Part of the debate – Senedd Cymru am 7:04 pm ar 5 Mehefin 2019.
Dof at yr hyn rwy'n ei feddwl o safbwynt y Llywodraeth mewn munud. Cyfeiriodd Rhianon Passmore wrth gwrs at ddosbarthu cyfoeth yn deg, ac i'r rheini ohonom sy'n sosialwyr, credaf fod hwnnw'n bwynt sylfaenol i bob un ohonom: dosbarthu cyfoeth yn decach.
Siaradodd Jenny Rathbone a Huw Irranca-Davies ill dau am effaith tlodi bwyd. Siaradodd Huw Irranca yn arbennig am ymgyrch y Co-op ym maes cyfiawnder bwyd, a thynnodd Jenny sylw at y problemau sy'n gysylltiedig â diffyg maeth beunyddiol da a newyn gwyliau, pan fydd plant yn mynd heb brydau ysgol.
Rwy'n credu bod effeithiau tlodi yn amlwg iawn ym mhob cymuned. Dyma rai o'r penawdau o bapur newydd lleol yn fy etholaeth i, y Caerphillly Observer: ar 23 Mai, y pennawd oedd, 'Benefit caps hit hundreds in Caerphilly County Borough', ac o dan y pennawd nesaf gwelwyd y cynnydd yn nifer y cyflenwadau argyfwng gan fanciau bwyd.
Mae tlodi yn awr yn realiti beunyddiol mewn gormod o fywydau, ac eto mae Canghellor y DU yr wythnos hon yn parhau i wadu'r cysylltiad rhwng polisi cyni a'r nifer fawr o bobl sy'n dioddef tlodi. Cyfeiriwyd at hynny gan John Griffiths pan soniodd am adroddiad yr Athro Philip Alston yn gynharach. Mae'n ymddangos bod y Canghellor yn gwrthod tystiolaeth ei ystadegau swyddogol ei hun, ond bellach mae'n debyg ei fod yn cyfaddef nad yw'r economi'n gweithio fel y dylai. Wel, o edrych ar ffigurau'r banciau bwyd y cyfeiriodd John atynt yn gynharach, mae'n amlwg yn bryd i'r Canghellor ddihuno, oherwydd mae honno'n broblem fawr i'r wlad.
Rwy'n cydnabod bod Llywodraeth Cymru yn y blynyddoedd diwethaf wedi gwneud tlodi'n fater trawsbynciol i'r Cabinet, ac felly mae trechu tlodi yn gyfrifoldeb i bob Gweinidog, ac mae hynny i'w groesawu. Diolch i'r Gweinidog am nodi safbwyntiau a pholisïau'r Llywodraeth ar gyfer ceisio trechu tlodi yn ei ymateb i'r ddadl. Ond mae hefyd yn golygu, yn fy marn i, nad yw'r rheini sydd ag angerdd penodol ynghylch y materion sy'n ymwneud â threchu tlodi bob amser yn dod o hyd i'r ffocws sydd ei angen. Ac er ei bod yn wir, fel y dywedodd John Griffiths, nad oes gan Lywodraeth Cymru yr holl ysgogiadau economaidd allweddol sy'n angenrheidiol er mwyn trechu tlodi, a chyfrifoldeb y DU dros les yn enwedig, mae rhai ohonom yn credu bod angen ffocws cliriach arnom, a byddai'r ffocws cliriach hwnnw hefyd yn ein galluogi i baratoi ar gyfer yr adeg pan fyddwn yn gweld dychweliad Llywodraeth yn y DU sy'n fwy parod i weithio mewn partneriaeth i helpu i drechu tlodi.
Mae llawer ohonom yn cofio'r hyn a ddigwyddodd yn ystod cyfnod Llywodraeth Lafur ddiwethaf y DU: cafodd plant eu tynnu allan o dlodi—