5. Datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Y Wybodaeth Ddiweddaraf am Fwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:03 pm ar 4 Mehefin 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Vaughan Gething Vaughan Gething Labour 5:03, 4 Mehefin 2019

(Cyfieithwyd)

Diolch am y sylwadau a'r cwestiynau. Mae'n dda eich gweld yn ôl yn y Siambr, Angela; rydym ni wedi gweld eich colli chi. Dylwn i dynnu sylw at y ffaith—ac ni fuoch chi yma ers tro, ac rwy'n falch iawn o'ch gweld yn ôl—mae'r ffaith y byddwn i'n gwneud datganiad heddiw wedi bod yn y datganiad busnes ers rhai wythnosau; nid yw wedi cael ei gynhyrchu fel ymgais strategol i geisio tanseilio dadl yfory, ac mae'n gwbl briodol i'r Llywodraeth wneud datganiad yn ystod wythnos pedwaredd flwyddyn y bwrdd iechyd hwn yn cael ei roi mewn mesurau arbennig. Mae'n gyfnod o amser anarferol. Roedd Ymddiriedolaeth Sefydledig GIG Medway yn Lloegr mewn mesurau arbennig am ychydig llai na phedair blynedd, roedd Ymddiriedolaeth GIG Iechyd Barts yn Lloegr mewn mesurau arbennig am ychydig dros bedair blynedd ar sail ansawdd ac mae'n dal i fod mewn mesurau arbennig am resymau ariannol. Felly, mae'n anarferol yn y DU, ac nid ydym ni erioed wedi ceisio cuddio rhag y ffaith honno. Rwyf wedi dweud o'r blaen, ac rwy'n dweud eto ar y dechrau, cyn ymdrin â'r sylwadau a wnaethoch chi—i ddod allan o fesurau arbennig, mae'r Bwrdd Iechyd yn gorfod dangos nid yn unig y cynnydd, ond dangos rhywfaint o ffydd yn ei allu i barhau â'r cynnydd hwnnw a pharhau i wella. Ac mae'r fframwaith yr wyf wedi'i nodi o'r blaen wedi'i gynllunio i ddangos yn glir ar ba feysydd y mae angen gwelliant, ac i ddangos cynnydd gwirioneddol a chynaliadwy. Ond mae annibyniaeth y cyngor a gaf i cyn i mi orfod gwneud dewis wedyn—nid dewis rhywun arall mohono; fy newis i ydyw o hyd—mae'n dod o'r broses deirochrog honno sy'n cynnwys Prif Weithredwr GIG Cymru, Swyddfa Archwilio Cymru ac Arolygiaeth Gofal Iechyd Cymru. Mae'r sylwadau yr wyf wedi'u gwneud ar y cynnydd a fu yn dod o'r ffynonellau annibynnol o amgylch y bwrdd, nid y bwrdd yn marcio ei waith cartref ei hun. Felly, mae'r sylwadau rydych chi'n eu gwneud am wasanaethau iechyd meddwl a'r gwasanaeth y tu allan i oriau—nid yw'r gwasanaeth y tu allan i oriau yn destun mesurau arbennig bellach oherwydd y cyngor a gawsom ni ynghylch y gwelliant parhaus sydd wedi'i wneud. Yn wir, mae'r sylwadau a wneuthum yn fy natganiad, nid yn unig am CAMHS ond am wasanaethau iechyd meddwl i oedolion—eto mae hyn yn deillio o'r adborth gan gynghrair Gwasanaeth Gwybodeg GIG Cymru a hefyd gan Arolygiaeth Gofal Iechyd Cymru, a nodais hynny yn fy natganiad hefyd.

O ran eich sylw ehangach ynghylch pryd y byddwn yn gweld y cynnydd, wel, mewn gwirionedd ni allaf ddweud wrthych chi yn awr beth yw sefyllfa'r bwrdd, gan fy mod yn aros tan dymor yr hydref 2019 i weld faint o gynnydd a wnaed o safbwynt y fframwaith. Dyna a ddywedais i—y byddwn i'n dyfarnu ar y gwaith y maen nhw wedi'i wneud, ond, yn amlwg, bydd y cynnydd a wnaethant yn ystod y cyfnod hwnnw'n cael ei ystyried pan gynhelir y cyfarfod uwch gyfeirio teirochrog yn ystod ei amserlen arferol dros yr haf.

