Diolch, Ddirprwy Lywydd. Yn yr ychydig funudau sydd gennyf, rwyf am ganolbwyntio ar ymateb i rai o'r cyfraniadau yn yr hyn a fu'n ddadl anodd ond pwerus iawn ar adegau. Credaf fod y Senedd hon ar ei gorau, weithiau, pan fydd yn rhaid inni fynd i'r afael â materion sy'n anodd ac yn heriol iawn i bawb ohonom, a'n bod yn llwyddo i ddadlau mewn ffordd aeddfed ac ystyriol iawn â'n gilydd, oherwydd mae llawer o bobl yma wedi cael eu cyffwrdd gan hunanladdiad. Cawsom brofiad personol Helen Mary, ac yn arbennig, profiad personol Jack Sargeant yn amlwg, a hyd yn oed gan Neil Hamilton, a phobl yn dod i weld Rhun ap Iorwerth yn ogystal, a phrofiad personol Lynne Neagle a'r dystiolaeth bwerus y mae'n ei darparu yn y pwyllgor iechyd ac yn y pwyllgor plant a phobl ifanc. Felly, rydym yn gwybod am hunanladdiad.

Yn broffesiynol, nid wyf yn gwybod os soniais cyn hyn fy mod wedi bod yn feddyg teulu ers cymaint o gannoedd o flynyddoedd bellach, ac yn achlysurol rydych yn cael eich cyffwrdd gan hunanladdiad. Rydych yn cael y sgwrs honno lle mae rhywun yn rhyw led fygwth hunanladdiad ac rydych yn ceisio gwneud rhywbeth am y peth, a dyna'r pwynt. Ni allaf gael pobl i mewn i ysbytai seiciatrig brys yn awr, a gallwn wneud hynny 20 mlynedd yn ôl, wyddoch chi. Gallwn ffonio, fel pe bai gennych boen yn y frest. Gallwn gael pobl i mewn i'r ysbyty. Ni allaf wneud hynny mwyach, ac mae pobl yn dweud, 'Lle'r oedd y meddyg teulu yn hyn oll?' Iawn, gallwn ddeall hunanladdiad, ac rydym yn deall dinistr hyn i gyd. Daeth hynny'n amlwg yn y ddadl bwerus hon.

Ac mae gwaith rhagorol yn digwydd ar lawr gwlad. Mae angen mwy ohono. Dyna'r cyfan sydd ei angen arnom—mwy o therapïau siarad. Mae 'Cymorth wrth Law' yn wych, fel y mae'r gyfres 'Siarad â fi 2'. Mae angen newid sylfaenol o ran darparu adnoddau. Mae'r sefydliadau cymorth profedigaeth yn y sector gwirfoddol yn rhagorol. Mae angen mwy ohonynt. Mae angen mwy o gymorth arnynt, oherwydd, fel y dywedasom, mae hunanladdiad yn ddinistriol.

Fe wnaeth meddyg teulu yr oeddwn yn ei adnabod rai blynyddoedd yn ôl yn y practis rwyf bellach yn feddyg teulu ynddo gyflawni hunanladdiad, ac nid yw hynny byth wedi gadael y practis. Mae 18 mlynedd ers hynny, ac mae'r practis rwy'n dal i fod yn feddyg teulu ynddo'n dal i deimlo trallod—trallod llwyr. Ac ni allai pobl siarad amdano am flynyddoedd. Nawr, maent yn siarad amdano, oherwydd mae siarad am y materion hyn wedi dod yn dderbyniol yn sydyn iawn, ac rydym yn dechrau deall yn araf nad yw sôn am hunanladdiad yn ei wneud yn fwy tebygol o ddigwydd. Mae'n dal i fod syniad o hyd, os ydym yn sôn amdano, ei fod yn debygol o ddigwydd. Mae hynny mor gwbl anghywir.

Mae'n fusnes i bob un, busnes i bawb yn bendant iawn, ac rwy'n cymryd geiriau Carl Sargeant i galon: edrychwch ar ôl ei gilydd. Diolch yn fawr.