Part of the debate – Senedd Cymru am 3:33 pm ar 2 Ebrill 2019.
Yn wahanol i Darren Millar, rwy'n croesawu'r cyfleoedd hyn, oherwydd mae'n rhoi inni enghraifft arall o ba mor ddi-glem yw'r sefydliad hwn—fel yn wir y mae'r Tŷ'r Cyffredin—o ran y farn boblogaidd. Y broblem sylfaenol a greodd yr anhrefn a'r dryswch hwn yw bod Prif Weinidog y DU o blaid aros, gyda Chabinet sy'n gryf o blaid aros, a Phlaid Seneddol—y Blaid Geidwadol—yn Nhŷ'r Cyffredin sydd â mwyafrif o bobl sydd eisiau aros, bod gennym ni yng Nghymru Lywodraeth sy'n gryf o blaid aros, roedd pob un Aelod Cynulliad Llafur, pob un Aelod Cynulliad Plaid Cymru o blaid aros, ac maen nhw i gyd yn dal i fod. A'r hyn sy'n digwydd yma, gyda'r holl anhrefn a'r dryswch yn Nhŷ'r Cyffredin dros yr ychydig wythnosau diwethaf, yw bod arhoswyr didrugaredd yn ceisio gohirio'r broses tan, yn y pen draw, maen nhw'n gobeithio, y gellir dad-wneud canlyniad y refferendwm. Mae'r datganiad yn dweud mai'r broblem yw Llywodraeth na all dderbyn 'na' yn ateb—ac wrth gwrs mae hynny'n wir mewn perthynas â chytundeb Theresa May. Ond y tu hwnt i hynny, y broblem yw ei bod yn Llywodraeth na wnaiff dderbyn 'ymadael' yn ateb, ac mae hynny'n broblem gyda Llywodraeth Cymru hefyd. Gwyddom fod y rhan fwyaf o'r cyhoedd yng Nghymru ac yn y Deyrnas Unedig, a rhai ardaloedd a gynrychiolir gan ASau Llafur, gan fwyafrifoedd mawr iawn, iawn, o blaid 'ymadael', ac nid oes unrhyw dystiolaeth wirioneddol fod barn y cyhoedd wedi newid yn y ddwy a hanner i dair blynedd diwethaf. Y broblem yw na allwn ni gyflawni ar ganlyniad y refferendwm, a ddigwyddodd er gwaethaf ymdrechion gorau y Llywodraeth, busnesau mawr, y cyfryngau a chymaint o fuddiannau breintiedig eraill o blaid 'aros'. Roedd y llyfryn enwog, a anfonodd y Llywodraeth ar ein traul ein hunain i bob cartref yn y wlad, a oedd yn dweud, heb unrhyw amod neu amwysedd, 'Dyma eich penderfyniad'—i'r bobl —'bydd y Llywodraeth yn gweithredu yr hyn yr ydych chi'n ei benderfynu, heb anwadalu'—y broblem yw nad oes neb sydd mewn sefyllfa i gyflawni eisiau cyflawni, ac ymdrechion cyson y sefydliad, mewn un ffordd neu'r llall, i rwystro'r penderfyniad hwnnw sydd yn y pen draw wedi creu'r sefyllfa yr ydym ni ynddi heddiw.
O ran y cynigion undeb tollau o wahanol fathau, cyhoeddwyd y pôl piniwn ComRes diweddaraf ynglŷn â hyn ddoe, ac mae 57 y cant o'r cyhoedd yn dweud bod aros mewn undeb tollau yn golygu nad ydym ni wedi gadael. Felly, nid oes unrhyw ddiben breuddwydio, pe byddai Llywodraeth Cymru yn llwyddo yn ei uchelgeisiau nad ydym ni yn ymarferol yn gadael yr UE, nad yw hynny'n mynd i arwain at ddicter cyhoeddus eang, a allai droi'n annifyr iawn, y byddem ni i gyd—[Torri ar draws.] Nid dweud yr wyf i mai hyn sydd arnaf i eisiau digwydd, ond rydym ni yn gwybod bod yna gyfran sylweddol o'r cyhoedd yn teimlo wedi'u bradychu, nid yn unig o ran y mater penodol hwn, ond o ran amryw o faterion, gan y sefydliad gwleidyddol. Ac roedd y bleidlais Brexit yn gymhleth iawn, ac nid oedd dim ond, i lawer o bobl, am yr UE, ond roedd yn crisialu ymdeimlad o ymddieithrio oddi wrth y prosesau gwleidyddol yn gyfan gwbl. Os nad ydym ni'n cyflawni ar ganlyniad Brexit y refferendwm diwethaf, caiff hynny ei waethygu ymhellach, a phe byddem ni'n cael refferendwm arall, pam fyddem ni'n credu y dylai hynny fod yn bendant os nad oedd yr un cyntaf yn bendant? A ddylem ni ei wneud y gorau o dri? Y gorau o bump? Y gorau o 10? A ddylem ni ei wneud yn ddigwyddiad blynyddol fel y Nadolig, y gallwn ni ei ddathlu'n gyson bob blwyddyn?
Yn y pen draw, mae hwn yn gwestiwn o ymddiriedaeth rhwng gwleidyddion a phobl, ac yn y bôn, rwy'n credu mai dyna bellach y mae hyn wedi datblygu i fod. Mae'r cyhoedd ym Mhrydain yn teimlo'n gyffredinol—[Torri ar draws.] Ydych, rydych chi yn cael pregeth gennyf i, oherwydd chi sydd eisiau bradychu ymddiriedaeth pobl Cymru a phobl Prydain, oherwydd eich bod yn coleddu barn wahanol iddyn nhw y mae'r Senedd yn San Steffan—