6. A wnaiff y Prif Weinidog amlinellu ymateb Llywodraeth Cymru i gau'r A465 yn ddiweddar rhwng y Rhigos a Glyn-nedd? OAQ53633

Diolchaf i'r Aelod am hynna. Cyfrannodd cwlfert diffygiol at yr achosion o gau y mae'r Aelod yn cyfeirio atyn nhw. Mae un newydd yn ei le erbyn hyn a bydd amodau'r ffyrdd lleol yn dychwelyd yn llawn i'r hyn sy'n arferol erbyn diwedd yr wythnos hon.

Diolchaf i'r Prif Weinidog am ei ymateb. Nawr, yn ogystal â'i bod yr unig ffordd A allan o Gwm Cynon yn yr ardal honno, mae'r A465 hefyd yn ffordd bwysig iawn yn rhanbarthol hefyd, gan gysylltu, fel y mae'n ei wneud, Blaenau'r Cymoedd, mor bell i ffwrdd â chanolbarth Lloegr, i lawr i orllewin Cymru a dyma'r unig ffordd yng Nghymru, os wyf i'n gywir, sy'n cael ei hystyried yn rhan o'r rhwydwaith ffyrdd traws-Ewropeaidd. Felly, rwy'n siŵr y gwnewch chi gytuno â mi, Prif Weinidog, bod cynnal a chadw'r ffordd honno yn effeithiol yn gwbl hanfodol.

Bythefnos yn ôl, cymerodd cyngor Rhondda Cynon Taf y cam digynsail o gyflwyno hysbysiad cyfreithiol yn erbyn Asiant Cefnffyrdd De Cymru am beidio â chynnal a chadw priffordd fawr. Ac roedd rhai o'r beirniadaethau a wnaed ohonynt yn cynnwys: methu â chael mynediad at y pympiau cywir pan yr oedd cyngor RhCT yn gallu cael gafael arnyn nhw gan wahanol gyflenwr; peidio â chynnal na monitro'r pympiau i safon ddigonol, gan arwain at achos arall o lifogydd ar y ffordd; ac arwyddion annigonol ym mhentref y Rhigos, gan arwain at anhrefn llwyr i drigolion y pentref hwnnw, gyda'r holl draffig hwn yn ceisio llifo ar hyd ffordd B fach wedyn.

Gyda'r holl broblemau hynny, Prif Weinidog, pa ffydd allai fod gennym yn Asiant Cefnffyrdd De Cymru, yn y dyfodol, i gynnal y ffordd hon yn briodol a pheidio ag achosi anhrefn i drigolion fy etholaeth i, i gymudwyr ac i fusnesau lleol?

Wel, rwy'n deall, Dirprwy Lywydd, y pryderon a achoswyd yn lleol gan y digwyddiadau ar y rhan o'r ffordd y mae'r Aelod yn cyfeirio ati, ac, wrth gwrs, mae yn llygad ei lle am bwysigrwydd y rhan honno o'n seilwaith trafnidiaeth. Rwyf i wedi trafod yr holl faterion hyn gyda Ken Skates, y Gweinidog sy'n gyfrifol, ac mae dau wahanol fater, rwy'n credu, yn y fantol yn y fan yma, Dirprwy Lywydd. Mae'r mater sylfaenol o'r hyn sydd wedi achosi'r anhawster yn y cwlfert yn y lle cyntaf. A gwn fod llawer o wahanol esboniadau a awgrymir yn lleol, ac o ganlyniad mae'r Gweinidog wedi gofyn i'w swyddogion fod mewn cysylltiad â'r awdurdodau lleol fel y gellir rhoi darn o waith i law fel ein bod ni'n canfod yr anhawster sylfaenol a achosodd i'r cwlfert chwalu yn y lle cyntaf. Yna, ceir cyfres o broblemau ynghylch y ffordd y darparwyd ymateb ar unwaith i'r anawsterau a gafwyd yn gynharach yn y mis, ac rwy'n cymryd yr hyn y mae'r Aelod wedi ei ddweud yn wirioneddol o ddifrif. Rwy'n credu, fodd bynnag, bod rhywfaint o dystiolaeth arall hefyd yr anwybyddwyd rhai o'r arwyddion gorfodol a osodwyd i ddargyfeirio traffig gan rai gyrwyr, a bu adroddiadau i'r heddlu pryd y teimlwyd bod hynny wedi ei wneud mewn modd bwriadol.

Cafwyd yr ail achos o lifogydd y cyfeiriodd yr Aelod ato ar ôl ymyrraeth dros nos â phympiau sy'n cael eu pweru gan ddisel, a oedd wedi eu gosod—cafodd tanwydd ei ddwyn ohonynt ac nid oedd y pympiau yn gweithio o ganlyniad. Mewn ymateb i hynny, mae Asiant Cefnffyrdd De Cymru a'i gontractwr wedi gorfod cyflwyno goruchwyliaeth safle 24 awr o'r pympiau gan eu harchwilio bob pedair awr, gan gynnwys drwy'r nos. Yn dilyn hynny, ni fu unrhyw fethiannau pellach. Byddwn yn dysgu gwersi, byddan nhw'n dysgu'r gwersi o'r hyn sydd wedi digwydd, nawr bod y ffordd wedi ei thrwsio ac ar fin cael ei hailagor yn llawn.