Penderfyniad yr Uchel Llys heddiw ynghylch yr ymchwiliad i ddiswyddo Carl Sargeant

Part of 5. Cwestiynau Amserol – Senedd Cymru am 3:21 pm ar 27 Mawrth 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Adam Price Adam Price Plaid Cymru 3:21, 27 Mawrth 2019

(Cyfieithwyd)

Mae'r Trefnydd wedi dweud bod y Llywodraeth yn diolch i'r llys am yr eglurder y mae'n ei gynnig bellach, ond ymddengys—i mi, o leiaf—fod y datganiad hwnnw braidd yn aneglur, felly a all ddatgan yn ddiamwys a yw'r Llywodraeth yn derbyn dyfarniad y llys yn llawn, ac felly'n ildio unrhyw hawl sydd ganddi i apelio? Ac os gallech egluro hefyd, oherwydd yn y penderfyniad, cyfeirir at gyflwyniadau sydd bellach yn cael eu ceisio gan gwnsler yn yr achos ynghylch y camau nesaf, o ran union natur yr iawn sy'n cael ei orchymyn. Pwy fydd yn cyfarwyddo'r cwnsler yn yr achos hwnnw? Ai'r cyn Brif Weinidog neu'r Prif Weinidog presennol?

Nawr, dywedodd yr Arglwydd Ustus Haddon-Cave a Mr Ustus Swift yn glir, fel y clywsom gan Andrew R.T. Davies, yn eu dyfarniad fod y cyn Brif Weinidog wedi torri ei addewid o annibyniaeth mewn sawl ffordd: wrth roi cylch gwaith ymlaen llawn i'r Ysgrifennydd Parhaol, heb ei gyhoeddi, yn breifat, ar 9 Tachwedd, a bod y protocol gweithredol y cyfeiriodd y Trefnydd ato wedi'i lunio a'i gwblhau gan y cyn Brif Weinidog mewn ymgynghoriad â'i gwnsler. A all y Trefnydd ddweud a oedd unrhyw aelodau o'r Llywodraeth bresennol yn ymwybodol fod cylch gwaith wedi'i roi i'r Ysgrifennydd Parhaol ymlaen llaw, a bod y cyn Brif Weinidog wedi parhau i ddylanwadu ar brotocol gweithredol yr ymchwiliad, rhywbeth y daeth y llys i'r casgliad ei fod yn gwbl groes i'r datganiad i'r wasg a wnaed gan y Llywodraeth ar 10 Tachwedd? Os mai'r ateb i'r cwestiwn hwn yw nad oedd eraill yn ymwybodol, a all ddweud pryd y daethant yn ymwybodol ac o dan ba amgylchiadau?

Nawr, mewn perthynas â phedair agwedd y protocol gweithredol y mynnodd y cyn Brif Weinidog ei roi ar waith yn erbyn dymuniadau teulu'r Sargeantiaid, ac yn anghyfreithlon o ystyried annibyniaeth honedig yr ymchwiliad, a yw'r Llywodraeth yn bwriadu cytuno i unrhyw un neu bob un o geisiadau teulu'r Sargeantiaid am newidiadau yn y ffordd y cynhelir yr ymchwiliad, neu fel arall, a yw'r Llywodraeth yn bwriadu bwrw ymlaen beth bynnag yn unol â chyfarwyddwyd y cyn Brif Weinidog? A yw'r Trefnydd yn derbyn bod canfyddiad gan yr Uchel Lys fod Llywodraeth Cymru wedi ymddwyn yn anghyfreithlon mewn mater sydd, yn ddealladwy, o ystyried natur drasig y digwyddiadau hyn, wedi ennyn cryn ddiddordeb cyhoeddus, yn ergyd ddifrifol iawn i enw da'r Llywodraeth mewn perthynas â gonestrwydd ac uniondeb? Os felly, a wnaiff hi ymrwymo i groesawu ymrwymiad newydd i dryloywder yn yr achos hwn? Yn benodol, a yw'n fodlon ac a yw'n gallu dweud wrthym faint o gymorth ariannol a roddwyd i'r cyn Brif Weinidog a chyn-gynghorwyr arbennig yn yr amryw gamau cyfreithiol a ddygwyd gerbron mewn perthynas â'r achos hwn?

Ac yn olaf, a gawn ni ofyn i'r ymchwiliad i ddatgelu gwybodaeth heb ganiatâd, y cyfeirir ato yn y dyfarniad, ac y gwrthwynebodd y diffynyddion yn yr achos hwn ei gyhoeddi, gael ei gyhoeddi o'r diwedd?