyllgor y Rhanbarthau a'r cyflwyniad gan Mick Antoniw ynglŷn â phwysigrwydd Pwyllgor y Rhanbarthau a'r hyn sy'n rhaid inni ei wneud yn ei gylch? Rwyf am gyfeirio'n ôl at adroddiad y Pwyllgor Materion Allanol a Deddfwriaeth Ychwanegol fis Chwefror neu fis Mawrth diwethaf, 'Perthynas Cymru ag Ewrop yn y dyfodol—Rhan un: safbwynt o Gymru'. Gyda llaw, awgrym cynnil oedd hwnnw—mae rhan 2 yn dod allan ddydd Iau. Argymhelliad 16 gennym oedd:
'Rydym yn argymell bod Llywodraeth Cymru yn nodi yn ei ymateb i’r adroddiad hwn pa drafodaethau y mae wedi eu cael ar berthynas Cymru â Phwyllgor y Rhanbarthau yn y dyfodol ar ôl Brexit, a sut mae’r trafodaethau hynny’n mynd rhagddynt.'
A dyma'r ymateb a gawsom gan Lywodraeth Cymru—gobeithiaf y gall y Gweinidog ymhelaethu ar rai o'r sylwadau yma:
'Mae Llywodraeth Cymru yn cefnogi'r egwyddor o berthynas barhaus rhwng y DU a Phwyllgor y Rhanbarthau ac mae trafodaethau manwl eisoes wedi cael eu cynnal ynglŷn â ffurf y berthynas.'
Felly, efallai y gallwn gael cadarnhad ynglŷn â pha mor bell y maent wedi mynd bellach.
'Yn y cyfnod pontio, rydym wedi mynegi ein cefnogaeth i sefydlu Pwyllgor y Rhanbarthau-Comisiwn y DU ar y cyd, a fyddai—pe câi ei fabwysiadu gan Bwyllgor y Rhanbarthau—yn cynnwys deuddeg aelod o Bwyllgor y Rhanbarthau a deuddeg o'r DU.'
Ond eto, mae angen inni wybod ai dyna yw safbwynt Llywodraeth Cymru o hyd, ac os felly, pa bwysau y mae'n ei roi ar gynrychiolaeth y DU i sicrhau bod cynrychiolaeth o Gymru yn rhan o'r ddirprwyaeth honno.
Mae Llywodraeth Cymru hefyd yn datgan:
'Rydym hefyd yn cytuno â'r cynnig o fforwm gwleidyddol parhaol i Ogledd-orllewin Ewrop ar ôl y pontio a ddylai gynnwys cynrychiolwyr o bob un o'r Gweinyddiaethau Datganoledig.'
Felly, unwaith eto, mis Mai diwethaf oedd hyn. Pa gynnydd a wnaethpwyd ar y tri phwynt mewn ymateb i'n hadroddiad rhan 1?
Mae'n bwysig ein bod hefyd—. Rwy'n cefnogi sylw Darren Millar ynglŷn â gwahanu rhwng y Cynulliad a Llywodraeth Cymru. Nodaf y bydd gweddill fy sylwadau ar Lywodraeth Cymru, ond mae'n bwysig fod gan y Cynulliad ei safbwynt ei hun mewn sefydliadau Ewropeaidd. Ac rwy'n gwerthfawrogi'n fawr, Lywydd, yr ateb a roesoch i'r pwyllgor, a oedd yn tynnu sylw at rai o'r pethau hynny. Efallai fod angen inni weld faint yn fwy o waith y gallwn ei wneud a phwy arall y gallwn archwilio'r posibilrwydd o weithio gyda hwy fel Cynulliad, yn enwedig deddfwrfeydd ledled Ewrop mewn rhanbarthau penodol. Gwn eich bod wedi cael trafodaethau gyda'r Basgiaid a'r Catalaniaid, er enghraifft. Efallai y byddwn am—. A bydd hynny'n ddefnyddiol iawn i ni yn ogystal, oherwydd mae dau grŵp ar wahân yma: mae perthynas ar lefel Cynulliad ac mae perthynas ar lefel Llywodraeth Cymru, ac mae'n bwysig. Rhaid inni gofio y caiff y ddau gynrychiolydd eu penodi gan y Prif Weinidog, ond maent yn cynrychioli'r Cynulliad ym Mhwyllgor y Rhanbarthau, nid Llywodraeth Cymru. Pam? Oherwydd, unwaith eto, os darllenwch y papurau gan Bwyllgor y Rhanbarthau, a chawsom rai pan gawsom gyfarfod â llywydd Pwyllgor y Rhanbarthau ddoe mewn perthynas â Brexit, ac mae eu llais yn glir iawn eu bod eisiau i'r trafodaethau rhwng Llywodraeth y DU a'r UE ddod hefyd i bwynt lle gallwn gael cytundeb ar gyd-bwyllgor rhwng Pwyllgor y Rhanbarthau a'r DU. Nawr, fy mhryder i, felly, yw y dywedwyd wrthym fod rhan fwyaf o'r—[Anghlywadwy.]—â thrydydd gwledydd yn digwydd unwaith y flwyddyn. Felly, mae hynny'n golli mynediad ar un ystyr, ond cawn gysylltiadau anffurfiol o ganlyniad i hynny, ac efallai y byddwch yn edrych ar sut y gallwn gael is-bwyllgorau o ganlyniad i weithio arno. Felly, mae hynny'n bwysig—yn bwysig iawn yn wir.
Yr hyn a glywsom ddoe, ac mae hyn yn eithaf clir—dywedodd y llywydd wrthym, heb amheuaeth: mater i Lywodraeth Cymru yw arwain ar yr hyn y mae'n ei ofyn. Nid oeddent hwy'n mynd i arwain; roeddent am i Lywodraeth Cymru gymryd yr awenau. Felly, ar un ystyr, os ydym o ddifrif eisiau bod yn rhan o hyn, rhaid i Lywodraeth Cymru ddangos arweiniad a chyflwyno ei chynigion.