Mae'r datganiad hwn yn sioc i mi, mewn gwirionedd. Pan ddarllenwch ef, pe bai hwn yn fwrdd iechyd a oedd yn cael ei roi mewn mesurau arbennig nawr, neu a oedd wedi bod mewn mesurau arbennig am chwech neu wyth mis, gallwn dderbyn llawer o'r hyn yr oeddech yn ei ddweud, ei fod yn dal i fod yn waith sy'n mynd rhagddo, ond rydym ni'n sôn am bedair blynedd hir.

Roedd gennyf i restr fach neis o bethau yr oeddwn yn mynd i ofyn i chi ynglŷn â'r hyn y dylem ni fod yn ei wneud, neu'r hyn y dylech chi fod yn ei wneud ym mwrdd Betsi Cadwaladr, ond neidiodd un sylw cwbl frawychus allan o'ch datganiad: 'heb strategaeth glinigol briodol'. Byddwn i'n credu mai dyna'n union yw gwaith craidd bwrdd iechyd: bod â strategaeth glinigol sy'n darparu ar gyfer ei gleifion, sy'n cyflawni ar gyfer ei ardaloedd, sy'n galluogi ei staff i wneud y gwaith y maen nhw wedi eu hyfforddi i'w wneud ac yn dymuno'i wneud. I chi sefyll yma, Gweinidog, ar ôl pedair blynedd a dweud nad oes gan Fwrdd Iechyd Betsi Cadwaladr strategaeth glinigol gadarn a chytûn o hyd, mae'n wirioneddol frawychus. Ac, felly, nid wyf yn synnu nad yw'r llu o welliannau eraill y mae'r bwrdd iechyd hwn yn ceisio eu gweithredu ac sydd angen eu gweithredu wedi cael eu gweithredu, oherwydd os nad oes gennych chi gynllun, nid ydych chi'n gwybod i ble'r ydych chi'n mynd, nid ydych chi'n gwybod o ble'r ydych chi wedi dod ac, yn anad dim, nid ydych chi'n gwybod a ydych chi wedi cyflawni'r nodau yr oeddech chi wedi'u bwriadu eu cyflawni. Felly, mae hyn yn gwbl frawychus a hoffwn gael llawer mwy o fanylion gennych chi am y strategaeth gwasanaethau clinigol yma, ynglŷn â phwy sy'n mynd i'w rhoi at ei gilydd, pryd fyddech yn gobeithio y caiff ei gweithredu mewn gwirionedd—ac rwyf yn golygu mewn gwirionedd—nid yr amserlenni, a sut ydych chi'n mynd i sicrhau ei bod hi'n strategaeth glinigol sy'n addas i bobl y gogledd. 

Y sylw arall rydych chi'n ei wneud yw, o'r diwedd—ac rwyf wedi sôn am hyn wrthych chi, a gallwn edrych ar y cofnod fel eich bod yn gwybod ei fod yno—rwyf wedi sôn wrthych chi lawer, lawer gwaith fod trawsnewid yn sgìl, nid gwyddoniaeth ydyw, nid celfyddyd ydyw, mae'n sgìl rheoli absoliwt, ac i wir drawsnewid rhywbeth sydd mewn trafferthion, fel y sefydliad hwn, mae angen bobl newydd, ac rwyf wedi gofyn ichi dro ar ôl tro: pryd ydych chi'n mynd i gael pobl newydd? Rwyf yn falch o glywed eich bod bellach yn bwriadu cyflwyno sefydliad allanol i helpu'r bwrdd iechyd hwn, ond, unwaith eto, mae'n bedair blynedd yn rhy hwyr ac, a bod yn blwmp ac yn blaen, byddwn i wedi credu y byddai ychydig bach o wyleidd-dra ar ran Llywodraeth Cymru ynghylch y sefydliad cythryblus hwn wedi bod yn fuddiol iawn. 

Mae gennyf ychydig o gwestiynau ychwanegol cyflym iawn i'w gofyn, Dirprwy Lywydd. Gweinidog, yr haf diwethaf, fe wnaethoch chi gyhoeddi fframwaith gwella mesurau arbennig a oedd yn nodi cerrig milltir i'r bwrdd eu cyrraedd erbyn mis Medi 2019. Nawr, a ydych chi'n wirioneddol ffyddiog bod y rhain wedi'u cyflawni, neu eu bod wedi cyrraedd y camau olaf, neu a oes rhaid inni aros am y strategaeth gwasanaethau clinigol yma? Pa gynnydd mae'r bwrdd wedi'i wneud o ran gweithredu adolygiadau Ockenden a'r Gwasanaeth Cynghori ar Iechyd a Gofal Cymdeithasol y llynedd, a pha mor ffyddiog ydych chi fod gwasanaethau iechyd meddwl wedi gwella, oherwydd rwy'n sylwi bod eich datganiad yn sôn am CAMHS, ond nid yw'n sôn mewn gwirionedd am wasanaethau iechyd meddwl i oedolion? Rydych chi wedi sôn am brofiadau GIG Lloegr gydag ymddiriedolaethau mewn mesurau arbennig o'r blaen—pa arferion gorau ydych chi wedi ystyried eu cyflwyno i helpu i ddatblygu'r ymddiriedolaeth hon?

Ac, yn olaf, mae gennyf lawer o gwestiynau, ond rwy'n ymwybodol iawn bod y Ceidwadwyr Cymreig wedi cyflwyno cynnig yr wythnos diwethaf i sôn am bedwaredd flwyddyn Betsi Cadwaladr mewn mesurau arbennig yfory—felly nid wyf yn synnu am wn i, fod y datganiad hwn wedi ymddangos yn hollol annisgwyl—ond, unwaith eto, yn eich datganiad, rydych chi'n sôn eich bod wedi atal colledion o ran meddygon teulu. Ond gadewch i ni fod yn glir iawn: prin iawn yw'r meddygon teulu sydd bellach ar ôl yn y gogledd. Beth ydych chi'n ei gredu y mae'r polisi 'Hyfforddi. Gweithio. Byw' yn ei gyflawni yno? A ydych chi'n credu ei fod yn ateb y galw hwnnw, yn enwedig gan fod gormod o geisiadau am leoedd hyfforddi ar gyfer meddygon teulu erbyn hyn? Ac a ydych chi'n credu, o gofio bod gennym ni'r fath brinder o feddygon teulu—mae prinder gwirioneddol meddygon teulu yn y gogledd—ac a ydych chi'n ffyddiog y bydd gofal y tu allan i oriau bwrdd iechyd Betsi Cadwaladr yn addas i'r diben yn y blynyddoedd i ddod? Cadwaf tan brynhawn yfory weddill y sylwadau sydd gennyf ar y datganiad hwn ac ynglŷn â bwrdd iechyd Betsi Cadwaladr yn gyffredinol ac ar y ffordd y mae Llywodraeth Cymru wedi ymdrin â'r bwrdd iechyd hwn sy'n perfformio mor wael.