Part of the debate – Senedd Cymru am 6:35 pm ar 27 Mawrth 2019.
Hyd yma, yn ystod fy amser fel Dirprwy Weinidog, rwyf wedi siarad ag amrywiaeth o bobl sy'n ymwneud â bywydau plant a theuluoedd. Rwyf wedi siarad ag uwch-swyddogion awdurdodau lleol, gwleidyddion lleol, sefydliadau trydydd sector, ac rwyf wedi siarad yn uniongyrchol â phlant a phobl ifanc am eu profiadau o wasanaethau hefyd, ac rwy'n credu mai dyna un o'r ymarferion pwysicaf a wneuthum—gwrando'n uniongyrchol ar blant a phobl ifanc. Ac er bod y profiadau a glywais wedi bod yn amrywiol—roedd yr hyn a ddywedasant wrthyf yn cynnwys amrywiaeth o ymatebion—rwy'n parhau i gael fy synnu a fy nghalonogi gan ymroddiad ac angerdd y bobl sy'n ymwneud â helpu plant a theuluoedd sy'n byw drwy adegau ansefydlog iawn. Rhaid i mi siarad ar ran llawer o weithwyr cymdeithasol a gweithwyr yn y system gofal plant sy'n gweithio galed ac sydd o ddifrif yn ceisio gwella bywydau plant, a cheir llawer o benderfyniad i wneud y peth iawn. Rwyf am inni, y Llywodraeth, wneud popeth a allwn i hwyluso a chefnogi'r gweithwyr cymdeithasol hynny a'n rhanddeiliaid i wneud yn siŵr ein bod yn ceisio darparu'r gwasanaethau gorau posibl. Felly, dyna yw dymuniad diffuant y Llywodraeth, ein bod am wella bywydau plant sydd mewn amgylchiadau anodd, a gwyddom y bydd y plant a'r bobl ifanc sy'n dod i gysylltiad â gwasanaethau cyhoeddus yn mynd drwy'r amgylchiadau teuluol mwyaf anodd a heriol, ac rwyf wedi edmygu'n fawr y ffordd y mae nifer o'r plant hynny wedi dangos gwydnwch mawr, yn aml, a'r dulliau o ymdopi â'r sefyllfaoedd anodd hynny.
Fel y cydnabu Neil McEvoy yn ei gyfraniad, rwy'n credu bod diogelwch plant yn bwysicach na dim, ac er ein bod yn gwneud popeth a allwn i weithio gyda theuluoedd i gadw'r uned deuluol gyda'i gilydd, weithiau, sicrheir y budd pennaf i'r plentyn drwy fyw mewn trefniant gwahanol a dewis olaf yn bendant fydd hwnnw ac y dylai hwnnw fod bob amser. Gallai hyn fod, wrth gwrs, gyda'u teulu estynedig neu ffrindiau, neu'n aml gyda neiniau a theidiau neu mewn trefniadau mwy ffurfiol megis lleoliadau maeth sy'n berthnasau neu warcheidiaeth arbennig. Dylai plant sy'n byw mewn unrhyw un o'r trefniadau hyn gael y cymorth sydd ei angen arnynt hwy a'u gofalwyr i hybu eu lles, boed yn blant sy'n derbyn gofal ai peidio, a phan fo plentyn yn mynd i leoliad gofal, mae cyfrifoldeb ar bawb ohonom i sicrhau bod eu bywydau a'u cyfleoedd mor ffafriol â rhai eu cyfoedion. Rydym wedi ymrwymo i wneud popeth yn ein gallu ar gyfer y plant hynny, ac rwy'n siŵr y byddwch yn gwybod bod Llywodraeth Cymru wedi ymrwymo'n gyhoeddus i'n gweledigaeth ar gyfer gwasanaethau plant yn ein rhaglen lywodraethu, 'Symud Cymru Ymlaen' a'r strategaeth genedlaethol, 'Ffyniant i Bawb'.
Ddirprwy Lywydd, mae ein Prif Weinidog yn cefnogi'r weledigaeth hon yn gadarn, ac mae wedi nodi ei flaenoriaethau, a chredaf y byddant yn helpu awdurdodau lleol i ganolbwyntio eu hymdrechion ar ble y gellir sicrhau effaith sylweddol. Ac i gefnogi'r blaenoriaethau hynny, byddaf yn gweithio gydag awdurdodau lleol yn unigol—gydag awdurdodau lleol unigol—i leihau nifer y plant mewn gofal yn ddiogel, ac fel y bo'n briodol, nifer y lleoliadau y tu allan i'r sir a'r tu allan i'r wlad. Fe soniodd yr Aelod yn ei gyfraniad am y niferoedd cynyddol o blant mewn gofal, a chredaf ei fod yn gwneud pwynt pwysig iawn. Mae'r Llywodraeth yn dymuno lleihau'r niferoedd sydd mewn gofal ac rydym am wneud hynny'n ddiogel. Felly, yn ystod mis Ebrill a mis Mai eleni, bydd ein swyddogion yn cyfarfod â phob awdurdod lleol i siarad gyda hwy ynglŷn â sut y gallwn weithio gyda'n gilydd i wneud cynnydd ar y blaenoriaethau hyn ac i roi cynlluniau priodol ar waith ar gyfer rhai o'r plant hyn oherwydd, yn amlwg, rhaid inni roi ystyriaeth i'r ddemograffeg a'r amgylchedd y mae'r awdurdodau lleol yn darparu gwasanaethau ynddynt fel y gallwn ddeall yr heriau a chynhyrchu ateb wedi'i deilwra gyda'n gilydd. Felly, rwy'n gobeithio y caf gyfle i roi'r wybodaeth ddiweddaraf i chi ynglŷn â chynnydd y gwaith hwn.