Wel, Ddirprwy Weinidog, fe ddywedwch mai mater i'r llysoedd yw dehongli'r ddeddfwriaeth hon, ond mae hefyd yn ddyletswydd ar y ddeddfwrfa hon i wneud ei bwriad deddfwriaethol yn glir. Ac un o'r rhesymau pam nad oedd ein plaid yn arbennig o hoff o'r Bil hwn, fel yr oedd ar y pryd, yw nad oedd hi erioed yn glir i ni sut y gellid ei orfodi a hyd yn oed yn awr, mae'r dyletswyddau y buoch yn cyfeirio atynt yn y drafodaeth hon heddiw—nid yw'n glir i mi'n hollol sut y gellir rhoi camau ar waith yn erbyn unrhyw un o'r cyrff cyhoeddus os byddant yn methu yn y dyletswyddau hynny, ar wahân i adolygiad barnwrol, nad yw, yn fy marn i, yn ffordd hawdd o gwbl i unrhyw un o'n hetholwyr gael mynediad at gyfiawnder mewn gwirionedd.  

Nid dyma'r tro cyntaf i mi anghytuno â barn gyfreithiol, os caf ei roi felly. Mae'r barnwr yn yr achos hwn—. Nid wyf yn gwybod beth yw'r manylion—yn amlwg, rwy'n gwybod am y canlyniad, ond nid wyf yn gwybod beth oedd y manylion a gyflwynwyd i gefnogi'r cais am adolygiad barnwrol, felly nid wyf yn gwybod beth a welodd mewn gwirionedd, ond gallaf ddweud yn bendant, yn achos ysgol Craig-cefn-parc ac ysgol Felindre yn fy rhanbarth i, pan ofynnwyd am gyngor gan y comisiynydd, rhoddodd set o ganllawiau a chyngor cynhwysfawr iawn inni ar sut y dylai cyrff cyhoeddus wneud mwy na dim ond cydymffurfio â'r dyletswyddau y cyfeiriwch atynt, ond yn hytrach dylent ddangos hefyd sut yr oeddent wedi cydymffurfio â'r dyletswyddau hynny, ac yn sicr nid oedd hynny'n wir yn achos y ddwy ysgol a grybwyllais, a fyddai, yn fy marn i—fy marn bersonol i—yn dal i fod yn agored i achos adolygiad barnwrol mae'n debyg pe bai'r gymuned leol yn dymuno gwneud hynny.

Felly, pan fyddwn yn sôn am gryfder y Ddeddf hon, rwy'n deall yr hyn a ddywedwch am newid diwylliant, ond mae yna ffordd o'i chryfhau fel offeryn cyfreithiol hefyd, ac efallai y gallaf eich gwahodd i edrych arno—mae'r papur a gawsom gan y comisiynydd yn nodi'r cyngor hwn yn un go faith—i weld a fyddai'n werth cyflwyno is-ddeddfwriaeth i wneud peth o'r cyngor hwn yn statudol, fel bod yr holl gyrff cyhoeddus—y 44 y cyfeirioch chi atynt—yn gwybod yn union beth sy'n rhaid iddynt ei wneud er mwyn dangos eu bod wedi cydymffurfio â'r dyletswyddau hyn, a pheidio â dibynnu ar gymunedau, gawn ni ddweud, a fydd yn straffaglu i ddod o hyd i arian er mwyn i adolygiad barnwrol wthio'r cyfan yn ôl atynt, ar y sail eu bod yn rhy dlawd, yn ôl pob tebyg, i roi camau ar waith yn erbyn penderfyniadau gwael.