Part of the debate – Senedd Cymru am 6:38 pm ar 19 Mawrth 2019.
Diolch. Dyma ein gwelliannau i sicrhau bod y gyfraith yn dechrau ar 1 Mehefin 2019. Byddai hyn yn dod â'r ddeddfwriaeth yn unol â Lloegr, lle bydd deddfwriaeth debyg yn dechrau ar 1 Mehefin.
Mae llawer o asiantaethau gosod a landlordiaid yn gweithredu ar sail Cymru a Lloegr, felly er y bydd wedi'i wahardd yn Lloegr, byddant yn ddi-os yn cynyddu'r ffioedd ar gyfer tenantiaid Cymru os nad yw ein deddfwriaeth ni yn cyfateb â hynny. Yr hyn nad ydym ni ei eisiau iddi ddigwydd yw sefyllfa lle mae ffioedd wedi'i gwahardd mewn mannau eraill, ond mae cynnydd yn araf yma.
Cafodd Llywodraeth Cymru ei llusgo o'i hanfodd i'r ddeddfwriaeth hon a thrafodwyd nifer o ddadleuon yn galw ar i ffioedd asiantau gosod gael eu gwahardd yn y Siambr hon cyn i'r Llywodraeth gydnabod o'r diwedd fod yna broblem wirioneddol yn y fan yma. I lawer ohonom ni, mae marc cwestiwn o hyd ynghylch ymrwymiad y Llywodraeth hon ar y cwestiwn hwn.
Gwelsom gyda sawl darn o ddeddfwriaeth yn y gorffennol bod cynnydd ar weithredu wedi bod yn araf, y tu ôl i'r amserlen, ac yn aml yn methu â gwireddu'r addewidion a wnaethpwyd pan oeddynt ar eu hynt drwy'r lle hwn. Rydym ni wedi gweld hynny gyda llawer o ddarpariaethau Deddf Rhentu Cartrefi (Cymru) 2016 y Cynulliad blaenorol, maen nhw eto i ddod i rym, ac mae Shelter Cymru yn nodi bod Lloegr nid yn unig wedi dal i fyny â Chymru ond wedi gweithredu deddfwriaeth debyg cyn i ni wneud hynny.
Fy mhwynt olaf fyddai hyn: mewn cynulliad dinasyddion y DU a gynhaliwyd ym mis Chwefror, gofynnwyd i'r Prif Weinidog y cwestiwn: 'A wnewch chi weithio gyda ni i sicrhau bod ffioedd asiantau gosod yn cael eu gwahardd yng Nghymru erbyn dechrau blwyddyn academaidd 2019-20?' Ateb y Prif Weinidog oedd, 'rwy'n falch o ddweud mai hwn yw'r hawsaf i'w ateb oherwydd, fel y clywsoch chi, mae yna Fil gerbron y Cynulliad, y Bil Rhentu Cartrefi. Mae'n cael ei ystyried nawr a bydd yn gwahardd ffioedd asiantau gosod yng Nghymru. Nid yw pa mor gyflym y bydd y Bil yn cyrraedd y llyfr statud yn nwylo'r Llywodraeth. Mae yna Gynulliad sy'n ei drafod, ac rydym yn eu dwylo nhw hefyd, ond rwy'n optimistaidd os y cawn ni fwrw ymlaen ag ef fel y bwriadwn fwrw ymlaen ag ef, bydd ffioedd gosod wedi'u gwahardd yn yr haf cyn dechrau blwyddyn academaidd 2019-2020.' Gofynnodd llywydd undeb y myfyrwyr wedyn, 'rwyf eisiau cadarnhau, ac yn gofyn am yr ail waith, a wnewch chi weithio gyda ni i sicrhau bod ffioedd asiantaethau gosod yn cael eu gwahardd ar gyfer y flwyddyn academaidd nesaf, ie neu na?' A'r ateb oedd 'ie'.
Felly, rydym ni wedi cyflwyno hyn, ac os bydd y Llywodraeth yn ei wrthod bydd rhai cwestiynau difrifol i'w hateb, ond os caiff ei wrthod hoffwn ymrwymiad clir gan y Llywodraeth ac iddi ddweud ar goedd pryd fydd y ddeddfwriaeth hon yn cael ei gweithredu, ac mae hynny'n golygu dyddiad. Felly, os nad Mehefin, pryd?