5. Dadl ar Adroddiad y Pwyllgor Iechyd, Gofal Cymdeithasol a Chwaraeon: Gweithgarwchedd Corfforol Ymhlith Plant a Phobl Ifanc

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:18 pm ar 12 Mehefin 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Huw Irranca-Davies Huw Irranca-Davies Labour 4:18, 12 Mehefin 2019

(Cyfieithwyd)

Yn gyntaf, a gaf fi ddiolch i'r pwyllgor am gyflwyno'r adroddiad gwirioneddol werthfawr hwn, gyda rhai argymhellion gwerthfawr iawn? Ond rwy'n mynd i ganolbwyntio ar un maes yn unig—rwy'n dweud wrth Gadeirydd y pwyllgor—sef y mater y cyfeirir ato yn yr adroddiad yn ymwneud â theithio llesol a beth arall y gellir ei wneud. Ac mae'n ddiddorol fod yr adroddiad yn nodi mewn gwirionedd, os ydym am sicrhau teithio llesol go iawn yn ystyrlon, nid seilwaith teithio llesol yn unig ond y newid diwylliannol a fyddai'n galluogi ysgolion i'w gwneud yn gwbl arferol i gerdded ac i feicio i ysgol, byddai'r effaith yn sylweddol, ond byddai'n effeithio'n arbennig o gymesur ar ferched ifanc, oherwydd byddai'r manteision y byddent yn eu cyflawni drwy hynny yn fwy, yn ôl astudiaethau a wnaed, na chyda bechgyn ifanc, er y byddai merched a bechgyn yn ei wneud.

Felly, hoffwn ddweud wrth Weinidogion y Llywodraeth sydd wedi gweld hyn—ac roedd yn galonogol iawn, ychydig wythnosau'n ôl mewn gwirionedd, pan ddaeth y Gweinidog Addysg i gyflwyniad gan ysgol yng Nghaerdydd yma yn y Senedd a gwylio'r hyn a wnaethant. Mae'n anodd dweud weithiau wrth ysgolion yn eich ardal eich hun, 'Dychmygwch ysgol lle byddai'r corff llywodraethu yn dweud, "Rydym yn mynd i wneud hyn; rydym yn mynd i wneud ein hunain yn ysgol deithio llesol. Rydym yn mynd i'w wneud o ddifrif, nid y seilwaith yn unig, nid y rheseli beiciau'n unig, rydym yn mynd i'w wneud. Ac rydym yn mynd i'w wneud mewn nifer o ffyrdd. Rydym yn mynd i gael yr ymrwymiad gan uwch arweinwyr yr ysgol, gan yr athrawon, y penaethiaid, cadeirydd y llywodraethwyr, y corff llywodraethu, rydym yn mynd i ymgysylltu â'r awdurdod lleol yn ei gylch i wneud yn siŵr nid yn unig fod gennym y seilwaith caled yn yr ysgol, ond o gwmpas yr ysgol ac o amgylch y dref ac yn y gymuned honno hefyd". Dychmygwch ysgol lle maent yn dweud wrth bob rhiant unigol, "Rydym yn mynd i gyflwyno cytundebau teithio personol gyda chi. Ar ddechrau eich blwyddyn ysgol, rydym yn mynd i siarad ynglŷn â sut y bydd eich plentyn yn cyrraedd yr ysgol yn ddiogel a hynny heb fod mewn car. Felly, gallwch gerdded, gallwch gael crocodeilod, gallwch fynd ar sgwter, gallwch feicio, gallwch wneud beth bynnag, ond rydym am gael y ddealltwriaeth a'r cytundeb hwnnw", a chan weithio gyda'r rhieni, er gwaethaf amheuaeth, eich bod yn cyrraedd y pwynt lle mae pob rhiant yn cytuno i'w wneud, ac yna ymwneud â thrigolion lleol i esbonio iddynt beth fydd yn digwydd, y bydd grwpiau bach o blant yn mynd heibio iddynt yn y bore ac i beidio â phoeni am hynny—bydd hynny'n arferol yn awr—a bydd ganddynt blant yn mynd heibio i gefnau eu tai ar y lonydd beicio ar feiciau mewn niferoedd mawr.

Nawr, mae ffordd o wneud hyn ac mae'n galw am gymorth ac arweiniad i rieni, a bydd rhai ohonynt yn amheus. Mae'n galw am i seilwaith yr ysgol ar gyfer beiciau a sgwteri, a pharcio ar gyfer beiciau a sgwteri yn hytrach na cheir—