Nid wyf i'n derbyn, Llywydd, yr hyn a ddywedodd Adam Price yn ei ragymadrodd. Pan ystyriwyd y cynnig unwaith eto yn ôl yn 2014, roedd y cyd-destun yn wahanol iawn, a cheisiais nodi hynny yn fy natganiad agoriadol. Yn 2014, nid oeddem erioed wedi clywed am Brexit. Yn 2014, roedd gan Lywodraeth Cymru gyllideb a oedd yn para nid yn unig am weddill tymor y Cynulliad hwnnw, ond hyd at dymor y Cynulliad wedyn, ac roedd gennym Ganghellor y Trysorlys a roddodd sicrwydd inni y byddai'r cyni'n dod i ben yn 2015. Yn y cyd-destun ariannol hwnnw, y penderfyniad cywir oedd ymchwilio i ffordd liniaru'r M4. Y cyd-destun sydd wedi newid ac sy'n golygu fy mod i wedi dod i benderfyniad gwahanol heddiw.

Nid yw Llywodraeth Cymru wedi llaesu dwylo, heb fuddsoddi yn yr holl bethau eraill hynny yr ydym ni'n gwybod am yr angen amdanyn nhw yn ein seilwaith trafnidiaeth: mae cynnig y metro ar gyfer y de wedi cael ei ddatblygu yn ystod y cyfnod yr ydym ni'n sôn amdano, ers 2014; datblygwyd y syniadau o ran bysiau y gwnaethom ni sôn amdanyn nhw'n gynharach y prynhawn yma yn ystod y cyfnod hwnnw hefyd. Felly, nid ydym wedi llaesu dwylo a gwneud dim o ran yr agenda ehangach honno ar gyfer seilwaith trafnidiaeth gyhoeddus tra'r oedd yr ymchwiliad yn mynd rhagddo. Ac rydym mewn sefyllfa well o lawer heddiw nag y buasem ni heb yr holl waith hwnnw sy'n digwydd.

Gwrandewais yn astud ar yr hyn a ddywedodd yr Aelod am ffyrdd gwell o wneud penderfyniadau, a chredaf ei fod ef yn gwneud pwynt pwysig yn hynny o beth. Y benbleth, y gwn y bydd ef yn ei chydnabod, gyda phenderfyniad anodd iawn, yw bod cymaint o safbwyntiau cryf a chymaint o safbwyntiau gwrthgyferbyniol, a bod rhaid sicrhau bod y broses yn wirioneddol agored fel bod pobl yn teimlo eu bod wedi cael eu cyfle a'u tro i leisio eu barn. Mae hynny wrth gwrs wedi effeithio ar ba mor gyflym y gellir gwneud penderfyniadau. Nawr, rwy'n credu ei fod ef yn iawn y dylem ni feddwl gyda'n gilydd a oes ffyrdd amgen o wneud y pethau hyn yn y dyfodol. Ond y ffordd i beidio â gwneud hynny, yn fy marn i, yw peidio rhoi cyfle i'r cyhoedd gael mynegi eu barn nhw—ac rwy'n gwybod nad oeddech chi'n awgrymu hynny o gwbl. Dim ond tynnu sylw ydw i at y ffaith honno, sef os ydych chi'n dymuno cynnwys y cyhoedd, fod hynny'n cymryd amser, ac mae bod yn bwyllog yn un o'r pethau sy'n arafu penderfyniadau ac yn rhwystro gwneud y pethau hyn mewn ffordd sydd mor amserol ag yr hoffem ni.

Yn olaf, ynglŷn â'r pwynt a wnaeth Adam Price am y comisiwn seilwaith cenedlaethol—wrth gwrs, fe wnaethom ni ystyried yn ofalus ai hwnnw oedd y grŵp priodol i droi ato i gael y cyngor yr oedd ei angen arnom, ond, mewn gwirionedd, swydd wahanol yw honno. Mae'r comisiwn seilwaith yno i feddwl yn y tymor hir, i feddwl dros orwel o 30 mlynedd, i'n cynghori ar anghenion hirdymor economi Cymru ac ar wasanaethau cyhoeddus. Yr hyn y bydd y grŵp arbenigol hwn yn ei wneud yw canolbwyntio ar unwaith ar y 28 o syniadau amrywiol eraill y mae'r arolygydd yn adrodd amdanynt a oedd un ddulliau amgen i ffordd liniaru'r M4, ac ar gyfres bellach o syniadau a ddaeth i'r amlwg ers i'r arolygydd gwblhau ei wrandawiadau, sy'n ffyrdd ymarferol y gellir mynd i'r afael â'r problemau gyda'r M4 yn y presennol. Mae hwn yn llawer mwy cyfyngedig, mae'n fyrrach o lawer, ac yn gyngor llawer mwy penodol sydd ei angen arnom ni. Nid trwy'r comisiwn seilwaith y byddai'r ffordd orau o gael y cyngor hwnnw oherwydd, yn wahanol i'r awgrym a wnaeth arweinydd yr wrthblaid, nid wyf eisiau gweld hyn yn cymryd eiliad yn hirach na'r hyn sydd raid i ddechrau gwneud gwahaniaeth i bobl Casnewydd o ran y problemau y maen nhw'n eu hwynebu o amgylch yr M4 heddiw.