Part of the debate – Senedd Cymru am 6:03 pm ar 20 Mawrth 2019.
Diolch, Lywydd. Daeth y newid i oedran pensiwn y wladwriaeth, a gyhoeddwyd yn 1993, yn sgil deddfwriaeth cydraddoldeb ac amryw o achosion yn y llysoedd Ewropeaidd. Roedd newidiadau mewn disgwyliad oes yn cael eu hystyried hefyd. Deddf Pensiynau 1995 a arweiniodd yn gyntaf at gydraddoli, pan ysgogodd cyfarwyddeb yr UE Lywodraeth y DU i gydraddoli oedran ymddeol ar gyfer dynion a menywod—a oedd yn 65 oed a 60 oed ar y pryd. Dewisodd Llywodraeth y DU ei lefelu ar 65 oed, gyda chynnydd fesul cam yn oedran pensiwn y wladwriaeth i fenywod rhwng 2010 a 2020.
Yn dilyn Deddf 1995, parhaodd y cynnydd gwirioneddol ac amcanestynedig yn y boblogaeth bensiynwyr yn gyflymach nag a ragwelwyd, oherwydd hirhoedledd cynyddol. Felly penderfynodd y Llywodraeth Lafur ar y pryd nad oedd oedran pensiwn y wladwriaeth sefydlog yn 65 oed yn fforddiadwy nac yn gynaliadwy, a chyflwynodd Ddeddf Pensiynau 2007, gan godi oedran pensiwn y wladwriaeth i 68 fesul cam rhwng 2024 a 2046.
Nododd y Llywodraeth glymblaid newidiadau pellach yn Neddf Pensiynau 2011 a gyflymodd y broses o gydraddoli oedran pensiwn y wladwriaeth i fenywod a chyflwyno'r cynnydd yn oedran pensiwn y wladwriaeth wedi'i gydraddoli i 66 oed erbyn 2020. Fodd bynnag, roedd hyn yn cynnwys consesiwn fel na fyddai unrhyw ddynes yn gweld cynnydd o fwy na 18 mis yn yr oedran y dôi'n gymwys i gael pensiwn y wladwriaeth, o'i gymharu ag amserlen Deddf 1995, ar gost o £1.1 biliwn i'r Trysorlys.
Deddf Pensiynau 2014—