Part of the debate – Senedd Cymru am 4:39 pm ar 21 Mai 2019.
A gaf i ddiolch i David Rees am ei gwestiynau ac, unwaith eto, am ei gefnogaeth i'r prosiect hwn hefyd, a fydd yn dod â manteision aruthrol i Gwm Dulais? Bydd yn trawsnewid cyfleoedd i lawer o bobl, yn ifanc a heb fod mor ifanc, yng Nghwm Dulais, sy'n chwilio am swyddi o safon uchel sy'n talu cyflogau da. Rwy'n hynod ddiolchgar i'r gwaith sy'n cael ei wneud ar y cyd rhwng cynghorau Powys a Chastell-nedd Port Talbot a Llywodraeth Cymru. Nid dyma'r unig fenter ar y cyd ac nid dyma'r unig bartneriaeth sydd gan Lywodraeth Cymru ar hyn o bryd gydag awdurdodau lleol ledled Cymru—mae llawer o bartneriaethau eraill, fel y bartneriaeth sy'n ymwneud â gorsaf fysiau Caerdydd, y bartneriaeth yng Nghasnewydd, lle bu Llywodraeth Cymru yn gweithio gyda'r sector preifat ar y ganolfan gynadledda ryngwladol, a'r bartneriaeth yr ydym ni wedi gallu ei ffurfio gyda Chyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam ynghylch y gyfnewidfa drafnidiaeth yn Wrecsam. Rwy'n awyddus, lle bynnag a phryd bynnag y bydd hynny'n bosib, i gydweithio ar greu cyfleusterau a chyfleoedd a sicrhau ein bod yn cynllunio'r amgylchiadau lle gall busnesau ffynnu gyda'i gilydd. Mae'r brwdfrydedd a ddangoswyd gan Gastell-nedd Port Talbot a Phowys wedi creu argraff anhygoel arnaf.
Eisoes, mae'r sector yn cydweithio'n agos iawn â llawer o brifysgolion ledled y DU ac mae trafodaethau ar y gweill rhwng y sector a phrifysgolion ynghylch sut y gallwn ni fanteisio i'r eithaf ar gyfleoedd ymchwil, datblygu ac arloesi yn y Deyrnas Unedig. Wrth gwrs, oherwydd agosatrwydd Prifysgol Abertawe at y lleoliad penodol hwn, rwy'n credu y bydd manteision enfawr i'r sefydliad hwnnw. Ond ni fydd yn gyfyngedig i Brifysgol Abertawe yn unig. Mae arnaf eisiau gwneud yn siŵr ein bod yn denu'r gorau a'r mwyaf disglair ond ein bod hefyd yn creu cynifer o gyfleoedd ar gyfer ein prifysgolion ein hunain, ac mae'n rhaid dweud hefyd, ar gyfer ein sefydliadau addysg bellach a'r cyrff hynny sy'n cynnig cynlluniau dysgu sy'n seiliedig ar waith. Rwy'n credu y bydd hi'n gwbl hanfodol i'r bartneriaeth sgiliau rhanbarthol yn y rhanbarth ystyried y prosiect penodol hwn yn flaenoriaeth er mwyn sicrhau y gall digonedd o bobl fedrus ei wasanaethu ac, yn wir, yn elwa ohono.
Hoffwn gyfeirio Dai Rees at fy natganiad o ran y gwaith gydag Innovate UK a Network Rail, ond y cam nesaf fydd cynnal dadansoddiad hyfywedd o brosiectau technegol gyda'r diwydiant rheilffyrdd yn ei gyfanrwydd. Dyma'r ymarferiad a fydd, os yw'n llwyddiannus—ac mae pob argoel hyd yma'n dangos y bydd yn llwyddiannus—yn gwneud yr achos buddsoddi yn un grymus iawn yn wir. Rydym ni ar hyn o bryd yn ceisio cyngor cyfreithiol ar y dewisiadau caffael ar gyfer y gwaith dadansoddi hwn. Dylid dweud hefyd, Dirprwy Lywydd, fod potensial y prosiect hwn i greu swyddi cynaliadwy mewn ar hen safle glo yn hynod o ddeniadol. Ond dydym ni ddim yn mynd i orffwys ar ein rhwyfau a disgwyl i'r cyhoedd ei gefnogi'n ddifeddwl. Yn wir, bydd cam nesaf y gwaith yn cynnwys ymgynghori manwl ar bob agwedd ar y prosiectau—yr agweddau hynny a nododd David Rees—y cyfleusterau, y trac ei hun, y cyfleoedd ymchwil a datblygu, y ganolfan a fydd yn sicrhau y caiff cyfleusterau addysg eu creu. Ac felly, byddwn yn gweithio gyda'n partneriaid mewn awdurdodau lleol yn ogystal â gyda'r grŵp adfywio lleol a'r gymuned leol, i sicrhau bod pawb yn gwbl ffafriol a chefnogol o'r ymyrraeth benodol hon.
Ac yna, mae cwmpas yr hyn y mae'n ei gynnig—holodd Dai Rees am fesuriadau'r trac ac am gludo nwyddau—wel, bydd cwmpas yr hyn y bydd yn ei gynnig yn dibynnu ar faint o ddiddordeb fydd gan y diwydiant rheilffyrdd ei hun. Ond rwy'n benderfynol o sicrhau, pan fyddwn ni'n cyflwyno'r cais cynllunio ar ddiwedd y flwyddyn hon neu ddechrau 2020, y bydd yn cynnwys yr holl elfennau yr wyf i wedi'u nodi yn fy natganiad ac y gobeithiaf y bydd yr holl Aelodau'n manteisio ar y cyfle i gael rhagor o wybodaeth amdanynt ar ôl y datganiad hwn.