Part of the debate – Senedd Cymru am 2:30 pm ar 12 Mawrth 2019.
Trefnydd, a gaf i ofyn am bedwar datganiad? Nid wyf yn codi yn aml, felly rwyf yn mynd am bedwar y tro hwn. [Chwerthin.] Mae’r cyntaf yn ymwneud â gwaith Banksy ym Mhort Talbot. Yn amlwg, nid ydym yn dal yn glir i ba gyfeiriad yr ydym yn mynd o ran diogelu’r gwaith hwnnw na’r lleoliad y bydd y gwaith yn cael ei osod ynddo fel y gall y cyhoedd ei weld. Rwyf wedi siarad â'r awdurdod lleol ac, yn amlwg, mae cynigion yn cael eu cyflwyno. Ond mae cwestiwn cryf iawn yn codi ynghylch cynaliadwyedd hirdymor y lleoliadau hynny, ac maen nhw’n ceisio cael cymorth gan Lywodraeth Cymru yn yr achos hwnnw, gan fod gwario arian i wneud yr oriel yn barod yn hawdd, ond mae’n rhaid ei gwneud yn gynaliadwy yn yr hirdymor, ac mae rhaid ichi wneud yn siŵr ei bod yn parhau ar ôl yr amser y gwarantwyd y bydd y Banksy yno. Felly, byddai'n ddefnyddiol iawn pe bai Llywodraeth Cymru yn rhoi datganiad inni ynglŷn â’u safbwynt o ran beth yw’r oriel gelf gyfoes, ac a ellid ei defnyddio fel un o'r canolfannau hynny sy’n cael eu trafod.
Mae’r ail ddatganiad yn ymwneud yn benodol â pherchnogaeth twnnel y Rhondda, oherwydd rydym yn gwybod bod hwn wedi bod yn fater parhaus rhwng cymdeithas y twnnel a Llywodraeth Cymru, o ran pwy sy'n berchen arno. Rydym yn gwybod mai Highways England sy’n berchen arno ar hyn o bryd, ond bydd rhywfaint o'r arian sydd ei angen arnyn nhw er mwyn ymgymryd â gwaith pellach yn dibynnu ar y berchnogaeth honno. Felly, a gawn ni ddatganiad ar gamau Llywodraeth Cymru hyd yn hyn ynghylch perchenogaeth y twnnel, a phryd y gallwn weld trosglwyddiad oddi wrth Highways England i Lywodraeth Cymru, neu gyrff sy'n gysylltiedig â Llywodraeth Cymru?
Y trydydd datganiad yw—ac efallai y bydd yr Aelod yn gwybod gan ei bod hi’n mynd heibio fy etholaeth yn ddyddiol—bod llong fawr iawn yn nociau Port Talbot ar hyn o bryd—y Sertão. Fe'i gosodwyd yno gan Lys y Morlys gan ei bod hi wedi ei hatafaelu oherwydd methdaliad yn ymwneud â’i pherchenogaeth. Os ydych yn gyfarwydd â'r llong, fe fyddwch yn ei gweld hi’n sefyll uwchben y craeniau yn y dociau ac mae hi wedi cymryd angorfa. Ac o'r hyn yr wyf yn ei ddeall, mae hi yno am gyfnod amhenodol bellach. A gawn ni ddatganiad ynghylch pa drafodaethau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cael gyda Llys y Morlys er mwyn selio dyfodol y llong hon, gan ei bod hi’n cymryd angorfa? Efallai nad ydym ni’n defnyddio’r angorfa—mae’r angorfa ddadlwytho ar yr ochr arall—ond pan fo dwy long yno weithiau, maen nhw’n angori ar yr ochr honno, ac felly, mae hi wedi cymryd angorfa. Felly, beth yw'r sefyllfa tymor hir o ran y llong yn nociau Port Talbot?
Ac yn olaf, datganiad gan y Gweinidog iechyd mewn cysylltiad â thimau iechyd meddwl cymunedol. Y prynhawn yma, bûm yn cadeirio grŵp iechyd meddwl trawsbleidiol yn y Cynulliad, a chafwyd adroddiad gan Arolygiaeth Gofal Cymru ac Arolygiaeth Gofal Iechyd Cymru ynghylch timau iechyd meddwl cymunedol, y gwn eu bod nhw wedi eu cyhoeddi, ac rwy'n deall bod Llywodraeth Cymru yn ymateb i’r adroddiad hwnnw erbyn diwedd yr wythnos nesaf. Ond bellach, byddai'n bwysig ac yn ddefnyddiol iawn pe byddem ninnau yn y Siambr hon yn cael datganiad gan y Gweinidog iechyd ynghylch yr adroddiad hwnnw, a'r camau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd mewn cysylltiad â hynny.