3. Datganiad gan y Prif Weinidog: Y Diweddaraf am Drafodaethau'r UE

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:35 pm ar 19 Mawrth 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour 3:35, 19 Mawrth 2019

(Cyfieithwyd)

Yn rhan ganol yr hyn yr oedd gan Adam i'w ddweud—mae ganddo obsesiwn â phobl nad ydyn nhw yn y Cynulliad hwn, ac nad ydyn nhw'n atebol iddo. Felly, fe wnaf i siarad drosof fy hun a'r cyfrifoldebau sydd gennyf yn y fan yma. Credaf fod Llywodraeth Cymru wedi bod yn gyson o'r dechrau a bod ein safbwynt yn hollol eglur. Efallai ei fod yn gymhleth, ond mae'n eglur, a dyna'r safbwynt yr wyf i wedi ei amlinellu y prynhawn yma—bod cytundeb i'w wneud ar sail y cynigion yr ydym ni yn gyson wedi eu cefnogi ers iddyn nhw gael eu ffurfio'n gyntaf mewn trafodaethau gyda Phlaid Cymru yma yn y Cynulliad, ac rydym ni'n parhau i gefnogi'r cynigion hynny. Rwy'n gwybod fod yr Aelod wedi ymbellhau cryn dipyn oddi wrthyn nhw'n ddiweddar, ac, wrth gwrs, mae ganddo berffaith hawl i wneud hynny, ond nid ydym ni wedi gwneud hynny. Rydym ni'n dal i gredu eu bod yn cynnig ateb a allai weithio i Gymru a dyna fy safbwynt i heddiw.

Nid yw hi'n gwneud unrhyw les i neb, pan fo nhw'n dweud eu bod o blaid sefyllfa, i beidio ag edrych ar yr anawsterau sydd efallai ynghlwm â'r sefyllfa honno. Er fy mod i'n cefnogi—fe wnaf i ddweud hynny eto; rwyf wedi dweud hynny droeon yn y fan yma—ail bleidlais gyhoeddus fel datrysiad i Dŷ'r Cyffredin sydd mewn parlys, nid oes neb ar ei ennill drwy beidio ag edrych ar y pethau y byddai'n rhaid eu datrys ar gorn yr ateb hwnnw, a dyna'r hyn y ceisiais i ei wneud y prynhawn yma. A byddai eu hwfftio fel pe na baen nhw'n bodoli, fel pe na fyddai cynnal ail refferendwm yn gynhennus—. Mae'r mater hwn yn gynhennus yn y Siambr hon, mae'r mater hwn yn gynhennus yn ein cymdeithas. Os cawn ni bleidlais arall—ac os mai dyna sydd ei angen arnom ni, byddaf yn ei gefnogi'n llwyr—yna byddwn yn gwybod y ceir pobl a fydd yn arddel safbwyntiau gwahanol cryf ynghylch hynny, ac nid yw ysgwyd pen a gweithredu fel pe na bai hynny'n bwysig yn gwneud cyfiawnder ag arwyddocâd y penderfyniad hwnnw.

Beth fyddai safbwynt Llywodraeth Cymru pe byddai ail refferendwm? Wel, rwyf wedi dweud hyn yn eglur droeon hefyd—os ceir ail refferendwm, a bod aros yn yr Undeb Ewropeaidd ar y papur pleidleisio hwnnw, yna nid oes dim a welais yn y ddwy flynedd a hanner diwethaf yn fy arwain i gredu bod y cyngor a roesom ni i bobl yng Nghymru yn y refferendwm cyntaf yn gyngor anghywir. Fe wnaethom ni gynghori pobl bryd hynny bod modd sicrhau dyfodol pobl yng Nghymru orau drwy aelodaeth barhaus o'r Undeb Ewropeaidd, a hynny fyddai fy nghyngor onest i bobl pe caem ni gyfle arall i bleidleisio ar hynny. Caiff dyfodol Cymru ei sicrhau orau drwy aelodaeth o'r Undeb Ewropeaidd. Nawr, mae llawer o bobl yma yn anghytuno—wrth gwrs eu bod nhw. Dyna pam y dywedais y byddai'r ddadl yn anochel yn un a fyddai'n ein rhannu. Ond dyna yw fy marn onest. Nid yw unrhyw beth a welais yn y cyfamser wedi newid hynny. Byddai'n safbwynt anodd ei gyfleu i lawer o bleidleiswyr Llafur sydd o farn wahanol i hynny. Ond os cawn ni bleidlais gyhoeddus arall, a bod aros yn yr Undeb Ewropeaidd ar y papur pleidleisio, cyngor y Llywodraeth hon fydd mai hynny sydd fwyaf llesol i Gymru.

Gadewch imi droi at y pwynt olaf—[Torri ar draws.] Mae'n ddrwg gennyf, Dirprwy Lywydd. Y pwynt olaf un a wnaeth yr Aelod oedd yr un ynglŷn ag adroddiad Jonathan Portes. Dyna'r ail adroddiad a ddarparwyd gan yr Athro Portes i Lywodraeth Cymru. Roeddwn yn falch iawn o'r cyfle i gwrdd ag ef ac i drafod ei adroddiad cyntaf. Yr hyn y mae'n ei wneud yw nodi dau o'r diffygion mawr yn y polisi ymfudo a gyflwynwyd gan Lywodraeth y DU: mae'r polisi yn mynnu gosod terfyn cyflog mympwyol ac yn mynnu rhannu'r gweithlu yn fympwyol rhwng y rhai medrus a'r rhai di-grefft. Nid oes unrhyw un o'r pethau hynny yn gweithio i Gymru.

Siaradais yn fanwl â Chadeirydd y Pwyllgor Cynghori ar Ymfudo a gofyn iddo a oedd wedi gwneud unrhyw ddadansoddiad o'r gosodiadau hynny o ran economi Cymru. Dywedodd wrthyf nad oedd. Nid yw'n syndod bod yr Athro Portes—y prif arbenigwr ar y materion hyn yn y DU—yn dod i gasgliad sy'n dweud y byddai isafswm cyflog o £30,000 yn groes i fuddiannau gwasanaethau cyhoeddus, busnesau a phrifysgolion yng Nghymru. Ac mae disgrifio pobl sy'n gweithio yn ein system gofal cymdeithasol fel rhai anfedrus ac, felly, nad oes angen eu recriwtio o rannau eraill o'r Undeb Ewropeaidd yn mynd yn gwbl groes i'r gwaith sy'n cael ei wneud gan bobl o rannau eraill o'r Undeb Ewropeaidd bob dydd yng Nghymru gan ddarparu gwasanaethau i rai o'r bobl fwyaf agored i niwed yn ein cymuned. Byddwn yn cefnogi casgliadau adroddiad Portes, a phan yr ydym ni wedi cael cyfle priodol i gnoi cil arno ac i'w drafod gyda'r awdur, yna byddwn yn mynegi'n eglur ein casgliadau o ran hynny.