Part of the debate – Senedd Cymru am 5:00 pm ar 11 Mehefin 2019.
A gaf i ddweud wrth y Gweinidog fod y pryderon a amlinellodd heddiw yn y diweddariad a'r datganiad hwn, sydd i'w croesawu, yn cael eu hategu gan lawer o'r hyn y bydd wedi ei glywed gan y grŵp ymgynghorol Ewropeaidd, y rhanddeiliaid hynny sy'n cynrychioli diwydiant, sy'n cynrychioli'r trydydd sector, sy'n cynrychioli trawstoriad eang o gymdeithas yng Nghymru ac sy'n gyfrwng gwerthuso gwych i Lywodraeth Cymru? Felly, nid yw hyn yn dod yn ddirybudd, ac nid oedd yn dod yn ddirybudd pan alwyd y cyfarfod bord gron tua deufis yn ôl, fe gredaf, ym Mharc Cathays, pan anfonodd Llywodraeth y DU eu cynghorwyr i ddod i wrando ar bryderon Cymru, ac fe wnaethom ni fynegi'r pryderon hynny a oedd gan Gymru, fel y mynegwyd nhw yma, ynghylch y ffigur mympwyol o £30,000, ynghylch y mater a ddisgrifiwyd drwy ddefnyddio'r ymadrodd erchyll hwnnw—'gwaith sgiliau isel' a'r effaith y byddai hynny'n ei gael ar bethau fel y sector gofal cymdeithasol, lle'r oedd gennym ni lawer—roedd dadansoddiad Llywodraeth Cymru ei hun a gynhaliwyd dros y gaeaf a'r gwanwyn yn dangos i ba raddau yr oedd y sector gofal yng Nghymru, yn y cartref a gofal preswyl, yn agored i'r union gynigion hyn.
Ond hefyd, yr hyn sy'n peri pryder i mi yn y datganiad heddiw yw'r hyn sy'n ymddangos fel diffyg dealltwriaeth Llywodraeth y Deyrnas Unedig. Rydym ni'n gweld yn glir iawn bod Llywodraeth Cymru wedi cyflwyno rhai awgrymiadau adeiladol, diriaethol ac ystyrlon ynghylch sut y mae anghenion Cymru, o ran mewnfudo—nad ydynt yn wahanol iawn i'r hyn y mae Llywodraeth y DU yn ceisio ei wneud, yn hytrach na dinistrio eu cynigion, ond chwilio mewn gwirionedd am rywfaint o hyblygrwydd a fyddai'n adlewyrchu anghenion Cymru yn y cynllun cenedlaethol. Ond anwybyddwyd hynny, does dim wedi cael ei wneud, ac mae hynny'n siomedig iawn, mae'n rhaid i mi ddweud. Nid yw'n argoeli'n dda ar gyfer trafodaethau ynghylch y gronfa ffyniant gyffredin, yr ydym ni i gyd yn disgwyl clywed yn ei chylch hefyd.
Felly, un neu ddau o gwestiynau, Gweinidog. Un yw: a gaf i ei annog i beidio ag ildio'r ddadl, y drafodaeth â Gweinidogion y DU? Oherwydd ar rai o'r meysydd hyn na fu penderfyniad terfynol yn eu cylch eto, megis y terfyn £30,000, os ydym yn dal i bwyso, efallai y bydd y diffyg dealltwriaeth hynny'n peidio a bydd gennym ni rywfaint o hyblygrwydd yn hynny o beth. Oherwydd y mae arnom ni angen cynllun cenedlaethol ar gyfer y DU, nid cynllun ar gyfer y fan yma, cynllun ar gyfer y fan acw, cynllun i bobman arall; mae arnom ni angen cynllun cenedlaethol ar gyfer y DU a all adlewyrchu'r hyn y mae'r Llywodraethau datganoledig yn gofyn amdano.
A gaf i ofyn hefyd beth mae hyn yn ei olygu, yn y dyfodol, o ran y trafodaethau ynghylch diwygio trefniadau rhyngweinidogol, rhynglywodraethol y DU? Oherwydd siawns nad yw'r diffyg dealltwriaeth yma o du Llywodraeth y DU, unwaith eto, yn argoeli'n dda, nid yn unig o ran y gronfa ffyniant gyffredin, ond o ran agweddau cyffredinol ynglŷn â thrafodaethau masnach yn y dyfodol ar amrywiaeth eang o bethau. Siawns bod yn rhaid iddyn nhw wrando ar yr hyn y mae'r Alban a Gogledd Iwerddon a Chymru'n ei ddweud. Byddai o fantais inni. Mae rhai, rwy'n sylweddoli, a fydd yn dweud bod hyn yn cyfateb, mewn un ystyr, i'r hyn yr wyf wedi clywed rhai Brexitwyr brwd yn ei ddadlau ynghylch sector cig oen Cymru, sef, 'Does dim ateb iddo. Os byddwn mewn sefyllfa o 'ddim cytundeb', bydd marchnad cig oen Cymru'n cael ei dinistrio, yn syml iawn. Ond, hei, wyddoch chi, mae e'n bris gwerth ei dalu.' Ymddengys ein bod ni mewn sefyllfa debyg yn y fan hon, gyda Llywodraeth y DU yn dweud, 'Wel, rydym ni'n deall eich pryderon, ond nid ydym yn mynd i wrando arnoch chi.' Felly, mae angen inni fynd y tu hwnt i hynny. Beth mae hyn yn ei olygu i'r cysylltiadau rhynglywodraethol hynny?
Felly, y ddau gwestiwn hynny: a wnewch chi barhau i ddadlau dros hyn ac, yn ail, sut mae hyn yn argoeli ar gyfer cysylltiadau rhynglywodraethol yn y dyfodol?