Grŵp 14: Gwybodaeth a chanllawiau (Gwelliannau 25, 26, 47, 53)

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:25 pm ar 19 Mawrth 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Julie James Julie James Labour 6:25, 19 Mawrth 2019

(Cyfieithwyd)

Diolch, Dirprwy Lywydd. Mae Gwelliant 25 yn gwella adran 41 o Ddeddf Tai (Cymru) 2014, a fydd yn helpu i ategu'r canllawiau presennol a roddir i awdurdod trwyddedu gan Weinidogion Cymru fel y gallant gynnwys darpariaeth benodol ynghylch materion sydd i'w hystyried gan awdurdod trwyddedu wrth benderfynu a yw methiant i ad-dalu taliad gwaharddedig neu flaendal cadw yn effeithio ar addasrwydd unigolyn i gael ei drwyddedu o dan Ran 1 o Ddeddf Tai (Cymru) 2014. Mae'n helpu, felly, i sicrhau bod cysylltiad priodol rhwng darpariaethau'r Bil a'r system cofrestru a thrwyddedu landlordiaid ac asiantau. Yn y pen draw, bydd landlord neu asiant sy'n codi taliad gwaharddedig yn peryglu eu gallu i ddal y drwydded angenrheidiol i allu wneud gwaith gosod neu reoli eiddo. Bydd y darpariaethau hyn yn helpu i atal arferion diegwyddor gan nifer fach o asiantau a landlordiaid, sy'n bla ar y sector rhentu preifat.

Bydd gwelliant 26 yn sicrhau bod awdurdodau tai lleol yn gwneud trefniadau i wybodaeth fod ar gael i'r cyhoedd yn eu hardaloedd ym mha ffordd bynnag sy'n briodol am effaith y Ddeddf yn eu barn nhw. Bydd hyn yn cynnwys gwybodaeth ynglŷn â sut y gall deiliaid contract adennill taliad gwaharddedig neu flaendal cadw. Er ein bod yn disgwyl i landlordiaid ac asiantau gydymffurfio i raddau helaeth iawn â'r Ddeddf, gallai fod rhai achosion lle mae angen i ddeiliaid contract adennill taliadau gwaharddedig drwy'r llys. Bydd y gwelliant hwn yn cynorthwyo unrhyw ddeiliaid contract i ddod o hyd i wybodaeth a chymorth i'w cynorthwyo i adennill taliad gwaharddedig neu flaendal cadw.

Rwyf o'r farn bod gwelliannau 25 a 26 yn ychwanegiadau defnyddiol i'r Bil, ac rwy'n gobeithio y bydd yr Aelodau yn eu cefnogi. Mae'n siomedig gweld gwelliannau 47 a 53 eto ar ôl Cyfnod 2. Cawsant eu gwrthod yn briodol bryd hynny am resymau da, ac nid yw'r rhesymau hynny wedi newid. Yn dilyn Cyfnod 2, rhannais fy nghynllun cyfathrebu â'r Pwyllgor Cymunedau, Cydraddoldeb a Llywodraeth Leol. Fel y byddan nhw wedi gweld, mae'n nodi manylion graddau'r strategaeth gyfathrebu eang y byddwn yn ei defnyddio i sicrhau bod pawb yn gwbl ymwybodol o effaith y Bil. Mae gennym ni gyswllt uniongyrchol â landlordiaid ac asiantau drwy Rhentu Doeth Cymru. Byddan nhw'n derbyn hysbysiad o'r dyddiad y bydd y Bil hwn yn dod i rym. Byddan nhw hefyd yn derbyn canllawiau penodol i roi gwybod iddyn nhw am yr hyn y gellir ac na ellir codi tâl amdano a beth yw'r cosbau am dorri'r ddeddfwriaeth hon. Ni fydd hyn ar gyfer y landlordiaid a'r asiantau hynny sydd wedi cytuno i dderbyn diweddariadau drwy negeseuon e-bost neu lythyrau yn unig, bydd pob un landlord ac asiant yn derbyn yr wybodaeth hon.

Byddwn yn cyhoeddi fersiwn wedi'i diwygio o'r canllawiau i denantiaid, gan nodi hawliau a chyfrifoldebau tenantiaid, a byddwn yn annog landlordiaid ac asiantau i ddarparu'r rhain i denantiaid. Mae'r canllawiau ar gael ar-lein ar hyn o bryd. Rydym ni wedi bod a byddwn ni'n parhau i fod mewn trafodaethau â rhanddeiliaid yn y sector. Bydd grwpiau landlordiaid ac asiantau yn ddefnyddiol wrth atgoffa eu haelodau am eu cyfrifoldebau, a'r gwaharddiadau o dan y Bil. Rydym yn disgwyl i grwpiau sy'n cynrychioli buddiannau tenantiaid—Shelter Cymru, Cyngor ar Bopeth ac Undeb Cenedlaethol Myfyrwyr Cymru, er enghraifft—i fod ar flaen y gad yn cyfleu'r neges i denantiaid a darpar denantiaid.

Caiff cod ymarfer Rhentu Doeth Cymru Cod ei ddiweddaru hefyd i adlewyrchu'r darpariaethau yn y ddeddfwriaeth hon. Bydd hyn yn ei gwneud hi'n glir y gallai torri unrhyw amod yn y ddeddfwriaeth hon beryglu'r drwydded i weithredu yng Nghymru. Byddwn, wrth gwrs, yn diweddaru Rhentu Doeth Cymru a'r 22 o awdurdodau lleol am y dyddiadau pan fydd y gyfraith newydd hon yn gymwys, drwy gyswllt rheolaidd fy swyddogion â nhw, megis drwy'r panel arbenigwyr tai a grŵp rhanddeiliaid Rhentu Doeth Cymru. Bydd y gweithgareddau hyn yn cyd-fynd  â chyfathrebu mwy cyffredinol i rybuddio'r cyhoedd yng Nghymru am y newidiadau yr ydym yn eu gwneud, drwy'r cyfryngau, y cyfryngau cymdeithasol a sianeli eraill.

Yn y pen draw, ni fydd y ddeddfwriaeth hon yn effeithiol os nad ydym yn sicrhau ein bod yn gwneud popeth y gallwn i sicrhau bod pawb yn glir ynghylch y rheolau newydd. Mae'r hyn y mae David Melding yn ei gynnig gyda'r gwelliannau hyn eisoes yn mynd i gael ei wneud. Rwyf wedi gwneud yr ymrwymiad hwnnw i'r pwyllgor, ac rwy'n ei ailadrodd i chi i gyd yma heddiw. Byddai ei gynnwys yn y ddeddfwriaeth sylfaenol hon yn ddiangen. Mae'n ddigwyddiad unwaith yn unig a bydd yn ddiangen ar ôl un mis. Mentraf ddweud, nad yw o bosibl yn gyfraith dda? Felly, rwy'n annog yr Aelodau i wrthod gwelliannau 47 a 53.