6. Dadl: Dadansoddiad o Effaith Diwygio Lles Llywodraeth y DU ar Aelwydydd yng Nghymru

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:26 pm ar 19 Mawrth 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Isherwood Mark Isherwood Conservative 4:26, 19 Mawrth 2019

(Cyfieithwyd)

Diolch. Wel, byddaf yn sôn am hynny yn ystod gweddill fy araith, ac rwyf innau hefyd wedi bod yn ysgrifennu at Weinidogion San Steffan am y materion a godwyd yn fy mhrofiad i gydag etholwyr.

Dywedodd Pwyllgor Dethol Gwaith a Phensiynau Tŷ'r Cyffredin yn 2012,

Mae cefnogaeth eang i'r egwyddorion y tu ôl i gredyd cynhwysol, ac rydym ninnau o'r un farn.

A dywedodd Ysgrifennydd cysgodol Gwaith a Phensiynau'r Blaid Lafur yn 2014,

Mae Llafur yn cefnogi egwyddor credyd cynhwysol.

Mae credyd cynhwysol yn disodli system sy'n ffaelu, ac mae'r dystiolaeth yn dangos bod pobl yn fwy tebygol o gael swydd, a symud i mewn i waith yn gynt ac aros mewn gwaith yn hwy. Serch hynny, fel y dywed Llywodraeth y DU, dylai unrhyw faterion, o'i chyflwyno, gael sylw, ac fe wnaiff hynny ddigwydd. Fel y dywedodd Ysgrifennydd Gwaith a Phensiynau'r DU fis Tachwedd diwethaf,

Rwy'n gwybod bod problemau gyda chredyd cynhwysol, er gwaethaf ei fwriadau da... Byddaf yn gwrando ac yn dysgu oddi wrth y grwpiau arbenigol yn y maes hwn sy'n gwneud gwaith mor dda. Rwy'n gwybod y gall fod yn well.

Wrth i mi siarad yn y fan hon fis Tachwedd diwethaf, manylais ar gamau a gymerwyd gan Lywodraeth y DU i ymdrin â phryderon ynglŷn â rhoi credyd cynhwysol ar waith a oedd wedi eu cyhoeddi eisoes. Er bod y rhwydwaith banc bwyd yr oeddech chi'n sôn amdano wedi agor yn 2004, gyda'r nod o gael banc bwyd ym mhob tref yn y DU, dywedodd yr Ysgrifennydd Gwaith a Phensiynau fis Tachwedd diwethaf,

Rydym ni eisoes wedi cyflwyno taliadau 100% ymlaen llaw, rhoi cyllideb ar gyfer cymorth, taliadau uniongyrchol i landlordiaid a thalu dwy wythnos yn ychwanegol o fudd-dal tai i bobl sy'n symud o Fudd-Dal Tai i Gredyd Cynhwysol.

Dan daliadau annibyniaeth personol, mae 31 y cant o hawlwyr anabl yn derbyn y gyfradd uchaf o gymorth erbyn hyn o'i gymharu â 15 y cant dan lwfans byw i'r anabl. Er hynny, rwyf wedi cefnogi llawer o'm hetholwyr i herio penderfyniadau ar daliadau annibyniaeth personol yn llwyddiannus tra bod y gweithwyr iechyd proffesiynol a oedd yn cynnal eu hasesiadau yn arddangos ymwybyddiaeth wael a diffyg dealltwriaeth o'r rhwystrau y mae eu cyflyrau yn eu creu iddyn nhw. Rwyf wedi ysgrifennu droeon hefyd at Weinidogion yn yr Adran Gwaith a Phensiynau ynglŷn â hyn. Felly, rwy'n croesawu datganiad yr Ysgrifennydd Gwaith a Phensiynau fod nifer yr apeliadau ar daliadau budd-dal anabledd personol sy'n dyfarnu yn erbyn Llywodraeth y DU—72 y cant haf y llynedd—yn rhy uchel. Hefyd, fe fydd hi'n rhoi sylw i hyn a chyhoeddiadau eraill, gan gynnwys y bwriad i integreiddio'r taliad annibyniaeth personol, credyd cynhwysol a Lwfans Cyflogaeth a Chymorth yn un gwasanaeth rhannu gwybodaeth i leihau'r angen i ymgeiswyr orfod cyflwyno gwybodaeth sawl tro. Dim ond ddoe fe glywais i gan elusen yng Nghymru sydd â rhan yn hyn am eu gwaith gyda'r Adran Gwaith a Phensiynau i gefnogi pobl gyda namau ar y synhwyrau i gael gwaith.

Dylai Llywodraeth Cymru hithau chwarae ei rhan hefyd. Er enghraifft, dylai ymateb yn gadarnhaol i'r alwad gan Dai Cymunedol Cymru iddi hi ac awdurdodau lleol Cymru weithio gyda'r Ganolfan Byd Gwaith yng Nghymru i gyd-leoli gwasanaethau a chaniatáu i fudd-daliadau gan awdurdodau lleol gael eu gwneud ar yr un pryd â chredyd cynhwysol, a chan gyhoeddi cynllun cadarn i fynd i'r afael â thlodi sy'n cynnwys nodau perfformiad clir a mesurau o gynnydd. Diolch.