Part of the debate – Senedd Cymru am 4:06 pm ar 12 Mawrth 2019.
Diolch i chi, Dirprwy Weinidog, am gyflwyno'r datganiad hwn i'r Siambr heddiw. Mae prentisiaethau yn hollbwysig, ac rwyf i o'r farn gref mai prentisiaid heddiw yn arweinwyr y dyfodol. Fe glywsom ni'n gynharach fod yr wythnos ddiwethaf yn Wythnos Genedlaethol Prentisiaethau. I nodi hynny, cefais gyfle ardderchog i fynd yn ôl at fy ngwreiddiau fel prentis o beiriannydd. Cefais fy nhywys o gwmpas DRB Group ar stad ddiwydiannol Glannau Dyfrdwy, lle y treuliais i fy amser yn brentis, ac roeddwn i'n gallu gweld sut y mae'r cwmni wedi newid, ac wedi symud ymlaen ers i mi dreulio amser yno. Cefais gyfle hefyd i gwrdd ag un o'm hetholaeth a oedd wedi ennill gradd prifysgol, Joel Thomas, sydd bellach wedi mynd yn ôl i astudio i fod yn ddadansoddwr cymorth i brentisiaid er mwyn ennill y sgiliau gwerthfawr hynny yr ydych yn eu dysgu wrth fod yn y gweithle.
Rydym ni newydd glywed yng nghyfraniad David Rowlands nawr am gyfleoedd wrth dyfu i fyny yn yr 1960au a'r 1970au. Felly rwy'n croesawu cynlluniau uchelgeisiol Llywodraeth Cymru ar gyfer dyfodol prentisiaethau i fynd i'r afael â'r bylchau mewn sgiliau a chyfleoedd, oherwydd rydym yn dal i deimlo effeithiau Llywodraeth y DU a arweiniwyd gan Thatcher yn ôl yn y 1980au ar y mater hwn.
Rwyf eisiau dechrau drwy wneud y pwyntiau yr wyf wedi eu gwneud o'r blaen gerbron yn y Siambr hon—rwy'n ymwybodol fy mod wedi eu gwneud gerbron Gweinidogion blaenorol yn y Llywodraeth a oedd â phrentisiaethau a dysgu gydol oes yn eu portffolios. Mae'n debyg i gyfraniad Bethan Sayed, sy'n ymwneud â hyfforddi prentisiaid a sut yr ydym yn eu hyfforddi nhw.
Dirprwy Weinidog, a ydych chi'n cytuno â mi ei bod hi'n hanfodol ac yn bwysig iawn, iawn i ddyfodol prentisiaid a phrentisiaethau'r dyfodol i gael cydweithwyr yn y gwaith â'r sgiliau angenrheidiol i drosglwyddo eu gwybodaeth i'r prentis? Gwyddom y bydd llawer o'r rhai sydd ar hyn o bryd yn hyfforddi prentisiaid yn cyrraedd oedran ymddeol mewn rhai diwydiannau, fel y gwnaeth fy mentor i pan ymddeolodd yn ddiweddar. Felly, Dirprwy Weinidog, fy marn i yw bod angen inni hyfforddi prentisiaid a raddiodd yn ddiweddar i fod yn hyfforddwyr, a bydd hynny'n ein galluogi ni i gyflawni'r canlyniadau sy'n angenrheidiol i'r dyfodol.
Felly, gyda hynny mewn golwg, pa gynlluniau sydd gan y Llywodraeth i geisio ymdrin â'r mater hwn? A wnaiff y Dirprwy Weinidog addo y bydd y Llywodraeth yn gweithio gyda sefydliadau addysg bellach, colegau a diwydiant, er enghraifft, i greu pecyn ar gyfer prentisiaid graddedig i ddysgu'r sgiliau angenrheidiol i drosglwyddo eu gwybodaeth nhw i brentisiaid y dyfodol?
Hefyd, ar y mater o sicrhau bod gennym ni ystod wahanol o brentisiaethau, sydd hefyd yn rhywbeth pwysig iawn i wneud yn siŵr bod gennym ni economi amrywiol, caiff fy etholaeth i ei galw'n gartref i beirianneg, gweithgynhyrchu a thechnoleg, a hynny'n briodol, ac mae gennyf i lawer i'w ddweud am hynny oherwydd dyna yw fy nghefndir i. Fodd bynnag, ceir cyfleoedd mewn llawer o sectorau eraill yn yr economi, ac mae angen inni wneud mwy i greu'r cyfleoedd hynny yn y sectorau na fyddai pobl yn eu hystyried yn draddodiadol yn feysydd ar gyfer prentisiaeth.
Dirprwy Weinidog, rwy'n gwybod eich bod wedi gwneud hyn eisoes, ond a wnewch chi barhau i weithio i sicrhau bod pobl yn cael ystod amrywiol o gyfleoedd i greu ac ennill prentisiaethau mewn marchnadoedd nad ydyn nhw yno ar hyn o bryd? Ni ddylem byth anghofio mai buddsoddiad yn ein dyfodol yw prentisiaethau. Rydym yn rhoi cyfle i'r genhedlaeth bresennol a chenedlaethau'r dyfodol i ffynnu, rydym yn rhoi cyfle i aelodau ein cymuned ailhyfforddi a gwella eu sgiliau, ac mae'n rhaid inni wneud popeth a allwn ni i'w cefnogi nhw, i gefnogi'r diwydiant a chefnogi prentisiaethau. Diolch.