Part of the debate – Senedd Cymru am 2:35 pm ar 30 Ebrill 2019.
Trefnydd, hoffwn godi rhai materion a ddaeth i'm sylw yn ystod ymweliad diweddar â champws y Rhondda yng Ngholeg y Cymoedd. Fe'm hysbyswyd gan uwch reolwyr yn y coleg, a ColegauCymru, am y cyfyngiadau ariannol difrifol, nid yn unig ar golegau, ond ar fyfyrwyr hefyd. Nid yw taliadau lwfans cynhaliaeth addysg, a allai olygu hyd at £30 yr wythnos i rai myfyrwyr, wedi cynyddu gyda chostau byw ers 2004. Wedi'i addasu ar gyfer chwyddiant, dylai taliadau sefyll yn awr ar £45.25 yr wythnos—50 y cant yn uwch na'r hyn y mae rhai myfyrwyr yn ei gael nawr. Cefais fy hysbysu mai prinder arian yn aml yw'r rheswm pam mae myfyrwyr o gefndiroedd tlotach yn rhoi'r gorau i'w cyrsiau. Felly, a gaf fi ofyn am ddatganiad gan y Gweinidog Addysg ynghylch mynd i'r afael â'r cyfyngiadau ariannol ar fyfyrwyr coleg er mwyn sicrhau bod addysg yn hygyrch i bawb, waeth beth fo incwm y teulu?
Mae ColegauCymru a'r prifathro yng Ngholeg y Cymoedd hefyd yn pryderu am yr ardoll prentisiaethau, sydd yn eu barn nhw yn dreth ar gyflogwyr Cymru. Ac mae llawer yn teimlo bod cyflogwyr Cymru yn cael eu cosbi. Gan nad yw Cymru yn gweithredu'r cynllun talebau digidol, ceir teimlad ymhlith cyflogwyr nad ydynt yn cael eu cyfraniadau ardoll yn ôl. Yn Lloegr, mae'r cynllun hwn yn gweithio'n wahanol a gall cyflogwyr gael eu cyfraniadau'n ôl. Felly, yn sgil hynny, mae rhai cwmnïau yng Nghymru bellach yn hyfforddi eu prentisiaid yn Lloegr. A oes gan Lywodraeth Cymru unrhyw syniad faint o gwmnïau o Gymru sy'n hyfforddi eu prentisiaid yn Lloegr? Ac ymhellach, hoffwn wybod a all y Llywodraeth hon weithio gyda'r sector i oresgyn y problemau sy'n gysylltiedig â'r ardoll prentisiaethau er mwyn atal cyflogwyr Cymru rhag colli allan, ac i fynd i'r afael â'r problemau biwrocrataidd y mae cwmnïau yng Nghymru yn eu hwynebu. Byddwn yn croesawu datganiad neu ddadl ar y mater hwn yn fawr.