3. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am lefel y gefnogaeth y mae Llywodraeth Cymru yn ei rhoi i gyn-filwyr y lluoedd arfog? OAQ53587

Llywydd, mae Llywodraeth Cymru yn cefnogi cyn-filwyr ar draws ystod ein cyfrifoldebau, gan gynnwys cyflogaeth, iechyd ac addysg.

Diolch am yr ateb yna, Prif Weinidog. Mae 51,000 o gyn-filwyr yn y gogledd yn unig, ac er bod gennym ni GIG Cymru y Cyn-filwyr, dim ond tri seicolegydd sydd ar gael i ofalu am eu hanghenion hiechyd meddwl. Mae'n amlwg nad yw hynny'n ddigonol, ond nid dyna yr wyf i'n rhoi sylw iddo yn y fan yma. Ond wedi dweud hynny, nid wyf i'n credu ei bod hi'n deg disgwyl i'r Llywodraeth a'r GIG wneud popeth, a dylem ni fod yn annog hunangymorth lle bynnag y bo'n bosibl. Prosiect yn Wrecsam oedd Tŷ Ryan lle'r oedd cyn-filwyr yn cymryd rhan yn y gwaith o adeiladu fflatiau un a dwy ystafell wely i'w meddiannu gan gyn-filwyr. Gwnaeth Tŷ Ryan wahaniaeth enfawr i'r cyn-filwyr hynny a gymerodd ran. Llwyddodd i wella eu hiechyd meddwl, yn ogystal â darparu tai y mae wir eu hangen. Ers cryn amser, mae fy swyddfa i wedi bod mewn cysylltiad a Woody's Lodge, elusen sy'n ymwneud â lles cyn-filwyr. Fel finnau, maen nhw'n gweld sut y gall prosiectau hunan-adeiladu fod o fudd i gyn-filwyr, a bod lleiniau tir llwyd segur ledled y gogledd y gellid eu defnyddio ar gyfer y prosiectau hyn, sy'n aml yn eiddo i awdurdodau lleol. Felly, a wnewch chi gytuno i gyfarfod â mi a chynrychiolwyr elusen Woody's Lodge ar gyfer cyn-filwyr i weld a allwn ni ddatblygu ffordd o leoli a rhyddhau tir awdurdod lleol nad yw'n cael ei ddefnyddio, ar gyfer prosiectau hunan-adeiladu i gyn-filwyr yn y dyfodol?

Diolchaf i'r Aelod am ei chwestiwn atodol. Fel y mae'n digwydd, Llywydd, roedd fy nghyd-Aelod Rhianon Passmore yn siarad â mi am Woody's Lodge a'r gwaith y mae'n ei wneud yn ddiweddar iawn, felly rwy'n ymwybodol o'r gwaith y mae'n ei wneud a Project 360°, sy'n rhan o'r fenter honno. Ac mae'n rhan o'r ffordd hunangymorth honno o wneud pethau sydd wedi bod yn rhan amlwg iawn o'r ffordd y mae'r gymuned cyn-filwyr wedi trefnu ymhlith ei hunan i wneud yn siŵr ei bod yn gallu rhannu profiadau a chaniatáu i bobl gael nerth oddi wrth ei gilydd. Nawr, ymrwymodd fy nghyd-Aelod Alun Davies bron i flwyddyn yn ôl i ymarfer cwmpasu i nodi unrhyw fylchau tybiedig yn y ddarpariaeth o wasanaethau i gyn-filwyr a'u teuluoedd yma yng Nghymru. A bydd y grŵp arbenigol yr ydym ni wedi ei sefydlu i ymgymryd â'r gweithgarwch cwmpasu hwnnw a phethau eraill yn ymgysylltu ag elusennau lluoedd arfog, gan gynnwys Woody's Lodge a Project 360°, i weld a oes mwy y gallwn ni ei wneud i sicrhau dull cydweithredol rhwng yr hyn y gall gwasanaethau cyhoeddus ei ddarparu i gyn-filwyr, a'r ffyrdd niferus hynny y mae sefydliadau cyn-filwyr yn trefnu eu hunain i helpu eu haelodau eu hunain.

Prif Weinidog, a gaf i groesawu'r gwaith y mae Llywodraeth Cymru wedi ei wneud gyda phartneriaid eraill i gefnogi ein cymuned cyn-filwyr ledled Cymru, ac i ymgorffori cyfamod y lluoedd arfog yn ein gwasanaethau cyhoeddus? Un o'r materion a drafodwyd yn ddiweddar yn y Grŵp Trawsbleidiol ar y Lluoedd Arfog a'r Cadetiaid oedd yr anhawster weithiau y mae llawer o gyn-filwyr yn ei wynebu wrth geisio cael gafael ar gyflogaeth ar ôl iddyn nhw adael eu hamser yn y lluoedd arfog. Un o'r pethau a godwyd yn ein cyfarfod fel rhywbeth y gallai Llywodraeth Cymru ei ystyried efallai oedd bod cyfweliadau wedi'u sicrhau yn yr Unol Daleithiau gyda rhai cyflogwyr yn y sector cyhoeddus fel bod cyn-filwyr yn cael y cyfle o leiaf i gyflwyno eu hunain yn uniongyrchol i'r cyflogwr. A yw hyn yn rhywbeth y gallai'r Prif Weinidog ei ystyried ar gyfer Llywodraeth Cymru, a'i hyrwyddo yn ehangach o fewn y sector cyhoeddus yn y dyfodol?

Diolchaf i Darren Millar am y syniad yna. Mae Llywodraeth Cymru wedi bod yn gweithio yn ddiweddar gyda phartneriaid allweddol i ddatblygu llwybr cyflogaeth, ac rydym ni wedi bod yn gweithio gyda Busnes yn y Gymuned, gan eu bod nhw wedi datblygu pecyn cymorth i gyflogwyr, a bwriad y pecyn cymorth hwnnw yw helpu cyflogwyr i gydnabod y rhinweddau y gall cyn-aelodau o'r lluoedd arfog eu cynnig iddyn nhw yn y swyddi sydd ganddyn nhw ar gael. Nawr, mae'r syniad o gyfweliad wedi'i sicrhau, lle gall pobl o leiaf gwneud yn siŵr y gallan nhw wneud eu cyflwyniad a bod eu lleisiau'n cael eu clywed, yn un yr ydym ni wedi ei ddefnyddio mewn rhannau eraill o Lywodraeth Cymru. Rydym ni wedi ei ddefnyddio, er enghraifft, ar gyfer pobl ag anableddau i wneud yn siŵr eu bod yn gallu cyrraedd gerbron cyflogwyr ac ati. Felly, rwy'n hapus iawn i ystyried y syniad hwnnw a'i wneud yn destun trafodaeth yn y gwaith hwnnw ar lwybrau cyflogaeth a'r pecyn cymorth i gyflogwyr yr ydym ni'n ei wneud eisoes.