A gaf i ofyn am ddau ddatganiad, os gwelwch yn dda, yn gyntaf ar ddiagnosis a rheoli canser y prostad yng Nghymru? Ddeuddeg diwrnod yn ôl, diweddarodd y Sefydliad Cenedlaethol dros Ragoriaeth mewn Iechyd a Gofal, neu NICE, eu canllawiau ar gyfer diagnosis a rheoli canser y prostad yng Nghymru a Lloegr, gan argymell, ymysg pethau eraill, y dylid cynnig gwyliadwriaeth weithredol fel dewis sylfaenol ar gyfer dynion â chanser y prostad cyfyngedig risg isel. Ac mae'r canllawiau a ddiweddarwyd yn ddiweddar yn cynnwys y datganiad y dylid cynnig delweddu atseiniol magnetig amlbarametrig i ddynion, neu sganiau mpMRI, cyn biopsi os oes amheuaeth fod ganddynt ganser y prostad cyfyngedig.

Dywedodd Prostate Cancer UK y dylai'r dechneg ddiagnostig arloesol hon fod ar gael ym mhob rhan o Gymru yn y dyfodol, gan roi terfyn ar yr amrywiaeth bresennol o ran cael gafael ar wasanaethau, sydd wedi golygu bod rhai dynion wedi talu'n breifat am sganiau. Ym mis Mawrth y llynedd, cyhoeddodd y GIG yn Lloegr ei fod yn lansio gwasanaeth un stop gan ddefnyddio technegau MRI i gael diagnosis amserol yn Lloegr. Fis Rhagfyr diwethaf, cyhoeddodd NICE ganllawiau drafft newydd yn argymell rhagfiopsi mpMRI pan yr amheuir canser y prostad. Ym mis Ionawr, ysgrifennodd Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol Llywodraeth Cymru, sy'n eistedd ar y dde i chi—Mr Gething—at Aelodau'r Cynulliad i ddweud ei fod wedi gofyn i bob bwrdd iechyd gydweithio â Bwrdd Wroleg Cymru i sicrhau bod ganddynt gynlluniau gweithredu llawn. Yn yr un llythyr, dywedodd fod byrddau iechyd wedi cadarnhau eu bod, ar hyn o bryd, yn darparu gofal yn unol â'r canllawiau cyfredol. Fodd bynnag, pan gefais i gyfarfod, ynghyd â chlaf, â Betsi Cadwaladr fis Rhagfyr diwethaf cafwyd ymddiheuriad ffurfiol ganddynt am beidio â darparu gofal a oedd yn unol â chanllawiau NICE ar gyfer y mpMRI ôl-fiopsi a chadarnhau y byddent yn ad-dalu'r dynion a oedd wedi talu yn unol â hynny.

Fel y dywed Prostate Cancer, mae mpMRI yn chwyldroi diagnosis o ganser y prostad. Dylai Llywodraeth Cymru felly ymateb i'w galwadau nhw ac eraill, gan gynnwys Gofal Canser Tenovus, i Lywodraeth Cymru sicrhau bod mpMRI bellach ar gael ledled Cymru. Er i Mr Gething ddweud wrth y Cynulliad ym mis Mawrth y bydd yn disgwyl, pan fydd NICE yn argymell mpMRI rhagfiopsi, fod pob bwrdd iechyd yng Nghymru yn diwygio'u llwybrau yn unol â hynny, rhaid iddo felly fynd gam ymhellach a sicrhau eu bod yn gwneud hynny. Felly galwaf am ddatganiad ar fater sydd wedi mynd â llawer o amser y Siambr hon ac sydd wedi ysgogi nifer o faterion.