6. Dadl: Dadansoddiad o Effaith Diwygio Lles Llywodraeth y DU ar Aelwydydd yng Nghymru

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:23 pm ar 19 Mawrth 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Isherwood Mark Isherwood Conservative 4:23, 19 Mawrth 2019

(Cyfieithwyd)

Diolch. Yn 2010, etifeddodd Llywodraeth y DU gylch o anobaith, gyda diweithdra a dibyniaeth aml-genhedlaeth wedi gwreiddio'n ddwfn mewn gormod o leoedd, a Chymru ar ei hôl hi. Nawr mae gennym ni fwy o bobl mewn gwaith nag erioed o'r blaen ac mae cyflogau yn y DU yn codi ar y gyfradd gyflymaf ers mwy na degawd. Ac mae'r ffigurau sydd newydd eu cyhoeddi gan y Swyddfa Ystadegau Gwladol yn dangos bod lefelau lles personol a sgoriau iechyd meddwl wedi gwella yn y DU ar ôl 2011.

Rwy'n cynnig gwelliant 1, sy'n cydnabod dadansoddiad Llywodraeth Lafur Cymru o effaith diwygio lles. Er hynny, mae ei natur wleidyddol a'i fod yn hepgor meysydd allweddol o newid, gan gynnwys newidiadau gan Lywodraeth y DU i lwfansau treth incwm personol ers 2010 a chyflwyno credyd cynhwysol a thaliadau annibyniaeth personol yn achos siom i ni. Siom i ni hefyd yw diffyg nodau ystyrlon gan Lywodraeth Cymru i leihau tlodi. Wrth feio Llywodraeth y DU yn barhaus am achosi amddifadedd yng Nghymru, maen nhw'n ceisio osgoi'r gwirionedd mai yn eu dwylo nhw y mae llawer o'r ysgogiadau wedi bod i fynd i'r afael â thlodi dros 20 mlynedd. Ac, fel y canfu 'A yw Cymru'n Decach?' adroddiad y Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol fis Hydref diwethaf, mae tlodi ac amddifadedd yn parhau'n uwch yng Nghymru nag yng ngwledydd eraill Prydain. Cymru yw'r genedl leiaf cynhyrchiol yn y DU ac mae cyflogau wythnosol canolrifol yng Nghymru yn is nag yn Lloegr a'r Alban. Yn ddamniol, dangosodd ffigurau'r Swyddfa Ystadegau Gwladol ar gyflogau gweithwyr y DU yn 2018 hefyd fod cyflogau cyfartalog yn is yng Nghymru ac wedi tyfu'n fwy araf nag yng ngwledydd eraill y DU yn y flwyddyn flaenorol. Mewn gwirionedd, 20 mlynedd ar ôl datganoli, gan Gymru y mae'r cyflogau clir isaf ymysg gwledydd y DU.

Canfu adroddiad 'UK Poverty 2017' Sefydliad Joseph Rowntree fod 60 y cant o oedolion o oedran gweithio mewn aelwydydd di-waith mewn tlodi o'i gymharu â 16 y cant o'r rhai mewn aelwydydd sy'n gweithio. Mae Llywodraeth Cymru ei hunan wedi cyfaddef bod cyflogaeth yn un o'r ffyrdd gorau o fynd i'r afael ag anghydraddoldeb. Mae Tŷ'r Cyffredin—[Torri ar draws.] Mae'n ddrwg gen i, pwy sy'n siarad? Ie, mae'n ddrwg gen i.