Part of the debate – Senedd Cymru am 6:28 pm ar 19 Mawrth 2019.
Rwy'n gwybod bod gwelliant 25 yn allweddol i naratif canolog y Llywodraeth ac, yma yng Nghymru, yr hyn sy'n atal gwyro o'r gyfraith yn y pen draw yw y gallai landlord golli ei drwydded o dan Rhentu Doeth Cymru, ac adlewyrchir hyn yn y gwelliant hwn, yn benodol yn gysylltiedig â methiant i ad-dalu taliad gwaharddedig. Fel rwyf wedi ei ddweud, rwy'n credu ein bod wedi colli cyfle drwy beidio â sicrhau bod y taliad gwaharddedig yn cael ei ad-dalu ar adeg talu'r hysbysiad cosb benodedig. Rwyf eisiau ailadrodd fy rhwystredigaeth ynghylch pam mae hyn, i mi, yn gwneud y Bil hwn ychydig yn llai na'r hyn y gallai fod. Fodd bynnag, gallai ffordd y Llywodraeth o fynd ati, fel yr amlinellwyd, fod yn effeithiol fel ail orau ac yn rhan o gyfres ehangach o fesurau a bwriad polisi, fel y disgrifiodd y Gweinidog. Byddwn ni'n eu cefnogi nhw heddiw, ar ôl methiant fy ngwelliannau cynharach, oherwydd o leiaf maen nhw'n cyflawni rhywfaint o'r bwriad yr oeddwn i'n ei hyrwyddo.
Os caf droi at yr ymgyrch wybodaeth. Rwy'n falch bod y Llywodraeth wedi newid ei barn ychydig yn y maes hwn, oherwydd pan gyflwynais fy ngwelliant yng Nghyfnod 2, roeddwn dan yr argraff nad oedd Llywodraeth Cymru yn mynd i gyflwyno unrhyw newidiadau a fyddai'n ei gwneud yn ofynnol cynnal ymgyrch gyfathrebu gref. Felly, rydym ni wedi cynnig a derbyniaf hynny, ond y dull yw eich bod yn rhoi'r cyfrifoldeb ar awdurdodau lleol, ac rwy'n credu y dylai fod yn gyfrifoldeb i Lywodraeth Cymru. Felly, mae fy ngwelliant cyntaf, gwelliant 17, yn gosod y gofyniad hwnnw ar Weinidogion Llywodraeth Cymru i gymryd camau rhesymol i roi gwybod i ddeiliaid contractau, landlordiaid ac asiantau gosod am y newidiadau sy'n cael eu cyflwyno yn y Bil, ac mae'n deillio o argymhelliad 2 yn adroddiad Cyfnod 1 y Pwyllgor Cymunedau, Cydraddoldeb a Llywodraeth Leol.
Mae gwelliant 53 yn ganlyniad i welliant 47 a byddai'n caniatáu i welliant 47 ddod i rym ar y diwrnod ar ôl y Cydsyniad Brenhinol. Bydd hyn yn caniatáu i'r ymgyrch wybodaeth ac effeithiau'r Bil gael eu lledaenu i'r holl randdeiliaid perthnasol ar y cyfle cynharaf, a chyn i'r darpariaethau perthnasol o'r hyn a fyddai erbyn hynny yn Ddeddf ddod i rym.
I mi, dyma rai o'r elfennau mwyaf allweddol o'r polisi cyfan hwn, a nod y gwelliant hwn, fel yr wyf wedi'i gyflwyno, yw sicrhau bod gennym ni broses sy'n debyg i honno a ddilynwyd yn y Ddeddf Diddymu'r Hawl i Brynu a Hawliau Cysylltiedig (Cymru) 2018 y llynedd. Roedd consensws eang ar y pryd gan randdeiliaid ei bod yn rhan bwysig o gyflwyno gwaharddiad ac y dylai gael ei chyfleu yn glir. Dywedodd Sefydliad Tai Siartredig Cymru, a dyfynnaf:
Mae'n rhaid cael rhaglen gynhwysfawr ac eglur o weithgarwch cyfathrebu â chymorth i sicrhau bod y cyhoedd yn ymwybodol o'r hyn y mae ffioedd yn ei gynnwys ac felly yr hyn y gallai gweithredu'r ddeddfwriaeth hon ei olygu ar gyfer y bobl hynny sy'n rhentu yn y dyfodol.
Roeddynt hefyd yn gwneud cymhariaeth â'r darpariaethau yn Neddf Diddymu'r Hawl i Brynu a Hawliau Cysylltiedig (Cymru), fel rwyf eisoes wedi cyfeirio atynt, sy'n gosod dyletswyddau ar Weinidogion Cymru ac awdurdodau lleol i wneud tenantiaid yn ymwybodol o'r newidiadau sydd ar ddod. A chafwyd llawer o drafodaeth ar yr elfen hon ar adeg hynt y ddeddfwriaeth honno. Mewn tystiolaeth lafar, tynnwyd sylw at y ffaith bod Shelter wedi cynnal ymgyrch gyfathrebu fawr yn yr Alban i wneud asiantau gosod a thenantiaid yn ymwybodol o'r newidiadau.
Felly, rwy'n falch bod Llywodraeth Cymru wedi gwrando i'r graddau hynny ac wedi pwysleisio'r angen am ryw fath o ymgyrch. Byddwn yn gwylio hyn yn ofalus iawn, os na fydd ein gwelliant ni yn pasio, hynny yw, ac yn sicrhau bod y rhan hon o'r newid yn y gyfraith yn cael ei chyfleu'n effeithiol. Rwy'n credu ei bod yn bwysig, wrth inni wneud cyfraith, Dirprwy Lywydd, ein bod ni'n rhoi llawer o sylw i'r rhan hon o'r hyn yr ydym yn ei wneud a'r angen i'w gyfathrebu'n effeithiol. Ond gwnaf un cais olaf i'r Aelodau i gefnogi fy fersiwn i, yr wyf i o'r farn, gan ei fod yn rhoi'r cyfrifoldeb ar Weinidogion, ei fod yn ffordd fwy cadarn o fynd ati i sicrhau y ceir ymgyrch wybodaeth effeithiol.