Part of the debate – Senedd Cymru am 3:41 pm ar 26 Mawrth 2019.
Diolch yn fawr iawn, Siân, ac rwy'n wirioneddol werthfawrogi'r gefnogaeth yr ydych chi'n ei rhoi i'r ddeddfwriaeth hon, oherwydd fy mod i'n gwybod bod eich plaid chi wedi bod yn gefnogol iawn—ac roedd Jocelyn a Lindsay yn rhagorol—ac rwy'n credu bod Helen Mary Jones wedi bod yn gefnogol iawn yn y Cynulliad blaenorol. Rwy'n credu ein bod ni'n unedig o ran eisiau gwella bywydau plant. Felly, diolch yn fawr iawn i chi am eich cefnogaeth.
Ar y ddau gwestiwn yr ydych chi'n eu gofyn, fel y dywedwch, mae dros 50 o wledydd—54 o wledydd, rwy'n credu—wedi cael gwared ar yr amddiffyniad erbyn hyn ac mae mwy yn ystyried gwneud hynny. Felly rwy'n credu bod hyn yn rhywbeth a ddaw, yn y pen draw, i bobman. Rwy'n credu bod gwersi i'w dysgu. Un o'r pethau yr wyf i'n credu sy'n bwysig iawn yw y dylid, o gyflwyno'r ddeddfwriaeth, pan fydd yn derbyn Cydsyniad Brenhinol, gael digon o amser inni ganiatáu iddi ymsefydlu. Felly, rydym ni'n ystyried cyfnod sylweddol o amser, hyd at ddwy flynedd, a gall Gweinidogion ei chyflwyno pan fyddan nhw'n teimlo bod yr amser yn iawn. Credaf ei bod yn bwysig iawn i bawb fod yn ymwybodol o'r newid, ac i wneud hynny, bydd gennym ymgyrch ymwybyddiaeth gyhoeddus fawr, sy'n bwysig iawn, ac wedyn, mae'n bwysig iawn hefyd fod y staff ar y rheng flaen, y bobl sy'n mynd at bawb yn gyffredin—. Oherwydd bydd gan bob mam ei bydwraig a'i hymwelydd iechyd, ac mae'n bwysig iawn inni allu mynegi'r neges drwyddyn nhw am y newid i'r gyfraith fel y bydd pobl yn gwybod beth a olygir gan y newid yn y gyfraith. Felly, rwy'n credu bod hynny'n bwysig iawn, iawn ac rydym ni wedi dysgu hynny.
Y peth arall a ddysgwyd, sy'n gysylltiedig â'ch ail gwestiwn, yw nad oes llawer o ystyr i newid cyfraith ar ei phen ei hun. Mae'n rhaid i hynny ddod gyda'r wybodaeth, ond hefyd gyda chymorth i rieni. Ac mae hynny'n gwbl hanfodol yn fy marn i. Felly, rydym yn ein gweld ein hunain yn ehangu'r cymorth i rieni. Fel y dywedwch chi, mae Dechrau'n Deg a Theuluoedd yn Gyntaf yn ffynonellau enfawr o gymorth, ond nid ydyn nhw o reidrwydd yn cyrraedd pob teulu sydd mewn angen. Felly, mae'r ymwelwyr iechyd a'r bydwragedd yn gwbl hanfodol—eu bod nhw'n gallu cario'r neges. Ac, wrth gwrs, mae rhaglen Llywodraeth Cymru, 'Rhianta. Rhowch Amser Iddo.', sy'n rhywbeth a ddefnyddir yn eang, ac rydym ni'n bwriadu cynyddu swm y cymorth a roddir.
Yr hyn a ddysgwyd oddi wrth wledydd eraill yw bod llawer o ofid, anesmwythder a phryderon rhesymol yn aml yn dod yn sgil deddfwriaeth o'r fath. Ond, yn aml iawn, yn fuan ar ôl gweithredu'r ddeddfwriaeth, mae'r ysbryd yn newid ac mae pobl yn dechrau holi beth oedd diben yr holl ffwdan, mewn gwirionedd. Rwy'n weddol sicr mai dyna fydd yn digwydd yma, y byddwn ni'n gallu symud ymlaen, rwy'n gobeithio, wedi i'r ddeddfwriaeth gael ei phasio. Ac rwy'n credu mai dyna'r hyn a ddysgwyd oddi wrth wledydd eraill, ni chafwyd llawer o ofid wedi i'r newid ddigwydd, ac nid oes unrhyw wlad, hyd yn oed gyda newid yn ei llywodraeth, wedi ceisio gwrthdroi'r ddeddfwriaeth. Felly, rwy'n credu ein bod wedi dysgu, pan ddaw'r ddeddfwriaeth, mai dyna pryd y bydd y newid yn y ddeddfwriaeth yn dylanwadu mewn gwirionedd ar ysbryd y wlad. Felly, unwaith eto, diolch ichi am eich cefnogaeth.