Part of the debate – Senedd Cymru am 5:57 pm ar 3 Ebrill 2019.
Diolch ichi, Lywydd. Rwy'n falch o gael cyfle heddiw i ailddatgan cydnabyddiaeth y Llywodraeth hon i bwysigrwydd parhau i wella gwasanaethau iechyd meddwl. Hoffwn ddweud fy mod yn croesawu naws gyffredinol y ddadl heddiw, gyda llawer o gyfraniadau ystyrlon, gan gynnwys y rhai rwy'n cytuno â hwy a'r rhai lle nad wyf yn cytuno â phob rhan unigol. Credaf ei bod yn ddefnyddiol cael dadl wirioneddol iach lle ceir gwahaniaeth barn ac yn gyffredinol, rwy'n credu, uchelgais a rennir i weld gwelliannau i brofiadau a chanlyniadau drwy ein gwasanaethau iechyd meddwl, ac yn bwysig, y pwynt nad mater ar gyfer y gwasanaeth iechyd yn unig yw hwn. Yn aml, mae'r gwelliannau a'r pethau sy'n gwneud pobl yn wydn mewn perthynas â'u hiechyd meddwl yn ymwneud â mwy na'r gwasanaeth iechyd yn unig.
Nawr, un o brif rannau'r cynnig a'r ddadl heddiw yw'r adroddiad thematig gan Arolygiaeth Gofal Iechyd Cymru ac Arolygiaeth Gofal Cymru. Mae'n amlygu themâu a materion allweddol sy'n deillio o'u cyd-adolygiadau o dimau iechyd meddwl cymunedol. Mae'r cyd-adolygiadau'n adlewyrchu natur integredig y gwasanaethau hyn rhwng byrddau iechyd lleol ac awdurdodau lleol, ond mae'r adroddiad thematig yn canolbwyntio ar wasanaethau i oedolion. Wrth gwrs, rydym wedi trafod cleifion mewnol CAMHS yn gynharach heddiw yn y cwestiwn amserol, ac mae gennym lawer iawn o waith ar y gweill i geisio gwella gwasanaethau iechyd meddwl ar gam cynharach, mwy ataliol yn y cyd-grŵp gorchwyl a gorffen gweinidogol mewn ymateb i'r adroddiad 'Cadernid Meddwl'. Mae'r adroddiad thematig yn cydnabod bod cynnydd yn digwydd, gan gynnwys cydweithredu cynyddol rhwng iechyd a gofal cymdeithasol ac ar ddarparu gwasanaeth ymatebol yn ystod cyfnod pan ydym yn wynebu craffu a galw cynyddol am wasanaethau iechyd meddwl. Mae'r adroddiad yn gwneud 23 o argymhellion ar gyfer gwella, a gallaf gadarnhau bydd y Llywodraeth yn ymateb i bob un o'r argymhellion hynny.
Nawr, mewn ymateb cychwynnol i'r adroddiad, ysgrifennodd prif weithredwr GIG Cymru at Arolygiaeth Gofal Iechyd Cymru ar 20 Mawrth. Roedd yn nodi disgwyliadau Llywodraeth Cymru y bydd byrddau iechyd yn ymgysylltu â phartneriaid awdurdod lleol i ddarparu cynlluniau gwella cadarn fel eu hymateb i'r argymhellion yn yr adroddiad, a gallaf gadarnhau y bydd cefnogi timau iechyd meddwl cymunedol yn faes blaenoriaeth yn ein cynllun cyflawni 'Law yn Llaw at Iechyd Meddwl'. Byddwn yn ymgynghori ar y cynllun cyflawni o fewn yr ychydig fisoedd nesaf, a bydd y cynllun cyflawni hefyd yn datblygu'r argymhellion o'r adolygiad diweddar o gynllunio gofal a thriniaeth gan uned gyflawni'r GIG. I gefnogi'r gwelliannau hyn, byddwn yn targedu buddsoddiad ychwanegol dros y flwyddyn ariannol nesaf. Bydd hwnnw'n cynnwys arian i gynyddu'r ystod o therapïau seicolegol a mynediad atynt, a bydd yn adeiladu ar y £5.5 miliwn ychwanegol a ddarparwyd yn y flwyddyn sydd newydd ddod i ben.
Mae'r cyd-adolygiad hefyd yn gwneud argymhellion mewn perthynas â system wybodaeth gofal cymunedol Cymru. Rydym wedi ymrwymo arian sylweddol i gefnogi gweithredu'r system TGCh hon ar draws ein 22 awdurdod lleol a'n saith bwrdd iechyd. Mae'n ymdrin â'r rhyngwyneb rhannu gwybodaeth o fewn y byrddau iechyd a rhwng byrddau iechyd ac awdurdodau lleol, gan gynnwys ein tîm iechyd meddwl cymunedol. Hoffwn ymateb i rai o'r pwyntiau am y set ddata graidd ar gyfer iechyd meddwl yr ydym wedi ymrwymo i'w chwblhau. Bydd yn cynnwys nodi targedau priodol ac ystyrlon a datblygu dull sy'n canolbwyntio mwy ar ganlyniadau o gyflawni'r gwaith hwn. Datblygir yr eitemau data hyn gan fwrdd llywio prosiect cenedlaethol amlasiantaethol, ac ar hyn o bryd maent yn mynd drwy'r bwrdd safonau arloesedd ar gyfer Cymru er mwyn sicrhau eu bod yn cael eu casglu mewn ffordd gyson. Nid wyf eisiau gorfod esbonio sut y mae'r ystadegau a gynhyrchwn yn y pen draw yn wahanol mewn gwahanol rannau o'r wlad. Mae'r gwaith yn digwydd fesul cam ar hyn o bryd ond mae disgwyl iddo ddod i ben erbyn diwedd y flwyddyn galendr hon, a bydd y set ddata'n cael ei chynnwys o fewn y system wybodeg ar gyfer gofal cymunedol yng Nghymru. O safbwynt iechyd meddwl, rydym wedi cyflogi staff i gefnogi gwaith yn uniongyrchol gyda thimau ledled Cymru drwy gydol 2019 i dreialu casglu data a ffurflenni gan ddefnyddio ein systemau TG presennol i baratoi ar gyfer gweithredu o fewn y system wybodaeth ar gyfer gofal cymunedol yng Nghymru. [Torri ar draws.] Fe wnaf.
Bydd hyn yn cynnwys gwaith i lywio ymarfer sy'n canolbwyntio ar ganlyniadau, yn casglu gwybodaeth am brofiad defnyddwyr o wasanaethau ac yn gwella cysondeb wrth ddefnyddio mesurau canlyniadau ac i fesur cynnydd a gwellhad. Byddwn yn anelu i ymestyn y gwaith hwnnw ar draws yr holl dimau yn 2020-21, fel bod data iechyd meddwl yn cael ei gyhoeddi'n rheolaidd pan fydd y system yn gweithredu'n llawn ac yn briodol.