Nawr, pan ddaw'n fater o arweinyddiaeth, bu newid sylweddol yn y tîm gweithredol, ac yn wir yn aelodau'r bwrdd annibynnol, ers i'r bwrdd iechyd gael ei roi mesurau arbennig. Mae'r cadeirydd a'r is-gadeirydd yn wahanol, ac rwy'n credu bod chwe aelod annibynnol gwahanol ac wyth aelod gweithredol gwahanol. Felly, mae wedi bod yn drawsnewid go iawn. Rydym ni bellach wedi gweld bod y cyfarwyddwr cyllid wedi gadael y sefydliad. Rydym ni'n recriwtio cyfarwyddwr meddygol newydd, ac mae honno'n swydd allweddol, mewn gwirionedd, y gallu i ymdrin â'r strategaeth gwasanaethau clinigol. Oherwydd, mewn gwirionedd, yn y gorllewin, yr hyn a welsom ni yw nad yw cael strategaeth yn rhywbeth a wneir mewn ffordd gyflym a rhwydd—mae'n rhaid i'r staff a'r cyhoedd eich cefnogi chi, a hyd yn oed wedyn, gyda llawer o fuddsoddiad ac amser i wneud hynny, mae'n rhywbeth sy'n parhau i fod yn ddadleuol, pan fydd gan bobl farn bob amser ynghylch a ydyn nhw eisiau gweld hynny'n digwydd, oherwydd bod gofyn ichi edrych ar y ffordd yr ydych chi'n darparu gwasanaethau nawr a'r ffordd yr ydych chi eisiau darparu gwasanaethau yn y dyfodol, ac mae hynny'n gofyn am newid a diwygio. Ond heb hynny, dim ond o flwyddyn i flwyddyn y bydd y bwrdd yn gallu parhau, felly mae angen iddyn nhw wneud cynnydd tuag at nod tymor hwy hynny. Ond o ran y cynnydd y mae angen iddyn nhw ei wneud nawr—o ran newid, rydym ni'n gobeithio cael pobl newydd. Dyna'r hyn a nodais yn fy natganiad. Mae'r Pwyllgor Cyfrifon Cyhoeddus wedi datgan ei farn yn glir, ac, yn wir, mae'n gyd-ddigwyddiad ffodus o ran y sefyllfa y mae'r Llywodraeth a'r Bwrdd Iechyd eisoes ynddi. Roedd y cadeirydd wedi cydnabod hynny eisoes. Cafwyd sgyrsiau â'r Llywodraeth ynghylch gwella'r swyddogaeth newid, cael cefnogaeth cynghorwyr allanol i wneud hynny, ac mae argymhellion y Pwyllgor Cyfrifon Cyhoeddus yn ategu'r angen i wneud hynny.

Roedd eich sylw olaf yn ymwneud â meddygon teulu yn y gogledd. Bydd gennyf i fwy i'w ddweud yn gyffredinol am feddygon teulu a'n gallu ni i hyfforddi a recriwtio meddygon teulu ym mhob rhan o Gymru, ond mae'r darlun yn llawer mwy cadarnhaol yn y gogledd. Rydym ni nid yn unig wedi llenwi pob un o'r tri chynllun hyfforddi yn y gogledd—rydym ni wedi gorlenwi dau o'r rheini, ac rwyf wedi cyhoeddi'n gynharach eleni bod modd cael 24 o leoedd ychwanegol ledled Cymru. Rwy'n bwriadu ail-bwysleisio ein huchelgeisiau a'n gallu i hyfforddi meddygon teulu yma yng Nghymru, yn dilyn cyngor a gawsom ni gan Addysg a Gwella Iechyd Cymru, ond rwy'n gwneud datganiad ar hynny yn ystod yr wythnosau nesaf, cyn toriad yr haf.